Feminisme: FEMEN, ontstaan en informatie en protesten

FEMEN is een Oekraïense feministische rebellerende protestgroep. Het voornaamste doel van FEMEN is om vrouwen zich bewust te laten worden van hun rechten en hen de mogelijkheid te geven zichzelf te ontplooien. Om dit doel te bereiken besloot de groep internationale aandacht te trekken door geregeld topless of semi-topless te demonstreren bij politiek zwaar beladen onderwerpen. De lichamen van de vrouwen bevatten bij de demonstraties vaak leuzen. Door het extremistische karakter van het demonstreren zijn verschillende activisten al opgepakt in Oekraïne en andere Oost-Europese landen en veroordeeld tot een gevangenisstraf.

Geschiedenis van FEMEN, de algemene informatie

De groep is waarschijnlijk in 2008 opgericht door feministe Anna Hutsol met het hoofdkwartier in Oekraïne en is inmiddels uitgeweken naar Parijs. Anna Hutsol heeft de groep opgericht nadat zij zich bewust werd van verhalen over Oekraïense vrouwen die verleid werden naar het buitenland te gaan en daarna seksueel misbruikt werden. Andere bronnen menen dat de oprichter Viktor Sviatsky was. Inna Shevchenko (bekend lid) reageerde hierop met de mededeling dat Viktor inderdaad een tijd lang de groep geleid had, maar de vrouwen zich onderdrukt voelden en zij daarom naar Parijs verhuisden om een nieuwe FEMEN op te richten.

Het begrip sextremisme

FEMEN ontwikkelde de term sextremisme, naar eigen zeggen een nieuwe vorm van feminisme en actievoeren, die tot FEMEN het introduceerde,nog niet was voorgekomen. Volgens FEMEN houdt dit sextremisme in dat vrouwen seksueel rebelleren tegen overheersing door aanwezig te zijn bij extreme politieke gebeurtenissen. Door op een seksuele wijze te demonstreren (naakt, dan wel topless) is het doel om hiermee de heersende opvattingen over de bestemming van vrouwen en seksualiteit te veranderen of in zijn geheel te vernietigen. Dit is de missie van het sextremistisch protesteren. Vrouwen hebben namelijk dezelfde rechten als mannen en mogen op ieder moment op iedere plek demonstreren op welke wijze dan ook. Sextremisme is een manier voor de vrouw om zich te ontdoen van "extremistische vulgariteit van mannen". FEMEN noemt sextremisme een niet-gewelddadige manier om te provoceren, maar wel een agressieve vorm van demonstreren. Door de agressie is het een belangrijk wapen van FEMEN om de heersende oude opvattingen over de positie van de vrouw te veranderen.

Demonstraties

Korte tijdslijn van belangrijke demonstraties van FEMEN:
FEMEN kreeg in september 2008 aandacht in het nieuws door te demonstreren in uitdagende en erotische kleding voor de Turkse ambassade in Kiev. In augustus 2009 kreeg FEMEN echter een ware mediastunt op gang: een lid van de groep ging topless protesteren. Door de grote publiciteit besloot FEMEN het topless protesteren veelvuldig te gaan gebruiken om media-aandacht te creëren. Nadien werd dit hét handelsmerk van FEMEN.
Bij de presidentiële verkiezingen in Oekraïne rond 2010 kreeg FEMEN grootschalige internationale media-aandacht vanwege het protesteren. Mede door het protesteren hier kreeg FEMEN internationale leden (onder andere in Frankrijk).

