Naakte vrouwen als actiemiddel voor vrouwenrechten

Feministen hebben altijd al gestreden voor hun rechten. Aletta Jacobs als pionier en de Dolle Mina's als iconen. Met spandoeken en borden probeerden zij aandacht te trekken voor hun idealen, maar zij werden wereldnieuws toen zij gedeeltelijk naakt aandacht voor het abortusvraagstuk vroegen. Feministische vrouwen in de wereld voeren nu eveneens actie met hun lichaam. Naakte vrouwen trekken aandacht. Wereldwijd strijden de vrouwen tegen uitbuiting, verkettering, verkrachting en moord. Borden en spandoeken trekken geen aandacht meer, maar blote borsten of helemaal naakte vrouwen des te meer. FEMEN is een Oekraïense feministische protestorganisatie wereldwijd beroemd om haar demonstraties met blote borsten en inmiddels uitgegroeid tot een internationale beweging met hoofdkantoren in Frankrijk en Duitsland.

Dolle Mina voert actie met ontbloot bovenlijf voor legalisering van abortus

Dolle Mina was in de jaren '70 van de vorige eeuw een feministische groep die opkwam voor de rechten van de vrouwen in
Nederland. De vrouwen noemden zich Dolle Mina's en voerden op opvallende manieren actie. Zij gingen verder dan spandoek en
borden met leuzen.

Enkele acties van de Dolle Mina's die veel opzien baarden

• Binnenvallen van een gynaecologencongres in Utrecht. Doel: aandacht vragen voor legalisering van abortus. De vrouwen hadden op het station hun buiken ontbloot met daarop de tekst: "Baas in eigen buik". De actie met de ontblote buiken werd wereldnieuws.
• Binnenvallen van het deftige opleidingsinstituut Neyenrode. Een mannenbolwerk dat toegang van vrouwen weigerde. Doel: recht op toegang tot hoger onderwijs voor vrouwen. Opnieuw een opzienbarende actie, omdat er camera's aanwezig waren die alles vastlegden.
• Verder vroegen zij aandacht voor het openbaar plasrecht voor vrouwen. zij wilden openbare vrouwentoiletten in de stad.
• Dolle Mina komt in 2013 terug. Opnieuw voor plasrecht. Doel: toiletten in treinen. Niet alleen voor vrouwen, maar ook voor mannen, bejaarden en gehandicapten.

De acties voor legalisering van abortus werd een icoon voor het feminisme in de vorige eeuw. Voor het eerst gebruikten vrouwen een bloot deel van hun lijf als actiemiddel. De Dolle Mina's hebben daarbij nooit gevaar gelopen Zij hadden de bescherming van de groep. Bovendien liep men in de Westerse wereld niet zo snel levensbedreigende risico's, ook al was er in veel lagen van de bevolking wel grote afkeer en verontwaardiging.

Feminisme in de wereld van nu: protest met bloot...risico groot

Het feminisme in de hedendaagse tijd kent activisten die veel meer risico's lopen dan de Dolle Mina's. Ook zij gooien hun naakte lichaam in de strijd als wapen tegen onderdrukking, uitbuiting, verkettering, verkrachtingen, martelingen en moorden. Maar doet dat wel in veel strengere en intolerante culturen. Vaak met gevaar voor eigen leven, vooral in de islamitische wereld, waar vrouwen geen tot weinig rechten hebben. De inzet van hun naakte lijf is wel degelijk een gevreesd wapen, vooral als de wereld 'meekijkt'.

Voorbeelden van het vrouwenlichaam als actiemiddel

Gypsy Taub

Gypsy Taub groeide op in het communistische Rusland, waar zij leerde dat ze zich voor haar lichaam moest schamen. Zij was bang gemaakt voor haar eigen lichaam. Over gevoelens en seksualiteit kon ze niet praten. "Ik was al bijna volwassen, maar niemand had me ooit verteld dat je je eigen lichaam mooi mag vinden en seks lekker. Het was een soort gevangenis." citaat van Gypsy Taub.

In 2002 ging zij naar de Verenigde Staten. Zij sloot zich in San Francisco aan bij een groep naaktrecreanten die elkaar regelmatig op het Jane Warner Plaze ontmoetten. Voor Taub een manier om zichzelf te ontplooien. Niemand had problemen met de naaktrecreanten en de politie tolereerde deze groep. Totdat het gemeentebestuur van San Francisco in 2012 (!) naaktlopen verbood.

