Wat is werk en waarom werken mensen?

Indien mogelijk zal bijna ieder mens in onze samenleving werk willen hebben. Veel mensen hebben een baan om genoeg geld te verdienen om voor mooie dingen te sparen of om het gezin te onderhouden. Deze zaken dragen onder andere bij aan het arbeidsethos, in dit artikel wordt beschreven wat het arbeidsethos en werk precies is.

Wat is arbeid, en wat zijn de functies van werk?

Onder arbeid vallen alle activiteiten die maatschappelijk en/of economisch nuttig zijn, voor degene die ze verricht, voor zijn of haar omgeving en/of voor de samenleving als geheel. Hieronder vallen dus zowel betaald als vrijwilligers werk. Werk heeft meerdere soorten functies.

materiële functies van werk:

• inkomen
• economische onafhankelijkheid

Voor het meeste werk wordt namelijk een bepaald inkomen betaalt, hiervan kan men een bestaan opbouwen en het zorgt tegelijkertijd voor economische onafhankelijkheid.

immateriële functies van werk:

• werk biedt een bepaalde sociale status
• het biedt sociale contacten
• het is een zinvolle tijdsbesteding
• men kan zich ontplooien in zijn/haar werk

Wanneer familie of vrienden wel een baan hebben, en jijzelf niet kan dit een negatieve invloed hebben op je status, werk biedt namelijk een bepaalde sociale status, er wordt van je verwacht dat je een baan hebt. Ook is er via werk de mogelijkheid om nieuwe sociale contacten te onderhouden. Je leert omgaan met diverse mensen en kunt hier een goede vriendschap aan overhouden.

functies voor de samenleving:

• Werk heeft een welvaartsfunctie, het draagt namelijk bij aan de nationale rijkdom en welvaart
• Het heeft een sociale functie; als mensen samenwerken, gaat samenleven ook een stuk makkelijker
• Het heeft een verdelingsfunctie; binnen de samenleving is een duidelijk onderscheid tussen verschillende beroepen

Het arbeidsethos

Het arbeidsethos is de waarde die mensen in een samenleving toekennen aan werk. Hoe hoger het arbeidsethos in een land, des te meer mensen zullen er dus werk hebben. De kwaliteit van werk is een belangrijke waarde voor het arbeidsethos, hiervan zijn vier factoren:

• arbeidsinhoud; mate van afwisseling in het werk en de mogelijkheid tot zelfontplooiing
• arbeidsomstandigheden; de werkplek en gereedschappen die je gebruikt
• arbeidsverhoudingen; sociale contacten onderling, relatie tussen personeel en leidinggevenden
• arbeidsvoorwaarden; salaris, werktijden en vakantieregeling. Secundaire voorwaarden zoals een auto van de zaak, een goede verlofregeling en de mogelijkheid tot kinderopvang

Andere factoren die het arbeidsethos bepalen zijn:

• mate van welvarendheid in een land.
• de omvang van de werkloosheid. Bij veel werklozen wordt het makkelijker om een baan te krijgen
• inkomensvoorzieningen. Als mensen niet voor een inkomen hoeven te werken, wordt de noodzaak van werk kleiner.
• de maatschappelijke druk.

De theorie van Max Weber over arbeidsklassen

Max Weber stelt:

• een klasse is een categorie mensen die in dezelfde economische situatie verkeert en een bepaalde positie op de arbeidsmarkt heeft. Ze vormen niet per se een collectiviteit maar delen wel dezelfde economische macht.
• een stand is een effectieve groep mensen die al meer onderling verbonden is door sociale relaties en dezelfde mate van aanzien in de samenleving geniet. Ze delen een bepaalde levensmanier en hebben meer of minder sociale macht.
• partijen zijn effectieve groepen die zich daadwerkelijk hebben georganiseerd om reguliere politieke macht te verwerven.

Begrippen met betrekking tot werk en arbeid

Sociale mobiliteit is de mogelijkheid om te stijgen of te dalen op de maatschappelijke ladder. Intergenerationale mobiliteit betekent dat kinderen een hogere maatschappelijke positie innemen dan hun ouders en/of als iemand een grote stijging op de maatschappelijke ladder doormaakt tijdens zijn werkzame leven. De reproductietheorie houdt in dat de maatschappelijke toekomst van kinderen wordt bepaald door sekse en sociaaleconomische positie van de ouders. Volgens de theorie wordt de samenleving gedomineerd door machtsverhoudingen tussen maatschappelijke klassen. Volgens de meritocratietheorie veroveren personen een positie in de samenleving op basis van hun persoonlijke capaciteiten.