Vanaf 2011 ging FEMEN ook internationaal protesteren, onder andere in Wit-Rusland:

• In 2012 kreeg FEMEN buitenlandse bekendheid door te protesteren tijdens het Europees kampioenschap voetbal. Zij demonstreerden toen tegen sekstoerisme en prijsverhogingen.
• Bij de Olympische Zomerspelen van 2012 in Londen protesteerde FEMEN tegen deelname van Islamitische regimes aan de Spelen in verband met het onderdrukken van vrouwen.
• In 2012 protesteerden zij tijdens de modeshow van Versace in de Milan Fashion Week vanwege anorexia modellen.
• In april 2012 bezetten een aantal vrouwen de klokkentoren van de Sint-Sofiakathedraal in Kiev om te protesteren tegen strengere abortuswetgeving. Ook de Russisch-orthodoxe Kerk wordt onder handen genomen omdat de Russische protestband inmiddels veroordeeld was op dat moment vanwege een protest tegen Vladimir Poetin.
• In april 2013 belaagden enkele leden van FEMEN de Russische president Vladimir Poetin en Angela Merkel in Hannover.
• Na dit incident besloot Inna Shevchenko te verhuizen naar Frankrijk en verhuisde naar Parijs, voornamelijk vanwege doodsbedreigingen. Ze begon hier met een trainingscentrum voor FEMEN activisten in Frankrijk.
• In juli 2013 werden Viktor Sviatsky en Anne Hutsol in elkaar geslagen toen zij bij een demonstratie aanwezig waren op de dag dat Poetin in Kiev was.

Doelen en standpunten

FEMEN omschrijft zichzelf als radicaal feministisch en sextremistisch. Met als doelstelling het beschermen van de rechten van vrouwen en democratie tegen iedere vorm van patriarchie (de seksindustrie, de kerk en dictatorschap) en onderschrijft de volgende standpunten:

• Het tegengaan van seksuele exploitatie van vrouwen
• Het tegengaan van dictatoriale regimes
• Het tegengaan van religie en het vechten tegen de kerk
• Het vechten tegen de seksindustrie
• Het tegengaan van wetgeving tegen abortus
• Het bevorderen van homohuwelijk
• Kritiek leveren op de Islam en de Sharia
• Het stoppen met verminking van vrouwelijke genitaliën

Kritiek op FEMEN

Op het moment dat FEMEN buiten Oekraïne ging protesteren namen kritische geluiden in omvang toe, voornamelijk gericht op het gebrek aan inhoudelijke standpunten. Critici spreken van een organisatie die voornamelijk gericht is op media-aandacht.
In Duitsland kreeg FEMEN het aan de stok met een andere anti-seksistische groep uit Dresden. Toen FEMEN in de rosse buurt in Hamburg protesteerde met leuzen als 'seksuele slavernij is fascisme' en 'prostitutie is genocide', kreeg zij kritiek van een andere anti-seksistische groep die de spandoeken belachelijk en onaanvaardbaar vond.

Daarnaast kwam het standpunt wat FEMEN inneemt ten aanzien van de Islam en de positie van de vrouw in de religie de groep op veel kritiek te staan. Kritische moslima's verweten FEMEN de positie van de vrouw in de Islam slechts zwart-wit te bekijken. Door de moslima's neer te zetten als een hulpeloze groep, discrimineerde FEMEN in feite oordeelden ze.

Ook de organisatie van de groep is geregeld onderdeel van spot en kritiek. In september 2013 werd duidelijk dat FEMEN op een bijna autoritaire wijze geleid werd door (vermeend) oprichter Victor Svyatski. Naar aanleiding hiervan reageerde Svyatski over deze paradox (een autoritaire man die een feministische organisatie runt) als volgt: de vrouwen zijn zwak en missen karaktersterkte. Ze vertonen onderdanigheid en missen ruggengraat. Dat verhindert hen om zich tot goede politieke activistes te ontwikkelen. Als reactie op deze paradox stelde Inna Shevchenko, een bekend lid, dat Svyatski deel uitmaakte van de organisatie, maar zeker geen oprichter was dan wel de organisatie tot in de puntjes leidde. Volgens haar was Svyatski het voorbeeld van mannelijke dominantie, seksisme en vrouwenonderdrukking waar zij juist tegen vochten.

Toekomst

FEMEN lijkt nog lang niet uitgestreden en blijft protesteren om de rechten van vrouwen te verbeteren. Het ledenaantal in Europese landen is stijgend. Bij iedere demonstratie bericht de internationale media over FEMEN, waardoor haar rol nog niet gespeeld lijkt te zijn. Voor meer informatie is de website van Femen te bezoeken.