Sinterklaas en Pieterbaas op Ameland

Sinterklaas en zijn Pieten bezoeken jaarlijks Ameland. Hij komt half november en vertrekt begin december, na zijn verjaardag, weer naar Spanje. Sinterklaas is op het Waddeneiland zeer geliefd en de goedheiligman heeft voor de Amelander kinderen een warm plekje in zijn hart. Hij maakt met veel genoegen de oversteek van de Waddenzee met de veerboot. Zijn eigen stoomboot is te groot voor het ondiepe wad, zodat de pakjes en pepernoten worden overgeladen op de veerboot van Wagenborg.

Sinterklaastraditie op het eiland

• Sinterklaas op Ameland
• Zwarte Piet op de veerboot
• Welkom in Nes
• Het voormalige gemeentehuis
• Calamiteit bij aankomst
• Sinterklaasfeest op de scholen
• Sinterklaas in De Stelp
• Pakjesavond
• Afscheid in Hollum
• Liedjes
• Och Moeke
• In 2020 gaat het anders

Sinterklaas op Ameland

Sinterklaas vieren is de populairste traditie van Nederland. Op Ameland is daar nog geen onderzoek naar gedaan, maar dat zou voor het Waddeneiland ook wel eens kunnen gelden. Amelanders zijn passievolle Sinterklaas vierders, met eigen tradities en gewoonten rondom intocht en pakjesavond.

Zwarte Piet op de veerboot

Elk jaar rond half november komt Sinterklaas met zijn Pieterbazen met een speciale veerboot van Wagenborg Passagiersdiensten naar Ameland. De stoomboot laat hij in de haven liggen van de plaats waar hij dat jaar in Nederland aankomt. De diepgang in de Waddenzee laat geen stoomboot toe. De veerboot van Wagenborg is echter gespecialiseerd in overtochten van Holwerd naar Ameland en vervoert de goedheiligman van harte. Het zijn de gezamenlijke Verenigingen van Dorpsbelangen van Hollum, Ballum, Buren en Nes die de intocht organiseren. De Piet is tijdens de intocht op Ameland in 2020 nog een Zwarte Piet.

Welkom in Nes

Alle kinderen van het eiland met hun ouders, opa’s en oma’s en ooms en tantes worden uitgenodigd Sinterklaas op de pier en daarna in Nes te verwelkomen. Op de veerdam staat een muziekkorps de Sint op te wachten, die de stoet vanaf de veerboot naar Nes muzikaal begeleidt. De burgemeester van Ameland begeleidt Sinterklaas naar het centrum van het dorp en als de burgemeester niet kan, doet de wethouder of iemand anders dat. Dit gaat de ene keer in een koets en dan weer in een auto. Het is maar net wat de Dorpsbelangen voor de Sint hebben georganiseerd. Soms rijdt de bisschop te paard naar het dorp.

Het voormalige gemeentehuis

Voorheen begroette heel Ameland Sinterklaas op het balkonnetje van het voormalige gemeentehuis aan de Rixt van Doniastraat. Het gemeentehuis staat inmiddels in Ballum en het oude gemeentehuis heeft een andere functie gekregen. Tegenwoordig wordt een apart podium geplaatst op De Afslag, zoals die plek in het dorp heet, waar de Sint ruim baan heeft en waar kinderen ruimte hebben om voor hem te zingen en hem iets te vertellen.

Burgemeester of wethouder

De burgemeester of wethouder houdt een welkomstrede en ook de Sint spreekt een woordje tot de aanwezigen. Bijna altijd vermeldt hij daarin hoe blij hij is dat hij weer op Ameland is en hoe verheugd hij kan mededelen dat afgelopen jaar de kinderen tamelijk lief en aardig zijn geweest. Vanaf het podium belooft hij dat de Pieten, die tezelfdertijd de meest gekke kapriolen maken en soms zelfs boven op de daken van de belendende gebouwen staan, leuke cadeautjes in de schoenen zullen stoppen.

Calamiteit bij aankomst

Bijna altijd gaat er iets mis voorafgaand aan of tijdens het welkom. Het is alsof de duvel ermee speelt. De ene keer is het zo mistig dat Sint de pier van Nes niet kan vinden, dan weer is het grote boek zoek en ook was er al eens een brand onder het podium waar de Sint op stond. Elke keer wordt het probleem door een Piet, de burgemeester, de wethouder, een kind of door Sinterklaas zelf opgelost, zodat er geen belemmeringen voor een mooi Sinterklaasfeest meer zijn.

