Etiquette voor beginners en etiquette-haters

Krijg je bij maagzuur het zien van die ellenlange lijsten met do's en don'ts en kledingvoorschriften? Ben je een beginner of een etiquettehater, die onverwacht toch bij een formele gelegenheid moet opdraven? Dan is dit de simpele en verkorte samenvatting van wat jij moet weten.

Black tie, white tie, what tie?

Volgens etiquettekenners was het gebruik om je perfect aan de dresscode te houden, enige tijd lang ietwat op z’n retour. Maar de belangstelling voor de vraag hoe ‘het hoort’ is aan het herleven. En of je je nu helemaal volgens het boekje wilt kleden of niet, je proberen aan te passen aan de gelegenheid doet wél bijna iedereen. Een algemene vuistregel is dat zwart de meest formele kleur is voor een herenkostuum, en donkerblauw op de tweede plaats komt. Voor dames is vanouds gebruikelijk dat een japon met decolleté overdag niet gezien wordt, maar wel bij zogenaamd ‘groot avondtoilet.’ Het is in ieder geval wel zo netjes als degene die een feest geeft, duidelijk aangeeft aan welke verwachtingen de kleding moet beantwoorden. Dit zijn de meest voorkomende aanduidingen en hun betekenis:

White tie

Heer: rokkostuum met lakschoenen
Dame: lange jurk, lange handschoenen, schoenen in één enkele kleur

Black tie

Heer: smoking, dinner jacket, zwarte strik en lakschoenen
Dame: cocktailjurk, ofwel jurk tot op of iets onder kniehoogte. Desgewenst onbedekte armen. Een hoed mag, maar lange handschoenen weer niet...

Pak

Heer: pak in donkere stof met das
Dame: Mantelpak in één kleur

Tenue de ville

Heer: combinatie zoals van een blauwe blazer en grijze broek, of een pak
Dame: deux-pièces, mag ook met broek, en mag met gebruik van combinaties van kleuren

Casual is niet altijd casual

Een valkuil is de term ‘casual.’ Er zijn heel wat soorten casual, met name voor heren. Daarbij treedt een verloop op van het dragen van een pak mét stropdas via het dragen van een combinatie van (rib)jasje met broek tot eindelijk, voor het shoppen of sporten, de korte broek of spijkerbroek in beeld komt. Smart casual dus betekent nog altijd een pak, zij het dat de stoffen steviger en comfortabeler mogen zijn. Pas bij ‘sportief casual’, ‘shopping casual’ of ‘actief casual’ is een man verlost van zijn stropdas! Echter, in het dagelijks leven is de term casual synoniem geworden voor alle kleding waarin je je lekker voelt. Bijvoorbeeld voor een barbecue. Let bij verwarring dus op de gelegenheid waar je geacht wordt te verschijnen; die zegt vaak veel.

Overdressed, underdressed?

We zijn allemaal weleens ergens verschenen waar we niet in het algemene plaatje pasten. Dat komt niet alleen omdat we ons kunnen vergissen in de dresscode. Het komt ook omdat groepen mensen soms massaal muiten tegen de etiquette, zodat je als enige wél aan de hoogste maatstaven voldoet – maar niet per se tot je vreugde! Toch is verwarring vaak te voorkomen. Zoals altijd geldt: bij twijfel de eventuele gastvrouw en/of gastheer raadplegen, want je hebt geen soepele start door underdressed of overdressed te verschijnen. Is er geen mens om je uit de brand te helpen en te vertellen wat de bedoeling is, probeer dan de gulden middenweg te bewandelen. Een voorbeeld. Een niet al te overdadig van patronen en toeters en bellen voorziene, neutrale japon kan met een beetje geluk zowel dienst doen bij black tie als bij white tie, omdat de grenzen tussen deze twee begrippen aan het vervagen zijn. De eventuele lange handschoenen kun je altijd ongezien uittrekken, bijvoorbeeld op het toilet. Hoe dan ook is het zaak om je zelfverzekerdheid te behouden ondanks alles, en desnoods maar even te doen alsof. Een zelfverzekerde persoon die ergens verschijnt in niet helemaal correcte kleding ‘doet’ het nog altijd beter in gezelschap dan een hypernerveuze persoon die wel volgens het boekje gekleed gaat...

Voorkomen en verhelpen van kleine rampen

Wees altijd voorbereid op tegenslag en kleine rampen. Als vrouw doe je er bijvoorbeeld goed aan om een extra panty mee te nemen in je handtas. Zit je toch onverhoopt met een ladder, dan is er etiquette-technisch echt niets op tegen om de eventuele gastvrouw te vragen je van ‘noodrantsoenen’ te voorzien. Dit geldt ook voor plotseling sneuvelende manchetknopen, vlekjes enzovoort. Zorg in dat geval wel voor een bedankje achteraf, en vervanging van hetgeen geleend of gekregen is! Zorg ook dat de gewenste outfit nog ruim voor feest of receptie bij elkaar geshopt is – inclusief accessoires – en bovendien ook tot in de finesses gepast is. Dan voorkom je dat op het laatste moment blijkt dat pak of japon opeens niet meer blijkt te passen, terwijl het twee jaar geleden nog zó makkelijk ging... Ook kun je in dit stadium nog zoeken naar eventueel benodigde accessoires en andere aanvullingen, of door de motten opgegeten handschoenen vervangen.