Joodse symbolen: tefillien (teken op voorhoofd en arm)
Joodse symbolen, tefillien teken op hand en voorhoofd. De tefillien is een benaming voor de Joodse gebedsriemen. Samen met de mezoeza en de tsietsiejot (enkelvoud: tsietsiet), de gedenkkwastjes of schouwdraden aan de gebedsmantel (talliet), vormen zij de drie herinneringstekens in het Jodendom. Alle drie tekenen herinneren aan Gods geboden en voorschriften en sporen aan dienovereenkomstig te handelen en te leven. Hieronder gaan we nader in op de tefillien, de Joodse gebedsriemen.Joodse symbolen: tefillien teken op hand en voorhoofd
- Drie herinneringstekens in het Jodendom: mezoeza, tefillien en tsietsiejot
- Mezoeza
- Tsietsiet
- Tefillien: teken op de arm en op het voorhoofd
- Wat zijn tefillien?
- Strookjes perkament
- Twee huisjes
- Voorhoofd
- Arm
- Gebed
- Herinneringstekens
- Jezus (Jesjoea) en de gebedsriemen
Dit artikel heeft tot doel bijbellezers te informeren over de tefillien, waar in het bijbelgedeelte Matteüs 23:5 aan wordt gerefereerd. Voor de tweede paragraaf is vooral gebruik gemaakt van het boek 'Joodse riten en symbolen' van rabbijn S.Ph. de Vries Mzn. Schrijver dezes heeft een christelijke achtergrond.
Drie herinneringstekens in het Jodendom: mezoeza, tefillien en tsietsiejot
Samen met de mezoeza en de tsietsiejot, vormen de tefillien een drietal van 'tekenen' of herinneringstekenen. Het zijn uiterlijke symbolen én kentekenen, die teruggaan op voorschriften (mitzwot) uit de tora. Er wordt ook wel gesproken van de zeven tekenen, immers: 1 mezoeza + 2 tefillien + 4 tsietsiejot. In het jodendom is zeven het getal van de volheid.
Mezoeza / Mezoeza
De mezoeza is een kokertje met daarin een stukje perkament, waarop teksten uit Deuteronomium 6:4-9 en 11:13-21 staan geschreven. Het kokertje wordt geplaatst aan de deurpost van een Joods huis om Gods geboden en voorschriften te herinneren en dienovereenkomstig te leven.Tsietsiet
De tsietsiet zijn de gedenkkwastjes aan de gebedsmantel. In het Bijbelboek Deuteronomium 22:12 staat het voorschrift: "Aan de vier hoeken van het kleed dat u draagt moet u kwastjes maken." In Numeri 15:37-41 wordt duidelijk gemaakt wat de bedoeling hiervan is:37 De HEER zei tegen Mozes: 38 ‘Zeg tegen de Israëlieten dat zij en al hun nakomelingen aan de zoom van hun kleren kwastjes moeten bevestigen waarin een blauwpurperen draad verwerkt is. 39 Bij het zien van die kwastjes zullen jullie herinnerd worden aan alle geboden van de HEER, zodat jullie die naleven en mij niet ontrouw worden door de begeerten van je hart en je ogen te volgen. 40 Ze zullen jullie helpen om aan al mijn geboden te denken en die na te leven en jullie God toegewijd te blijven. 41 Ik ben de HEER, jullie God, die je uit Egypte heeft weggeleid om jullie God te zijn. Ik ben de HEER, jullie God.’
De gedenkkwasten hebben als functie dat ze de drager steeds doen herinneren aan de geboden en voorschriften van God. Hieronder gaan we nader in op de tefillien, de Joodse gebedsriemen.
Joodse soldaat met tefillien / Bron: Yoavlemmer, Wikimedia Commons (GFDL)Tefillien: teken op de arm en op het voorhoofd
Wat zijn tefillien?
Tefillien zijn symbolen die op het hoofd en op de arm meegedragen moeten worden, conform het (letterlijk nemen van het) voorschrift in Deuteronomium 6:4-9:4 Luister, Israël: de HEER, onze God, de HEER is de enige! 5 Heb daarom de HEER, uw God, lief met hart en ziel en met inzet van al uw krachten. 6 Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten. 7 Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat. 8 Draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd. 9 Schrijf ze op de deurposten van uw huis en op de poorten van de stad.
Of Deuteronomium 11:18:
Houd mijn woorden dus in gedachten, maak ze u eigen, draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd.
In Exodus 13:1-16 wordt het volk Israël opgedragen steeds te gedenken hoe God hen uit Egypte bevrijdde. Dit wordt jaarlijks herdacht met het Pesach-feest en aan de kinderen doorgegeven, generatie op generatie. Hiervan zei God tegen Mozes:
"Laat dit gebruik zijn als een herinneringsteken om uw arm en op uw voorhoofd, zodat de wetten van de HEER voortdurend op uw lippen zijn. De HEER heeft u immers met sterke hand uit Egypte bevrijd" (Exodus 13:9).
Zo gedenken de Israëlieten wat de Heer voor hen heeft gedaan, namelijk hen met krachtige hand uit Egypte bevrijden.