Zakje met lekkers

Alle basisschoolkinderen krijgen na afloop van de verwelkoming een zakje met lekkers mee naar huis. Jarenlang reden er speciaal voor de kinderen uit Hollum en Ballum gratis bussen naar Nes en terug, maar dat gratis vervoer is in 2016 afgeschaft.

Sinterklaasfeest op de scholen

De basisscholen op Ameland vieren elk hun eigen Sinterklaasfeest op school. De baas komt langs en neemt een of twee Pieten mee. De schoolkinderen zingen, voeren dansjes op en geven tekeningen. De Pieten strooien, dansen mee en maken grappen en grollen.

Sinterklaas in De Stelp

In woonzorgcentrum De Stelp in Hollum wordt ook jaarlijks het Sinterklaasfeest gevierd. Waar Sinterklaas voor Ameland een warm plekje in zijn hart heeft, heeft hij dat in het bijzonder voor de mensen in De Stelp. Hij komt er graag en maakt er met zijn - in de wat oudere Amelander gespecialiseerde - Pieten een gezellig feest van waar volop oude Sinterklaasliedjes worden gezongen en waar wordt gelachen.

Pakjesavond

Zoals overal in Nederland mogen de Amelander kinderen vanaf het moment dat Sinterklaas is verwelkomd hun schoen zetten. Rond de verjaardag van Sinterklaas wordt Pakjesavond gevierd. Voorheen zetten de Amelander kinderen een körfke, een mand, waar de Zwarte Pieten de cadeautjes in konden stoppen. De kinderen vonden dat körfke dan de volgende morgen en vergaapten zich aan de inhoud en stortten zich vervolgens op het uitpakken. Dat gebruik heeft meer en meer plaats gemaakt voor een Pakjesavond, waarbij de familie samenkomt om met elkaar één voor één de pakjes uit te pakken, liefst vergezeld van hilarische gedichten en bijzondere surprises.

Afscheid in Hollum

De dag na de verjaardag van de Sint, om en nabij, is het weer tijd om afscheid te nemen. Traditiegetrouw gebeurt dat vanuit Hollum: Sint komt aan in Nes en vertrekt vanuit Hollum. Na het bezoek aan basisschool De Schakel stapt Sinterklaas op zijn schimmel en maakt, voorafgegaan door muziekkorps Forza Musica, een rondgang door het dorp. Onderweg wordt hem bij een van de plaatselijke etablissementen een borreltje aangeboden, dat met smaak achterover wordt gegooid. Somtijds is de oude man in een gekke bui en neemt hij met losse handen afscheid. Na de rondgang verdwijnt de Sint uit het zicht. De kinderen en hun familie blijven nog even bij het muziekkorps staan, dat het afscheidslied 'Dag Sinterklaasje' speelt.

Liedjes

Sinterklaas kan op Ameland speciale Amelander Sinterklaasliedjes horen.
Een voorbeeld daarvan is het lied Zwarte Piet ging uit fietsen.

Zwarte Piet ging uit fietsen
Toen knapte zijn band.
Toen moest hij wel lopen,
Over heel Ameland
Van Hollum, naar Ballum,
Van Buren naar Nes
Dat was een geloop van een uur of zes.

Och Moeke

Een van oudsher populair Sinterklaaslied op Ameland is het nummer
Och moeke hoor eens even van H. Bruining en H.J. den Hertog.

Och, moeke, hoor eens even
een pop had ik zo graag
Zou Sinterklaas ze geven
Als ik er hem om vraag
Moe lachte en zei:" Ik weet het niet
Je moet het maar eens vragen Griet"

Toen 't avond was, vroeg Grietje
Een popje in haar schoen
En zong een heel mooi liedje
Van Sinterklaas Kapoen
Maar Sinterklaas die zei: boe-boe!
Toen ging ze gauw naar bedje toe

Maar o, die and're morgen
Raad eens wat Grietje zag?
Wat daar zo half verborgen
Voor haar op tafel lag?
Je raadt het wel, het was een pop
Met o zo'n snoep'rig hoedje op

Lees verder

• Oud-burgemeester van Ameland: Albert de Hoop
• Wild Geraas - Sinterklaasriten in wintertijd
• Sinterklaas bestaat! Het boek van Bram van der Vlugt