Vrijmetselarij: wie zijn de vrijmetselaars?

De Vrijmetselarij is voor veel mensen met raadselen omgeven. Wat er bij de vrijmetselaars gebeurt zou geheim moeten blijven. Maar is dat echt zo? Wat doen de vrijmetselaars en waarom lijkt de vrijmetselarij zo’n mysterie? En heeft het ook een effect dat ze tegenwoordig mensen binnen hun poorten laten en tonen wat ze doen?

Waar staat de vrijmetselaar voor?

Volgens de website van de vrijmetselarij in Nederland helpt de organisatie de bewust levende man tot een weg van persoonlijke groei en ontwikkeling. Dit gebeurt door het gebruik van symbolen en het ondergaan en het gezamenlijk beleven van rituelen. Op die manier kunnen de mannen zich plaatsen ten opzichte van zichzelf, de medemens en datgene wat hij als leidinggevende kracht in zijn leven aanvaardt. De vrijmetselaars zien zichzelf (symbolisch) als een ruwe steen die bewerkt moet worden om zijn plek in de samenleving in te nemen. De samenleving wordt daarbij gezien als een te voltooien bouwwerk.

Vrijmetselaars in films en boeken

Veel mensen kennen de vrijmetselarij van spannende boeken en films. Voor de afdelingen is dan vaak een nare rol weggelegd. In films als From hell waarin Jack de Ripper wordt achtervolgd en de Da Vinci Code waarin ook de meest bizarre zaken gebeuren komt de vrijmetselarij er niet bepaald goed vanaf.

Oprichting in 1717

De vrijmetselarij werd in 1717 opgericht in Engeland. Wat precies de essentie in het kort is van de vrijmetselarij kunnen zelfs de leden zelf niet zeggen. Ieder lid beleeft het bovendien op zijn eigen manier. Een belangrijk punt binnen de organisatie is wel de kreet Ken U Zelve. Voor veel leden is het dan ook een manier om te zoeken naar jezelf. Doordat de leden zichzelf beter kennen, kunnen ze zich ook beter opstellen in de maatschappij. De vrijmetselarij kenmerkt zich doordat die zoektocht altijd door gaat. Dat proces wordt aangeduid met een symbool namelijk dat van de ruwe steen die een zuivere kubiek moet worden. Gelijk hebben of gelijk krijgen bestaat niet binnen het gezelschap. Ook is er niet een absoluut gegeven zoals dat vaak het geval is bij geloven. Het idee is in ieder geval dat alles relatief is.

Basisgraden

De vrijmetselarij kent drie posities voor de leden. Dit zijn:

1. Leerling
2. Gezel
3. Meester

Hoeveel vrijmetselaars zijn er in Nederland?

Er zijn in Nederland ongeveer 6000 vrijmetselaars verdeeld over 144 loges. Eens per week (anderen eens per twee weken of per maand) bezoeken ze een van de loges en doen ze mee aan een ritueel dat meestal een inwijding is. Vaak ook staat een lezing op het programma. Die wordt door de vrijmetselaars aangeduid als bouwstuk. De lezingen zijn van groot belang voor de vrijmetselaars. Daarbij komen heel uiteenlopende thema’s aan de orde. Zij lopen uiteen van moraliteit en maatschappelijke ontwikkelingen tot filosofie. Soms vertellen de leden ook over hun eigen leven. Bij de loges wordt overigens niet gediscussieerd over politiek en religie.

Zoeken naar innerlijke verdieping

Mensen die lid worden van een vrijmetselaarsloge zoeken vaak naar innerlijke verdieping. Vaak vormen de bouwstukken (lezingen) de eerste aanleiding om lid te worden. De ritualen zijn vaak voor de meeste mensen eerst bijzaak, maar dat verandert in veel gevallen wel. Een andere reden om je aan te sluiten bij een vrijmetselaarsloge is om je te verbinden aan ander mensen over de hele wereld. Overigens bestaat er geen internationale organisatie van vrijmetselaars. Ieder land en elke loge is autonoom. Omdat er echter overal ter wereld hetzelfde wordt gedacht over vrijheid, relativiteit en waardevolle dingen in het leven, voelen de leden zich vaak snel thuis bij andere vrijmetselaars over de wereld. Het behoren tot een groep gelijkgestemden spreekt dan vaak aan.

