Vergrijzing in Nederland

Er zijn nog nooit zoveel 65-plussers in Nederland geweest als nu op dit moment en dit aantal neemt nog steeds toe. Wat zijn de gevolgen hiervan nu en op langer termijn voor de pensioenleeftijd en gezondheidszorg? Hoe zit dit in onze buurtlanden? Wat is rechtvaardig, wanneer we gaan kijken naar manieren om dit probleem op te lossen?

Goed nieuws voor werkelozen

Grote groepen mensen die de leeftijd van 65 jaar bereiken betekent ook veel mensen die uit het arbeidsproces verdwijnen. Deze arbeidsplaatsen zullen grotendeels opgevuld moeten worden waardoor de vraag naar werknemers zal stijgen.

AOW

De AOW wordt steeds duurder en duurder. Er zijn steeds meer mensen die in aanmerking komen voor een AOW-uitkering en dit trekt een zware wissel op de uitgaves van het rijk, maar daar hebben ze wat op gevonden. Het geleidelijk aan verhogen van de AOW-leeftijd, maar dit zal niet voldoende zijn. Nu staan er tegenover iedere 65-plusser nog vier werkende mensen, maar in 2040 zullen dit nog slechts twee werkende mensen zijn. Hierdoor wordt de AOW onbetaalbaar. Gelukkig heeft Nederland in verhouding met andere Europese landen nog steeds een hoog geboortecijfer. Hierdoor groeit Nederland nog steeds en zal de grote krimp van het inwonertal in Nederland pas vanaf 2040 plaatsvinden. De hoogste concentratie van de grijze golf vinden we in de randprovincies en daar groeit hij ook het snelst. Limburg, Zeeuws-Vlaanderen, Drenthe, Friesland en Groningen hebben te kampen met het hoogste percentage AOW'ers. Hiernaast heeft een provincie zoals Limburg nu al te kampen met een krimp van het aantal inwoners. Het langer doorwerken heeft niet alleen een negatieve kant. De meeste hedendaagse 65-plussers zijn vitaal en gezond en langer doorwerken houdt ze ook geestelijk bezig en dus langer geestelijk gezond.

Vroeger was het gebruikelijk dat mensen stopten na veertig dienstjaren. Inmiddels is dit al lang niet meer zo. Mogelijkheden zoals VUT en pre-pensioen worden door de overheid vrijwel onmogelijk gemaakt. Mensen onder de vijftig jaar moeten nu minimaal tot hun negenenzestigste doorwerken. Die veertig dienstjaren halen ze dus makkelijk en voor velen zullen het heel wat jaartjes meer zijn.

Vanaf ongeveer 55/56 jaar vermindert de productiviteit van mensen. Ze moeten een tandje terug doen en kunnen vanwege hun leeftijd iets minder werk verzetten. De vraag is of werkgevers hier voldoende rekening mee kunnen houden. Het heeft natuurlijk ook voordelen om 55-plussers in dienst te hebben. Ze zijn stressbestendiger en bezitten een ruime kennis en ervaring.

Vergrijzing en gezondheidszorg

Door de vergrijzing wordt de gezondheidszorg onbetaalbaar. Er wordt al gesproken over het onderzoeken van nieuwe verzekeringsvormen. De RVZ heeft het ook over hogere eigen betalingen, meer vrijwilligers en sparen voor grote gezondheidsuitgaven. Meer eigen verantwoording en zelfredzaamheid van de burger worden een vereiste. Er wordt in het rapport van de RVZ zelfs gesproken over zorgverklaringen waarin de burger moet aangeven hoe hij zijn oude dag wil regelen en hoe hij dit gaat bekostigen. Momenteel wonen zes op de zeven tachtig-plussers zelfstandig. Dat is al veel meer dan vroeger het geval was en dit moeten er liefst nog meer worden in de toekomst vandaar dat er steeds vaker wordt gesproken over levensloop geschikt wonen. Dit zijn woningen die aangepast kunnen wonen naar de omstandigheden, met brede doorgangen, veilige trappen, makkelijk te bereiken schakelaars en stopcontacten en lage of afwezige drempels.

Actieve ouderen

Oud worden kan nu in goede gezondheid. Eigenlijk is het vrij vreemd dat mensen in Nederland nu nog vaak voor hun 65ste met pensioen gaan. Wanneer men 85 jaar wordt heeft men 20 jaar AOW getrokken en velen hebben nog geen 40 jaar gewerkt. Het is begrijpelijk dat dit niet meer kan, maar de vraag is: Wie gaat dit betalen? Komt het allemaal op de schouders neer van de 35-plussers van nu of gaan de huidige 65-plussers er ook aan meebetalen? Terugdraaien van verworven rechten is nooit leuk, maar hoe sneller dit gebeurt hoe rechtvaardiger dit zal zijn tegenover de 65-plussers in 2040.

Vergrijzing en onze buurlanden

De vergrijzing in Nederland is minder dan in onze buurlanden. Dit komt doordat in Nederland nog relatief veel kinderen geboren worden. Duitsland kent van alle landen in de EU de sterkste vergrijzing. Ook daar wordt de pensioengerechtigde leeftijd verhoogt (naar 67 jaar) en wordt het pensioen minder. Vanaf 2010 is in Duitsland geen pensioenverhoging meer gegeven en uiteindelijk zal het pensioen daar gaan dalen.

Omdat de vergrijzing in Nederland minder snel gaat hebben wij het voordeel dat we naar onze buurlanden kunnen kijken. Hoe gaan zij hier mee om? Wat werkt en wat niet?