Met pensioen: hoe verder met zingeving in je leven?

Opeens is het dan zover dat je met pensioen gaat. De meeste mensen verheugen zich al geruime tijd op dit moment. Men neemt afscheid van collega's en dan sta je op een belangrijk keerpunt in je leven. Je neemt geen deel meer aan het arbeidsproces. Dat betekent dat je geen dagelijks contact meer hebt met collega's en dat je een andere invulling dient te gaan zoeken voor je dagen. Hoe ga je op den duur om met de gevolgen van deze ingrijpende gebeurtenis? We worden steeds ouder en zijn met een beetje geluk lange tijd met pensioen.

• Voorbereiding op het pensioen
• Nieuwe horizon geeft nieuwe kansen
• Vertrek naar het buitenland
• Verschil in leefsituatie
• Beide partners met pensioen
• Vakantiegevoel in het begin
• Na de eerste euforie komt de vraag naar zingeving
• Afspraken tussen partners
• Nieuwe mogelijkheden geven nieuwe kansen
• Zingeving in het leven

Voorbereiding op het pensioen

Veel bedrijven organiseren een aantal bijeenkomsten waarbij medewerkers die in de toekomst met pensioen gaan al voorbereid worden op deze levensfase. Dit is een prima hulpmiddel om je vast te verdiepen in de toekomstige situatie. Ook op het gebied van administratieve en arbeidsrechtelijke zaken wordt voorlichting verstrekt. Voor veel mensen is het een moment om naar toe te leven en zeker als men goed gezond is zijn er talloze mogelijkheden.

Nieuwe horizon geeft nieuwe kansen

Het kan gebeuren dat mensen na hun pensioen in een andere omgeving willen gaan wonen. Sommigen keren de stad de rug toe en zoeken een woning op het platteland, anderen kiezen juist voor het leven in een stad. Er zijn mensen die er voor kiezen om een oude woning te kopen en deze geheel te gaan renoveren. Voor iemand die handig is kan dit een nieuwe uitdaging betekenen die veel voldoening kan geven. Wonen in een nieuwe omgeving betekent ook dat men nieuwe contacten gaat krijgen en dit kan heel waardevol zijn. Soms kiest men ervoor om dichter in de buurt van de kinderen te gaan wonen.

Vertrek naar het buitenland

Bij sommigen gaat het heel ver en zij gooien drastisch het roer om en vertrekken bijvoorbeeld naar het buitenland om daar een nieuwe toekomst op te bouwen. Zeker als men jong met pensioen gaat is dit een prachtige mogelijkheid om de bakens nog eenmaal te verzetten en een aantal jaren in het buitenland door te brengen. Doch de meeste mensen gaan proberen om in de eigen omgeving een nieuwe structuur en zingeving te vinden in het leven.

Verschil in leefsituatie

Vroeger was het zo dat de vrouw meestal niet of slechts gedeeltelijk werkzaam was en wanneer de man dan met pensioen ging dan moest de rolverdeling tussen de partners opnieuw worden vastgesteld. Als men zich van deze grote verandering niet zo goed bewust is, kan dit tot veel strubbelingen aanleiding geven. Zeker in die situaties waarbij een strakke rolverdeling was en waarbij de vrouw de zorg voor de huishouding op zich heeft genomen kan dit tot problemen leiden. Plotseling wil de man ook koken of boodschappen doen en worden er vragen gesteld over de wijze waarop in huis iets wordt gedaan. Dit probleem wordt vaak onderschat en kan als de relatie al wat minder goed was zelfs tot echtscheiding leiden.

Beide partners met pensioen

In de huidige tijd is het echter zo dat ook de vrouw vaak een full-time baan buitenshuis heeft en als zij met pensioen gaat maakt het wel verschil of haar partner al met pensioen was of nog werkzaam is. Is de partner nog werkzaam dan zal ze zich op haar gemak kunnen gaan inleven in de nieuwe situatie, maar is de partner al thuis dan moeten weer nieuwe aanpassingen worden gezocht. In de meest ideale situatie gaan beide partners binnen een kort tijdsbestek met pensioen, want dan ontstaat voor beiden een nieuwe toekomst en zal men zich gezamenlijk hierop kunnen richten.

