Slachtoffers van huiselijk geweld

Ergens in een buitenwijk van de Boliviaanse stad Cochabamba (verscholen achter een hoge muur) staat een bijzonder opvangcentrum. Moeders en kinderen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld kunnen er op adem komen in respectievelijk 'Casa de la Mujer' en in het 'Estrellita Warita-centrum'.

Opvangcentrum in Cochabamba

In de derde stad van Bolivia, Cochabamba, ligt verscholen achter een hoge muur het opvangcentrum voor slachtoffers van huiselijk geweld. Pas na telefonisch contact zwaait een poort open. Er staat geen naambordje of huisnummer op die poort. Eenmaal over de drempel, dan ontvouwt zich daar een minidorpje. Voor de moeders is er het Casa de la Mujer (vrouwenhuis), voor de kinderen het Estrellita Warita-centrum ('sterretje' in het Spaans en Indiaans).

Intern kinderverblijf

Soms verblijven er dertig kinderen intern. Ze zijn er met hun moeders. Zo'n verblijf duurt maximaal drie maanden. Daarnaast bezoeken vierendertig kinderen uit de buurt het opvangcentrum twee jaar lang. Deze kinderen blijven in het opvangcentrum vanaf het ontbijt tot en met het avondeten. Ze slapen thuis. De moeders van deze groep kinderen zijn vaak oud-deelnemers van het hulpprogramma van Terre des Hommes. Zij hebben na een hoop ellende hun gewelddadige partners verlaten, zijn in het opvangcentrum hersteld en proberen daarna een onafhankelijk bestaan op te bouwen. De belangrijkste redenen voor vrouwen en kinderen om naar het opvangcentrum te vluchten zijn: alcoholisme, armoede en de grote mate van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Vicieuze cirkel van geweld

Veel vrouwen gaan na hun interne verblijf toch met hun kinderen terug naar hun partner. Helaas begint de vicieuze cirkel van geweld dan vaak opnieuw. In dat geval kunnen die vrouwen nogmaals drie maanden worden opgevangen. Psychotherapeutes werken voor het opvangcentrum. Zij zijn veelal gespecialiseerd in het behandelen van kinderen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Maar ze werken ook met de moeders en zo nodig praten ze met de vaders, wanneer dat in het belang is van het kind. Immers - hoewel de moeder een slechte relatie heeft met haar echtgenoot - kan een kind een goede band hebben met zijn vader en hem erg missen. Wanneer de kinderen dat willen, mogen ze hun vaders bezoeken. Dat gebeurt vanzelfsprekend op een andere locatie, in ieder geval niet in het toevluchtsoord.

Behandeling afgestemd op individualiteit van het kind

Elk kind is uniek en draagt veel met zich mee. Sommigen zijn erg gestresst door de gespannen situatie thuis. Anderen vinden het heel normaal, want ze weten niet beter. Deze kinderen wordt geleerd dat dat niet normaal en dus onacceptabel is. Wanneer kinderen in het opvangcentrum komen, wordt eerst hun gedrag geobserveerd en daarna volgt langzaam het opbouwen van empathie en vertrouwen. Ze zijn dikwijls erg verlegen, bang of emotioneel sterk afhankelijk van hun moeder.
Heel vaak hebben ze moeite om relaties aan te knopen. De behandeling wordt afgestemd op de individualiteit en de gewoonten van een kind en op de tijd die het kind nodig heeft om bepaalde stappen te zetten.

Discipline en huisregels

Op doordeweekse dagen biedt het Estrellita Warita-centrum van 8 tot 18.00 uur een programma. Tussen het ontbijt en het avondeten door is er ruimte voor therapeutische, educatieve en ontspanningsactiviteiten. De planning is zo opgezet dat de ene groep kinderen 's ochtends naar school gaat en 's middags in het centrum de activiteiten volgt en de andere groep gaat juist 's middags naar school. Het is een dagelijks terugkerend tijdschema, waardoor de kinderen leren omgaan met discipline en huisregels. Dat zijn ze van hun ouders niet gewend.

Psychologische hulp

Voor de moeders in het 'Casa de la Mujer' is er een apart programma van psychologische hulp en gezondheidszorg. Ook krijgen ze steun bij het zoeken naar werk met het doel economisch zelfstandig te worden.

2-jarige beschermheer David

Toen de nu 2 jarige David in het opvangcentrum terecht kwam, praatte hij helemaal niet. Andere kinderen slaan was zijn enige communicatiemiddel. Hij heeft inmiddels geleerd dat het beter is om te praten en dat het beter is om mensen te beschermen dan te slaan. Als het even kan, neemt hij nu zijn jongere vriendje (de 17 maanden oude Eymi) als een echte beschermheer onder zijn hoede. Op weg naar de eetzaal of op weg naar de speelruimte. Dat is een heel belangrijke levenservaring voor David.

Terug naar de partner en opnieuw in de spiraal van geweld?

Op de vlucht voor huiselijk geweld belandde de moeder van David met haar vier zoontjes in het opvangcentrum. Davids moeder heet Martha. Martha was acht maanden zwanger en ze heeft sterk getwijfeld of ze haar vijfde kind na de bevalling wel wilde houden. Tot haar verrassing kreeg ze onlangs een dochtertje, waar ze nu net zoveel van houdt als van haar andere kinderen. Hoewel de situaltie van Martha's partner nog instabiel is, doet hij zijn best om zijn rol als vader weer te kunnen vervullen en zijn kinderen te geven waar ze recht op hebben. Toch even slikken wanneer bedacht wordt dat Martha wellicht een van die vrouwen zal zijn die teruggaat naar haar partner en opnieuw zal kunnen belanden in een spiraal van geweld.