Hoe ziet de pluriforme samenleving in Nederland eruit?

Nederland is een pluriforme of multiculturele samenleving. Ongeveer 24% van de inwoners in Nederland komt van buitenlandse afkomst (CBS, 2019) en al deze mensen brengen een beetje cultuur met zich mee.

Basis

Cultuur is het geheel van gedragingen, opvattingen, waarden en normen in een samenleving die mensen zich aanleren. Cultuur heeft drie verschillende dimensies (aspecten):

1. De ideële dimensie over de waarden en ideeën van de mensen uit een cultuur, bijvoorbeeld eerlijkheid, moed en vrijheid.
2. De normerende dimensie over de normen en regels die in een cultuur gelden, bijvoorbeeld zorgen voor je familie en jezelf ontwikkelen.
3. De materiële dimensie over de concrete inhoud van de cultuur, bijvoorbeeld hoe mensen praten met elkaar, wat eten ze en hoe wonen ze.

Cultuur heeft verschillende sociale functies:

• Cultuur zorgt voor houvast, je weet hoe je moet handelen.
• Het bepaalt je identiteit. Mensen moeten weten wie ze zijn om te kunnen leven.
• De samenleving wordt vastgehouden door cultuur. Mensen begrijpen elkaar.

Je wordt natuurlijk niet geboren met cultuur in je. Het wordt aan je overgedragen via het socialisatieproces. Iedereen waar je mee omgaat, speelt een rol in dit proces. De invloeden die je van buiten krijgt, bijvoorbeeld van je vrienden, heet Fremdzwang. Dit gebeurt niet openlijk, maar juist verborgen. Door het socialisatie proces wordt de cultuur je uiteindelijk 'eigen'. Deze Selbstzwang of internalisatie zorgt ervoor dat je uit jezelf dingen doet, zonder dat iemand dat tegen jou gezegd lijkt te hebben.

Uitwerking

Nederland is een pluriforme samenleving. Mensen met en zonder migratieachtergrond leven naast elkaar. Iemand met een migratieachtergrond is iemand die zelf en/of waarvan (een van) zijn ouders in een ander land geboren zijn. Deze mensen hebben vaak een andere cultuur. De cultuur die in Nederland door de meeste mensen zonder migratieachtergrond wordt aangehangen, is de dominante cultuur. In die cultuur zijn waarden als gelijkwaardigheid, vrijheid, verdraagzaamheid en respect heel belangrijk. Deze zijn gebaseerd op de culturele recht uit de grondwet. In de Nederlandse cultuur heerst een ik-cultuur. De nadruk ligt op het individu. Dit tegengesteld aan niet-westerse culturen, waar de groep belangrijker is. Zij kunnen bijvoorbeeld eer veel belangrijker vinden.

Maar niet iedereen is het zelfde binnen een cultuur. Zo zijn er ook subculturen. Deze groepen wijken op bepaalde punten af van de dominante cultuur. Zo zijn jongerenculturen anders dan die van hun ouders. En binnen deze jongerenculturen zijn ook weer verschillende groepen. Tussen de culturen van mensen met een migratieachtergrond is natuurlijk ook veel variatie, iedereen heeft immers een andere achtergrond.

Toepassing

Mensen beïnvloeden elkaar. Iedereen krijgt steeds meer te maken met andere culturen. Zo ontstaat er wederzijdse cultuurbeïnvloeding. Dit heet acculturatie. Het kan plaatsvinden binnen een generatie, maar ook tussen verschillende generaties. Creolisering of meltingpot is de mengeling van culturen die je bijvoorbeeld bij jongeren ziet. Uit deze mengeling ontstaan nieuwe (sub)culturen. De eerste generatie immigranten (de mensen die dus zelf naar Nederland zijn gekomen) houden zich vaak vast aan hun oorspronkelijke cultuur. De tweede generatie doet dit vaak wat minder en er daarbij kan sprake zijn van een confrontatie tussen de ik- en de wij-cultuur. De derde generatie vindt het behoud in veel gevallen minder belangrijk, maar baseert de 'nieuwe' cultuur soms wel op zijn oorspronkelijke cultuurkenmerken. Nederland zal waarschijnlijk geen meltingpot worden, maar een salad-bowlsamenleving. Iedereen past zich wel een beetje aan, maar er blijven altijd verschillen.

Debat

Bestaat de 'echte' Nederlandse cultuur nog wel? Deze dominante cultuur verandert ook constant. Aan de ene kant heb je mensen die vinden dat je een duidelijke tweedeling kunt maken tussen mensen met een migratieachtergrond en mensen zonder migratieachtergrond. Er zijn ook mensen die dat juist niet vinden. Er zijn zoveel subculturen dat je nauwelijks nog een grens kunt leggen.