Wat is populair bijgeloof?

Voor menigeen is het leven doorspekt met bijgeloof, ook al staan we hier lang niet altijd bij stil. Het is niet erg, ook al zeggen we dat we niet bijgelovig zijn, maar het kan geen kwaad je er bewust van te zijn. Overigens geldt voor andere mensen weer dat ze erg bijgelovig zijn en dit min of meer koesteren. Dat is weer het andere uiterste …. en alles wat er tussen zit. Soms zelfs grappig en amusant. Wat zijn de bekende en meest populaire?

Wat is het?

Bijgeloof, wat we ook wel eens “volksgeloof” noemen, is het geloven in iets wat niet gebaseerd is op het geloof (hoewel sommige mensen ook wel weer stellen dat bijgeloof de oudste vorm van geloof is). We zien er iets in wat op onverklaarbare wijze (bovennatuurlijk) met ons kan gebeuren als we iets doen of juist niet doen. De krachten die dit bij gepaard gaan, kan je neutraliseren of bijsturen door vervolgens weer iets specifieks te doen. Het gaat meestal om ongeluk en destructie aan ons voorbij te laten gaan.

In het verleden speelde bijgeloof een belangrijker rol in ons leven, maar inmiddels is dat niet meer echt het geval. Althans, niet in West Europa. Maar dat neemt niet weg dat we het nog steeds in ons achterhoofd hebben zitten. Het vindt volgens menig specialist een basis in het geloof (bijvoorbeeld het christelijke geloof) en ook dat is in West Europa voor een groot deel naar de achtergrond verdrongen. Overigens kent het Hindoeïsme ook een stuk bijgeloof.

Niet geloven, maar toch doen…

Het is dan ook grappig te zien dat sommige mensen zegen niet bijgelovig te zijn, maar vervolgens ook om een trap heen lopen. Meestal met de opmerking dat je beter het zekere voor het onzekere kunt nemen. Als dit je insteek is, dan is er dus wel degelijk sprake van bijgeloof. Niet prominent en niet verstorend, maar wel sluimerend.

Populair bijgeloof

Enkele van de meer bekend een populaire voorbeelden van ons bijgeloof:

• De nummer één is al even genoemd, als de schilder op de 1e etage bezig is op de ladder, dan lopen we als het even kan om de uitstaand ladder heen. Het excuus is vaak dat je eventueel vallende verf niet op het hoofd wil krijgen, maar het ongeluk wat je zou overvallen als je onder een ladder doorloopt, speelt wel degelijk een rol. Nog eerder was onder een ladder doorlopen oneerbiedig, maar dat speelt nu meestal geen rol meer.
• Bijna gelijk aan de ladder is getal nummer 13. Een nummer wat zelfs vaak in hotelkamers niet aanwezig is. Het vindt zijn herkomst in de perfectie van 12, met de 12 apostelen. Wat daarna komt is dus per definitie niet goed en brengt ongeluk. Het komt zelfs voor dat mensen een fobie hebben voor het getal 13.
• Het hoefijzer is iets minder populair, maar we weten allemaal wel dat het geluk brengt. De basis ligt in de C-vorm ofwel de C van Christus. Hang het hoefijzer met de opening naar boven, boven de deur en je vangt als het ware al het geluk op. Je kunt een gevonden hoefijzer ook over je linker schouder gooien en een wens doen. Laten liggen en verder gaan met je leven … dat moet je wat opleveren.
• Afkloppen op onbewerkt hout is ook een populair bijgeloof. Het heeft te maken met de kruisiging van Jezus. Het aanraken van het houten kruis liet je herinneren wat nederigheid is. Geen overmoedigheid dus en als je al in de richting komt, is het afkloppen op onbewerkt hout (eiken-, appelboom- of wilgenhout).
• Zwarte kat zijn is vaak niet eenvoudig. Op Curaçao zijn het meestal de zwarte katten die niet in het asiel opgehaald worden, want de zwarte kat zien brengt je ongeluk. De authentieke Curaçaoënaar neemt het zeker voor het onzekere. Behalve dat sommige volkeren de kat sowieso al als het kwaad zagen, had de zwarte kat het nog moeilijker. Nog steeds zijn er veel mensen die liever geen zwarte kat passeren.
• De vingers kruisen (achter de rug) voorkomt dat we belofte in moeten vullen of houdt ons op het rechte pad als we een leugentje om bestwil uitspreken. Maar de gekruiste vinger stond eerder al voor het afwenden van ongeluk wat op je pad zou komen. Onder die bekende ladder doorlopen of de zwarte kat gepasseerd zijn …. De gekruiste vingers wenden het onheil af. Men denkt dat het te maken heeft met de vingers die zo op een kruis lijken (middelvinger over wijsvingers kruisen).

Tot slot

Wat kan je er mee? … weinig, maar het is wel amusant te zien hoe mensen hun bijgeloof verweven hebben met hun manier van leven en zich er zelf vaak niet eens bewust van zijn. Kan het kwaad … “nee”, maar levert het wat op … waarschijnlijk ook “nee”… of toch?