Vernieuwing

Hoewel de vrijmetselarij al eeuwen oud is, gaat de organisatie wel mee met zijn tijd. Door gebruik van internet is de vrijmetselarij veel toegankelijker geworden. Overigens hebben oudere leden nog meegemaakt dat vrijmetselaars zijn vervolgd in de Tweede Wereldoorlog. Zij hebben dan ook vaak wel moeite met die openheid.

Open Dag

Veel loges houden tegenwoordig ook een open dag. Daar kunnen belangstellenden zien wat de vrijmetselaars willen uitdragen en kunnen ze vragen stellen. Soms mogen de gasten zelfs in de tempels kijken. Dit is het heiligdom waar de ritualen worden uitgevoerd.

Inwijding vrijmetselaars is geheim

Hoe de inwijding van een vrijmetselaar verloopt, is overigens geheim. Daarover spreken de leden dan ook niet met anderen. Wie bij een loge wil horen moet daarvoor zelf stappen ondernemen en zich melden bij een gezelschap. Na aanmelding volgt een gesprek met een commissie van onderzoek. Kandidaat en loge moeten bij elkaar passen. Maatgevend zijn iemands motivatie om toe te treden en niet of iemand een hoge maatschappelijke positie heeft of veel geld. In het buitenland zijn veel loges overigens wel van de elite en worden ze alleen gevormd door academici. In sommige Nederlandse universiteitssteden is dat overigens ook wel het geval.

Vrouwen en de vrijmetselarij

Vrijmetselaarsloges zijn over het algemeen niet zo dol op vrouwelijke leden. Daarom zijn er in Nederland ook maar een paar gemengde loges waar zowel mannen als vrouwen welkom zijn.

Kosten vrijmetselarij

Wie lid wil worden van een loge moet daarvoor wel wat betalen. Zo moet eerst een pak worden aangeschaft dat de vrijmetselaars dragen tijdens de Open Loges. Daarnaast moet contributie worden betaald. Die bedragen zijn verschillend, maar beginnen bij 250 euro per jaar. Vrijmetselaars geven ook aan goede doelen en daarop wordt na iedere bijeenkomst met de bedelnap rondgegaan. Voor de zogeheten broedermaaltijden moet ook betaald worden. Tevens wordt een wisselend entreegeld gevraagd.

De kerk en de vrijmetselarij

Overigens kunnen ook kerkelijk mensen en zelfs predikanten lid worden van de Orde. Er zijn zelfs veel leden die predikant zijn. Vaak behoren zij tot een vrijzinnig kerkgenootschap of stroming. Enkele kerken geven aan dat zij de vrijmetselarij verwerpen. Dit zijn onder andere;

• Sommige orthodox-protestantse kerken,
• Baptisten,
• Adventisten
• Jehovah-getuigen

Belofte: De Drie Grote Lichten

Als iemand wordt aangenomen tot leerling van de vrijmetselarij legt hij een belofte af op De Drie Grote Lichten. Dit zijn de bijbel, de passer en de winkelhaak. De bijbel wordt ook wel aangeduid met The Volume of the Sacred law en is geen leidraad, maar een symbool van universele gedachten die tot steun kunnen zijn in de zoektocht in het leven. Wel zijn onderdelen van de bijbel van belang voor de symbolen en rituelen van de vrijmetselaars. Daaronder valt onder andere de bouw van de tempel in Jeruzalem door koning Salomo. Ook andere heilige boeken kunnen worden gebruikt bij de symboliek.