Tijd voor actie, vond Taub. Samen met medestanders ging zij naar het stadhuis waar het gemeentebestuur het verbod zou toelichten. Uit protest kleedde zij zich uit. Het stadsbestuur was totaal overdonderd, had geen dekens bij de hand om haar blote lijf te bedekken. Op Youtube werd deze actie binnen twee dagen vijfhonderdduizend keer bekeken. Het stadsbestuur herzag de mening en naaktrecreëren werd legaal in San Francisco.

Het ging Taub niet alleen om het naaktlopen, maar om haar mening daarbij. Volgens haar zou een verbod een manier zijn om de liberale geesten van San Francisco de mond te snoeren. Zo vond het een stap terug naar de donkere middeleeuwen.
Weer een citaat van Gypsy Taub: "In alle dictaturen bestaat een ban op alles wat met lichamelijkheid te maken heeft. Dat is niet zonder reden. Een vrij lichaam zorgt voor een vrije geest. Het criminaliseren van naaktheid is de voorloper van het onderdrukken van vrijheid van meningsuiting."

Femen

Femen is een Oekraïense feministische protestorganisatie die aanvankelijk wilde proberen in het parlement te komen en daar veranderingen in gang te zetten. Maar Femen vond het parlement corrupt en daar wilden deze vrouwen niet aan meedoen. Zij besloten de politieke ambities los te laten en als internationale protestorganisatie verder te gaan. In het begin met de mooiste spandoek en borden, maar die kregen geen aandacht. De groep ging het in 2008 radicaler aanpakken en gooide het vrouwenlichaam in de strijd.

Inmiddels is FEMEN wereldwijd beroemd om haar demonstraties met blote borsten. Dat het een internationale beweging is, blijkt uit het ledenbestand: leden uit Nederland, Italië, Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk, Mexico, en Brazilië. Bovendien heeft het een kantoor in Frankrijk en Duitsland.

Enkele wereldwijd bekende blote borstenacties van Femen:

• Stockholm: Verzet tegen de komst van de sharia in Egypte. Samen met de Egyptische activiste Aliaa Magda El-Mahdy.
• Parijs: acties voor het homohuwelijk. Zij waren verkleed als lesbische bruidsparen in witte jurken en broeken, maar wel met ontbloot bovenlijf.
• Brazilië: Tijdens het Braziliaans Carnaval protesteerden zij met ontblote bovenlichamen tegen sekstoerisme en de seksindustrie.

Aliaa Magda El-Mahdy (de naakte blogger)

Een Egyptische activiste. De naakte blogger, zoals ze ook wordt genoemd, plaatste in 2011 naaktfoto's van haar en haar vriendje op internet als protest tegen een "maatschappij van geweld, racisme, seksisme, seksuele intimidatie en hypocrisie". In 2012 protesteerde zij naakt bij de Egyptische ambassade in Stockholm tegen de de dominantie van conservatief religieuze ideeën in de Egyptische politiek. Aliaa Magda El-Mahdy trekt internationaal veel aandacht met haar acties, maar heeft in Egypte veel feministische activisten die haar actiemethode niet waarderen. Naakt blijft een gevoelige kwestie in het islamitische land. Zelfs de zus van 'de naakte blogger' betwijfelt of het protest met het blote lijf aansluit bij bij de beleving van de Egyptische vrouwen.

Ayesha Omar

Ayesha Omar is actrice, deejay en kunstenaar in Pakistan, maar bovenal de belangrijkste vrouwelijke rebel van dat land. Ze wil zich absoluut niet onderwerpen aan de patriarchale samenleving met extreem religieuze geestelijken die vrouwen geen rechten toebedelen. Ze haalde zich de woede van radicale moslims op de hals toen ze haar schilderijen met halfnaakte zelfportretten exposeerde. De moslims eisten een verbod van de tentoonstelling.

Ayesha Omar poseert regelmatig in modebladen waarin ze jurken toont die weinig verbergen, een regelrechte provocatie tegen islamitische regels. Bloot is on-islamitisch. Een gedurfde actie van haar was het bespotten van de taliban in een tv-serie. Daarin verscheen zij in een strak T-shirt met korte mouwen (zeer bloot in Pakistan) met achterop een afbeelding van een vrouw in boerka die een bom achterop haar rug draagt. Woedende reacties, stapels scheldbrieven en verwensingen waren het gevolg, maar Ayesha Omar had de boodschap aan de extremisten overgebracht: de taliban gebruiken onschuldige vrouwen om zelfmoordaanslagen te laten uitvoeren. Ayesha Omar is een voorbeeld voor de Pakistaanse jonge vrouwen die ook uit de bekrompen samenleving willen ontsnappen.