Strookjes perkament
De perikopen of afdelingen waar de opdracht staat, Exodus 13:1-10; Exodus 13:11-16; Deuteronomium 6:4-9; en Deuteronomium 11:13-21, worden op strookjes koosjer perkament geschreven en opgerold in kokertjes of huisjes gelegd. Deze huisjes zijn eveneens van perkament vervaardigd en ze hebben de vorm van een blokje, waarvan de lengt en de breedte gelijk zijn. De hoogte in afmeting kan verschillen. Aan de achterzijde is een schuif, waardoor het huisjes bij het gebed middels een riem aangelegd kan worden op arm en hoofd. Deze huisjes met de riemen zijn de tefillien of gebedsriemen. Het Hebreeuwse woord tefillien is afgeleid van tefillá, wat 'gebed' betekent.Twee huisjes
Aangezien de huisjes op twee plaatsen moeten worden aangelegd, zijn er dus twee huisjes nodig, die enigszins van elkaar verschillen. De bovengenoemde vier bijbelplaatsen moeten op perkament worden geschreven en wel eenmaal alle vier tezamen op één stukje perkament en eenmaal elk tekstgedeelte afzonderlijk op vier aparte reepjes perkament. Het ene reepje wordt opgevouwen en in een huisjes gedaan en de vier afzonderlijke reepjes worden in een huisje gedaan waar vier laatjes in aanwezig zijn; voor elk laatje een afzonderlijk reepje. Beide huisjes en bijbehorende riemen zijn zwart gemaakt.Voorhoofd
Het huisje of doosje met de vier vakjes, moet op het voorhoofd gedragen worden en het andere huisje op de arm. Op het doosje of huisje met de vier afdelingen is de letter Sjin aangebracht, de eerste letter van Sjadaj, hetgeen de Almachtige betekent. Sjadai is bovenal een Naam van God. In de Midrasj (klassieke joodse bijbeluitleg) is het een acroniem voor shomer delatot Jisraël, hetgeen betekent: 'de bewaarder van de poorten Israëls'. Naar Psalmen 121:4: 'Nee, hij sluimert niet, hij slaapt niet, de wachter van Israël.' De letter Sjin wordt ook vaak aangetroffen op de buitenzijde van de mezoeza.Arm
De tefillien voor op de arm wordt de tefillíen sjèl jad genoemd en het doosje voor op het hoofd de tefillien sjèl roosj. Deze gebedsdoosjes die gedragen worden op het voorhoofd en op de hand, staan symbool voor respectievelijk het denken/geloof en het handelen dat op God gericht behoort te zijn.Gebed
In de regel worden thans de tefillien aangelegd bij het gebed; bij het ochtendgebed en soms bij het middaggebed, doch nooit tijdens het avondgebed. De tefillien worden omgebonden nadat men de talliet, de gebedsmantel, heeft aangedaan. Bij het om- en afdoen staat de persoon. Het huisje wordt op de linker bovenarm gelegd, op het gedeelte waar de spieren een bal worden en de riem wordt vervolgens met de rechterhand zeven keer om de arm gewikkeld. Zeven verwijst naar een oneindig aantal malen. De wikkel wordt om de vingers en de hand afgesloten. Het huisje is naar de kant van het hart toegewend. Symbolisch betekent dit dat de woorden van God in de Tora in het hart gesloten moeten worden. Daarna wordt de tefillien op het (voor)hoofd aangebracht. Hiermee wordt symbolisch bedoeld dat het Woord van God en het centrum van het intellect in harmonie verenigd zijn (Rabbijn S.Ph. de Vries, 1968, p.54).Herinneringstekens
De tefillien zijn dus kortom herinneringstekens om het handelen, het denken en het hart permanent te richten op het Woord van God. Ook is het een herinneringsteken voor wat God heeft gedaan voor het Joodse volk, namelijk hen met krachtige hand uit Egypte bevrijden.Jezus (Jesjoea) en de gebedsriemen
Jezus spreekt over de gebedsriemen in Matteüs 23:5, waar hij zegt van de Schriftgeleerden en Farizeeën:"Al hun daden zijn erop gericht om door de mensen gezien te worden. Ze verbreden immers hun gebedsriemen en maken de kwastjes aan hun kleren langer."
De Schriftgeleerden en Farizeeën wilden hun vroomheid tentoonspreiden en door de mensen gezien en geëerd worden met hun grote opzichtige gebedsriemen en lange kwasten. Bij deze uiterlijke herinneringstekens zien we dus het gevaar dat het voor de mensen wordt gedaan; dat eer, roem, status en prestige de drijfveer vormt. Net als het gebed in Matteüs 6:5:
"En wanneer jullie bidden, doe dan niet als de huichelaars die graag in de synagoge en op elke straathoek staan te bidden, zodat iedereen hen ziet."
Er staat ook vermeld hoe dan wel te bidden:
"Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen" (Matteüs 6:6).
Het is zeer waarschijnlijk dat Jezus zelf, net als de genoemde kwasten die hij aan zijn kleed droeg (Matteus 9:20), de tefillien heeft gedragen, als teken van het willen dienen van God met hoofd, hand en hart. Hoofd, hand en hart staan respectievelijk voor ons denken, ons handelen en onze wil. En Jezus had zijn hele leven aan Hem toegewijd.
Lees verder
- Joodse symbolen en symboliek: Mezoeza (sjema); Chai en 18
- Joodse symbolen: tsietsiet, kwasten - teken aan de kleding
Warning: Undefined array key 59922 in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 202
Warning: Undefined array key 59000 in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 202
Warning: Undefined array key 57958 in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 202
