Spreken met handen en voeten – wat betekenen je gebaren?

Als we op vakantie gaan naar een land waarvan we de taal niet spreken, zijn we meestal toch redelijk goed in staat om met “handen en voetenwerk” onszelf duidelijk te maken. We praten hier dus met onze handen en voeten. De andere persoon mag dan wellicht onze woorden niet verstaan, maar hij kan uit de intonatie en illustrerende gebaren toch veel opmaken Lichaamstaal is veel universeler dan gesproken taal. Onze basis-emoties zoals woede, blijheid, verdriet, etc. herkenbaar zijn bij mensen uit verschillende culturen. Ook wijzen met je vinger of met het hoofd knikken heeft bijna overal dezelfde betekenis. Toch kun je je bij lichaamstaal ook nog wel eens vergissen:

Twee vingers opsteken

Neem nou bijvoorbeeld het opsteken van twee vingers, hiermee bedoelen we de wijsvinger en de middelvinger:
In America en Azie betekent is dit het teken voor vrede en is dus een goed gebaar. Je steekt deze twee vingers ook op wanneer je bijvoorbeeld “twee bier” of iets anders in twee-voud wilt aanduiden of bestellen. In Engeland echter wordt dit teken als beledigend beschouwd wanneer hierbij de palm van de hand in de richting van de gebaarmaker is.

Interpreteren

Hoe je je gedraagt kan in andere culturen heel verschillend worden opgevat. In Arabische landen geven mannen elkaar bij elke ontmoeting als groet een handdruk. Mannen mogen vrouwen echter geen hand geven. In veel Aziatische landen is een handdruk juist minder gebruikelijk, en volstaat men met een knik of een buiging als groet. Wanneer je besluit tot het geven van een handdruk, besef dan dat in Arabische landen het geven van de linkerhand geen goed idee is, aangezien zij de linkerhand als de “onreine” hand zien. Ook het tonen van je voetzolen (als je bijvoorbeeld je benen over elkaar slaat of gaat zitten) is in de Arabische cultuur een teken van gebrek aan respect

Lichaamstekens

Ook lichaamstekens die van essentieel belang zijn in onze alledaagse communicatie, kunnen verschillen. Mensen uit Griekenland of India schudden “nee” als ze “ja” bedoelen en andersom. Ongeschreven regels over afstand, aanraking en oogcontact zijn eveneens cultuurafhankelijk en kunnen daarom ook een beperking zijn tijdens het contact met de ander. Arabieren en Latijns-Amerikanen bewaren de kleinste afstand tijdens het voeren van het gesprek, en de Zweden en Schotten de grootste. Nederlanders staan hierbij dichterbij de Zweden en Schotten en vinden een zekere praatafstand ook prettiger. In Zuid-Europese landen en op de Balkan raken mannen elkaar meer aan dan bij ons. In veel landen zoals Rusland, Iran of Irak is het gebruikelijk dat mannen elkaar kussen bij een ontmoeting. In Nederland is dit tussen mannen zeer ongebruikelijk. Voor ons is het vanzelfsprekend dat we elkaar aankijken tijdens een gesprek, maar dit is niet overal gebruikelijk. In Japan kijken gesprekspartners naar de ander ter hoogte van hun hals en in veel oosterse culturen getuigd het juist van respect om de ogen neer te slaan tijdens een gesprek.

Het is alles bij elkaar toch bijna onmogelijk om je de lichaamstaal van de verschillende culturen eigen te maken. Bij de meeste druist dit namelijk tegen je gevoel in. Het is wel van belang dat je je ervan bewust bent dat bepaalde manieren van gedrag en non-verbale communicatie per land verschillen met die van jou. Maar voor alles geldt: benader de ander met respect en vriendelijkheid en je kunt eigenlijk nog niet zoveel verkeerd doen.