Leiderschap - Democratische Stijl

Leiderschap - Democratische stijl. Deze leiderschapsstijl wordt ook wel collegiale leiderschapsstijl genoemd. Een stijl die zich ken-merkt door een leider die weliswaar de leiding neemt, maar de groep ruimte biedt om zelfstandig te functioneren en de groepsleden aanzet tot participatie in het groepsproces. Overigens geldt dit ook op kleinere schaal, in bedrijf, opvoeding of schoolsituatie. De kenmerken, effecten en typeringen van de democratische leiderschapsstijl kun je lezen in dit artikel.

Leiderschap - Democratische Stijl

De Diverse Leiderschapsstijlen

Er zijn diverse leiderschapsstijlen te onderscheiden:

• Democratische Leiderschapsstijl
• Laissez-faire Leiderschapsstijl
• Leiding door de Groep zelf
• Autoritaire Leiderschapsstijl

In dit artikel wordt de democratische leiderschapsstijl besproken. In een serie aparte artikelen worden de andere leiderschapsstijlen uiteengezet. (Klik hiervoor op bovengenoemde leiderschapsstijlen).

Kenmerken Democratische Leiderschapsstijl

De democratische leiderschapsstijl wordt ook wel de collegiale leiderschapsstijl genoemd.

Kenmerken Democratische stijl

Een Groepsleider met een democratische stijl:

• Behoudt in ruime mate de leiding, maar biedt de groep hulp bij de oplossing van problemen
• Biedt ruimte aan de groep om dingen zelfstandig door te spreken, zodat optimale overeenstemming wordt bereikt
• Vermijdt elke autoritaire leiding en houdt zijn invloed op de voortgang van het proces in de groep minimaal
• Stuurt een discussie slechts tot het moment de groep in staat is zelf verantwoordelijkheid te nemen
• Let op de dynamische processen in de groep, zoals spanningen, overheersing groepsleden, terugtrekken en afwijzing
• Probeert alle groepsleden tot actieve participatie aan te zetten in het probleem of groepsgebeuren

Effecten Democratische Leiderschapsstijl

Effecten Democratische stijl

In een groep met een democratische of collegiale leiderschapsstijl ligt de focus op de taak of het procesprobleem; dit dan als een gemeenschappelijk issue. Er ontstaat aldus een wij-gevoel. De spontane activiteit en bereidheid tot samenwerking nemen toe en blijven ook bestaan, wanneer de groepsleider tijdelijk afwezig is (i.t.t. de autoritaire leiderschapsstijl, zie Leiderschap - Autoritaire Stijl ).
Het belangrijkste effect is solidariteit, c.q. het oefenen in solidaire gedragsvormen en het oplossen van problemen en gebreken die onvermijdelijk ontstaan, waar het het proces van overeenstemming tussen groepsleden betreft. Een democratische of collegiale groep is een duurzame groep.

Typeringen Democratische Leiderschapsstijl

Bij een democratische stijl staat het leiding geven vanuit een democratische grondhouding centraal. Zo ook het aansturen op solidaire gedragsvormen tussen de groepsleden onderling. Een belangrijk kernpunt van de democratische grondhouding is respect voor iedere persoon als gelijkwaardig partner. Hetgeen overigens niet hetzelfde is als 'gelijke' partner, daar het juist om het handelen vanuit verschillen gaat. Ook respecteert men ieders recht op zelfbestemming en zelfontplooiing. De groep wordt op deze wijze een ruimte waarin ieder groepslid kan leren:

• Om te luisteren naar andere meningen. Om het anders-zijn van groepsleden te tolereren en te accepteren, of deze verschillen juist als positief te zien
• Om eigen belangen op de achtergrond te zetten ten gunste van andere belangen of algemeen belang. Echter anderzijds ook om te leren durven om eigen meningen en interesses naar voren te brengen en de bekwaamheid om dit op adequate wijze te doen
• Om te oefenen in simpel lijkende, maar wezenlijk belangrijke gedragsvoren, zoals discussie, stemmen, verslaglegging, notuleren, keizen, besluitformulering en besluitvorming en het formuleren van normen en procedures.

Vaardigheden

Bovengenoemde vaardigheden kunnen voornamelijk geoefend worden op het moment dat de groep zelfstandig besluiten kan nemen. De democratische groepsleider zal geen oplossingen aandragen, maar problemen en issues ter discussie stellen. Indien hij voorstellen doet, zal dit zo mogelijk altijd gepaard gaan met het aanbieden van alternatieven. Door middel van vragen stellen zal de groepsleider op belangrijke gezichtspunten wijzen. De belangrijkste taak van de democratische groepsleider is om niet vooruit te lopen op de dingen en beslissingen, maar om het aanwijzen van mogelijkheden en dusdanige hulp te bieden dat het klimaat geschapen wordt voor de groep om besluiten te nemen en uit te voeren.