Vakantiegevoel in het begin

Bij de meeste mensen die kort geleden gepensioneerd zijn bestaat de eerste tijd een "vakantiegevoel". Men hoeft niet meer 's morgens vroeg op te staan en de deur uit. Op je gemak ontbijten en het krantje lezen en daarna bepalen hoe je de dag zult invullen. Het televisieprogramma 's avonds laat kan nog rustig worden bekeken etc. Er komt meer tijd beschikbaar voor kinderen en kleinkinderen. De klussen die je je hebt voorgenomen te gaan doen kunnen worden ingepland. De tuin kan eens goed onderhanden genomen worden. Vaak wordt er ook in het begin de vakantiereis gemaakt die men zo lang al wilde maken. Maar wat zien we daarna?

Na de eerste euforie komt de vraag naar zingeving

Na een bepaalde periode, die bij de ene persoon wat langer zal duren dan bij de ander komt toch bij velen het moment dat men zich de vraag gaat stellen hoe je op een zinvolle manier dit volgende deel van het leven wilt gaan invullen. Waar ligt nog een uitdaging? Er wordt geen structuur meer geboden, die moet je zelf zoeken. De gezondheid kan tevens een belangrijke rol gaan spelen. Het hoeft niet zo te zijn dat je in een gat valt maar de vraag naar de zingeving in de toekomst zal vaker naar voren komen. Hoe blijf je nieuwsgierig naar het leven en dankbaar voor alles wat je bereikt hebt?

Afspraken tussen partners

Wat willen partners samen doen en wat wil je zelf graag alleen doen? Hierover dien je afspraken te maken met je partner en de wensen van beide zullen opnieuw bekeken worden. Hoe zal je ouderdom eruit gaan zien? Hoe wil je dit invullen? Daarnaast maakt het verschil of er voldoende financiële middelen voorradig zijn om datgene te doen wat je wilt of dat men sterk in inkomen is teruggevallen. Het kan ook zijn dat hier aanpassingen of inperkingen moeten volgen.

Nieuwe mogelijkheden geven nieuwe kansen

Een van de belangrijkste dingen in het leven zijn de contacten die we hebben met anderen. Tijdens de periode van het arbeidsproces hebben we contact met collega's en wordt er productiviteit van je verwacht. Soms staan dan de contacten met familie en vrienden noodgedwongen wel eens tijdelijk op een wat lager plan. Gepensioneerde vrienden die in dezelfde omstandigheden verkeren begrijpen de zoektocht naar zingeving en men kan elkaar hulp bieden. Het is goed om als men gepensioneerd is veel aandacht te schenken aan lotgenoten om gevoelens van eenzaamheid en zinloosheid te voorkomen. Een goed contact met kinderen en kleinkinderen is onontbeerlijk, maar zij hebben wel hun eigen leven en zien jouw situatie van gepensioneerd zijn als ideaal. Daarom zul je zelf moeten zorgen dat je op een nieuwe manier weer "gegrepen" wordt door het leven. Een aantal hulpmiddelen hierbij zijn:

• Oppasgrootouders worden
• Vrijwilligerswerk in vele vormen is mogelijk
• Lid of bestuurslid van sportvereniging, tennis, golf, voetbal
• Les nemen in schilderen, tekenen of andere handarbeid
• Starten van een kookclub, of leesclub
• Deelnemen aan buurtactiviteiten

Zingeving in het leven

Dit zijn maar een paar voorbeelden van datgene wat je kunt ondernemen. Veel gepensioneerden kunnen in deze tijd worden gezien als ouderen met nog een ruime levensverwachting en het loont dan ook de moeite om te zoeken naar je eigen mogelijkheden om zeer bewust je keuzes te maken en dingen te doen die voldoening schenken. Ieder mens wil dat zijn of haar leven zinvol is. Bij het langzaam ouder worden zal men merken dat vrienden en familieleden ziek worden en overlijden, je kring van relaties wordt kleiner en dan zal men zich vaak bezinnen en zichzelf de vraag stellen of het leven dat je leeft voldoende zingeving biedt.