Doodstraf in Amerika

De doodstraf is al geruime tijd een hot topic, in dit artikel wordt belicht waarom men dit beter afschaft.

Geschiedenis doodstraf

De doodstraf bestaat al sinds mensenheugenis en werd in de loop van de eeuwen aangepast aan de wetten/normen van de maatschappij. In onze huidige maatschappij is de doodstraf nog steeds in werking maar niet overal. De doodstraf is in de meeste Westerse landen afgeschaft, zo is in België bijvoorbeeld in 1996 de doodstraf geschrapt uit ons rechtssysteem. In andere landen is ze nog niet afgeschaft maar wordt ze niet meer toegepast. Voorstanders van de doodstraf zijn vooral terug te vinden in het Midden-Oosten, China en Amerika.

Doodstraf betrouwbaar?

De eeuwigdurende discussie tussen de pro-groep en de contra-groep die beide goede argumenten aanhalen in hun strijd om de doodstraf af te schaffen/ door te voeren blijft aanhouden. Voor beide is begrip op te brengen maar één van de doorslaggevende argumenten bij de contra-groep is toch dat de doodstraf onomkeerbaar is en niet altijd even betrouwbaar. Zo blijkt uit een Amerikaans onderzoek dat sinds 1973 113 mensen werden vrijgelaten toen bij nader onderzoek bleek dat ze toch onschuldig waren. Deze cijfers geven toch een duidelijk beeld van hoe onbetrouwbaar de rechtbank en daardoor ook de doodstraf kan zijn.

Discriminatie

Uit cijfers blijkt ook dat de doodstraf discriminatie in de hand werkt. Zo zouden zwarten vier keer meer kans hebben om veroordeeld te worden tot de doodstraf. Tegen een zwarte wordt ook sneller de doodstraf geëist dan tegen een blanke. Het aantal zwarte/blanke slachtoffers van moordenaars ligt op dezelfde hoogte en toch werd 82% van de geëxecuteerden veroordeeld voor de moord op een blanke.

Reflectie

De doodstraf is eigenlijk niet de zwaarste straf volgens de contrapleiters. De veroordeelde heeft geen kans op reflectie over zijn daden en komt er ‘gemakkelijk’ vanaf. Niet meer denken aan zijn gepleegde gruweldaden kan gelijk staan aan een soort verlossing voor de veroordeelde. Opsluiting is mentaal heel zwaar en deze beperkingen van vrijheid kan zwaarder doorwegen al het ontnemen van het leven van de veroordeelde. Ook is de kans dat hij berouw zal tonen, klein als hij toch weet dat het gedaan is voor hem na de executie. Men zal minder snel stil gaan staan bij de gepleegde daden dan als men levenslang opgesloten zit en zeeën van tijd heeft om erover na te denken.

Rechten van de Mens

Een groot struikelblok voor het gebruik van de doodstraf is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Hierin staat in artikel 3 het volgende beschreven: “ Een ieder heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon.” Ook artikel 5 is hier zeer duidelijk over: “Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing.” Religieus gezien is de doodstraf ook niet goed te praten. De 10 geboden zijn de fundamenten van de christelijke godsdienst en hierin staat duidelijk geschreven: “Gij zult niet doden”, wat weinig plaats laat voor twijfel.

Oog om oog, tand om tand?

De pro-groep staaft zijn ideeën met de gedachte ‘oog om oog, tand om tand’. Als iemand een ander mens zijn leven ontneemt, moet die boeten en hetzelfde lot ondergaan. Maar door iemand het leven te ontnemen voor een gepleegde moord, pleegt men dan in wezen zelf ook geen moord? Wat geeft een mens het recht een ander, gelijkwaardig mens ter dood te veroordelen? Men verlaagt zich zo als het ware tot het ‘niveau’ van de moordenaar en begaat zelf een moord.

Wraak

Uiteindelijk mag de doodstraf ook niet gezien worden als wraakmiddel. Hoewel een rechter en juryleden neutraal moeten blijven tijdens het proces, is het mogelijk dat ze bij de uitspraak van de straf worden beïnvloed door een gevoel van medelijden voor de familie van het slachtoffer. Dit kan de doodstraf tot gevolg hebben wat dan een beetje een soort van wraak is wat helemaal NIET de bedoeling is.

Afschrikwekkend

Één van de belangrijkste argumenten bij de pro-groep is dat de doodstraf afschrikwekkend zou werken, maar uit Amerikaanse studies blijkt dat niets minder waars is! Landen waar de doodstraf wordt toegepast, hebben een misdaadcijfer dat gelijk of hoger ligt dan op plaatsen waar ze niet wordt toegepast. Dit kan gestaafd worden door cijfers die voortkwamen uit een Amerikaans onderzoek. Er worden jaarlijks ongeveer 22000 moorden gepleegd in Amerika. Bij 3000 van deze rechtzaken wordt de doodstraf geëist en 250 hiervan krijgen ook echt de doodstraf. Maar de grote blikvanger uit deze cijfers is dat maar 22 veroordeelden ook daadwerkelijk worden geëxecuteerd. Zou deze kans van 1 op 1000 op echte veroordeling wel echt zo afschrikwekkend werken als de pro-groep denkt?

Kosten

Ook economische redenen spelen een grote rol in het betoog van de pro-groep. Een levenslange opsluiting in de gevangenis moet bekostigd worden door de maatschappij en waarom zouden brave burgers moeten instaan voor het levensonderhoud van een misdadiger? De doodstraf zou dit probleem kunnen verhelpen want geen gedetineerde betekent ook geen voedsel, bewaking, kledij,… die de maatschappij moet bekostigen. De waarheid is dat een proces waarbij men de doodstraf eist, vaak lang kaan aanslepen, wat ook de nodige kosten vereist. De executie zelfs is ook niet echt goedkoop te noemen. Zo kan de doodstraf kostelijker uitdraaien dan een levenslange opsluiting. Men kan gooien met cijfers zoveel men wil, maar wat is een mensenleven waard?

Plaatsgebrek

Overvolle gevangenissen vormen ook een probleem waar de doodstraf een antwoord op kan zijn. Wat hierbij hulp kan bieden, is het geven van taakstraffen bij het begaan van kleinere misdrijven. Een enkelband kan misschien ook een oplossing bieden zodat de gevangenissen alleen maar gebruikt moeten worden voor de zware misdadigers.

Leven na de gevangenis

“Als de misdadiger dan toch ‘slechts’ veroordeeld wordt tot levenslang, is er een grote kans dat hij strafvermindering krijgt”, zeggen de voorstanders maar moeten we er niet van uitgaan dat bij zulke zware misdrijven waarvoor vroeger de doodstraf werd gegeven, geen strafvermindering mogelijk is en dat levenslang effectief levenslang is? Gebeurt dit toch, dan zal blijken dat de levenskwaliteit buiten de gevangenismuren ook niet erg aangenaam zal zijn. Een job vinden zal lastig worden en een vriendenkring opbouwen nog lastiger. Ze zullen merken dat ze in de steek worden gelaten door familieleden die niet omkunnen met hun misdaad, wat moeilijk te verwerken is. Dit is een enorm zware straf voor de misdadiger, misschien zelfs (mentaal) zwaarder dan de doodstraf.