Scheiden, hoe doe je dat?

Het aantal scheidingen steeg in 2017 met 35.000 tot 1,3 miljoen. Voor een huwelijk dat in 2018 werd gesloten, werd de kans dat het stuk zou lopen, op 40% geschat. Een nieuwe liefde, ontrouw of financiële problemen zijn in de praktijk de meest voorkomende oorzaken. Ook overleden kinderen drijven veel partners uit elkaar. Veel huwelijken lopen overigens spaak in het najaar. Mensen hebben het dan in de zomervakantie nog één keer tevergeefs met elkaar geprobeerd. Ook de periode na de feestdagen en na carnaval zijn momenten dat er veel echtscheidingen worden aangevraagd. Bij een echtscheiding voeren woede en verdriet vaak de boventoon. Want ongeveer 20% van alle echtscheidingen mondt uit in een vechtscheiding. Toch moeten er tijdens zo'n nare periode veel belangrijke zaken voor de toekomst worden geregeld. In een aantal stappen wordt beschreven wat er bij een scheiding komt kijken.

Wat is een scheiding?

We spreken van scheiding als een huwelijk wordt ontbonden of een geregistreerd partnerschap wordt verbroken. De wet schrijft voor dat men alleen kan scheiden als een huwelijk ‘duurzaam ontwricht' is. Dat wil zeggen dat de relatie tussen de partners dusdanig verstoord is, dat men niet meer bij elkaar kan blijven.

De rol van de advocaat bij een echtscheiding

Scheiden is lijden, voor beide partners. De enigen die er beter van worden, zijn advocaten. Want omdat een echtscheiding wordt uitgesproken door de rechtbank, moet men zich voor een scheiding laten vertegenwoordigen door een advocaat. Gaan partijen in goede verstandhouding uit elkaar dan kan eventueel worden volstaan met één advocaat. Vaak is echter sprake van een ernstig verstoorde relatie met vele twistpunten. In die gevallen dienen beide partners een eigen advocaat nemen.

De rol van een mediator bij een echtscheiding

Als partijen zich bij een echtscheiding via advocaten in de rechtszaal treffen, zal er doorgaans een winnaar en een verliezer zijn. Om die reden wordt er tegenwoordig vaak een zogenaamde mediator verzocht om vooraf te bemiddelen bij een scheiding. Daarbij wordt gestreefd naar het oplossen van conflicten door partijen zélf, onder leiding van een onafhankelijke echtscheidingsbemiddelaar. Dit heeft aanmerkelijke voordelen als men na de echtscheiding nog veel met elkaar te maken krijgt, bijvoorbeeld als er jonge kinderen zijn.

De kosten van een mediator kan men trouwens in veel gevallen claimen op de rechtsbijstandsverzekering indien de bemiddelaar is aangesloten bij het Nederlands Mediation Instituut (NMI) of de Vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS). De vergoeding kan oplopen tot 3000 euro. Overigens is ook bij inschakeling van een mediator voor de uiteindelijke gang naar de rechtbank toch een advocaat nodig.

Hoe kan je scheiden?

Feitelijk bestaan er 2 manieren om een huwelijk te ontbinden:

• echtscheiding: het huwelijk wordt volledig beëindigd en alle juridische banden worden verbroken;
• scheiding van tafel en bed: in dat geval blijft men volgens de wet weliswaar gehuwd maar een aantal rechten en verplichtingen uit het huwelijk gelden niet meer. Een scheiding van tafel en bed kan uitkomst bieden als samenwonen niet meer mogelijk is maar men om financiële of andere redenen geen echtscheiding wenst.

De mogelijkheid blijft om een huwelijk na aanvankelijke scheiding van tafel en bed, in een later stadium toch definitief te laten ontbinden.

De financiële gevolgen van een scheiding

Een echtscheiding komt vooral neer op het maken van goede afspraken:

• hoe worden bezittingen en schulden verdeeld?
• wie belast zich met de opvoeding van de kinderen?
• alimentatie: hoeveel wordt financieel bijgedragen in levensonderhoud van kinderen en/of partner?

Als partijen het over al deze zaken in grote lijnen zelf eens kunnen worden, is dat uiteraard een voordeel en maakt dat de gang naar de rechtbank uiteraard een stuk gemakkelijker. Afspraken die partners vooraf zelf in een zogenaamd echtscheidingsconvenant laten opnemen, hoeven dan alleen nog maar door de rechter bekrachtigd te worden.

De kinderen bij een echtscheiding: omgangsregeling

Enerzijds blijft ook na een echtscheiding de zorgplicht voor beide ouders bestaan, anderzijds kunnen de kinderen uiteraard niet op twee plekken tegelijk verblijven. Wanneer ouders uit mekaar gaan, is er daarom behoefte aan een goede omgangsregeling. Overigens geldt er geen verplichting om een dergelijke regeling schriftelijk vast te leggen en ook inbreng van de rechter is daarbij niet voorgeschreven. Alleen als partijen er niet zelf uitkomen, kunnen zij aan de rechter verzoeken om een omgangsregeling vast te stellen.

Ouderschapsplan

Voor ouders die scheiden geldt wel de verplichting om samen een ouderschapsplan op te stellen. En vaak loopt het daarbij al spaak. Want hoe stelt men zich dat voor? Je verzoenen met de vijand …!