Joodse symbolen: tefillien (teken op voorhoofd en arm)
Joodse symbolen, tefillien teken op hand en voorhoofd. De tefillien is een benaming voor de Joodse gebedsriemen. Samen met de mezoeza en de tsietsiejot (enkelvoud: tsietsiet), de gedenkkwastjes of schouwdraden aan de gebedsmantel (talliet), vormen zij de drie herinneringstekens in het Jodendom. Alle drie tekenen herinneren aan Gods geboden en voorschriften en sporen aan dienovereenkomstig te handelen en te leven. Hieronder gaan we nader in op de tefillien, de Joodse gebedsriemen.
Joodse symbolen: tefillien teken op hand en voorhoofd
- Drie herinneringstekens in het Jodendom: mezoeza, tefillien en tsietsiejot
- Mezoeza
- Tsietsiet
- Tefillien: teken op de arm en op het voorhoofd
- Wat zijn tefillien?
- Strookjes perkament
- Twee huisjes
- Voorhoofd
- Arm
- Gebed
- Herinneringstekens
- Jezus (Jesjoea) en de gebedsriemen
Dit artikel heeft tot doel bijbellezers te informeren over de tefillien, waar in het bijbelgedeelte Matteüs 23:5 aan wordt gerefereerd. Voor de tweede paragraaf is vooral gebruik gemaakt van het boek 'Joodse riten en symbolen' van rabbijn S.Ph. de Vries Mzn. Schrijver dezes heeft een christelijke achtergrond.
Drie herinneringstekens in het Jodendom: mezoeza, tefillien en tsietsiejot
Samen met de mezoeza en de tsietsiejot, vormen de tefillien een drietal van 'tekenen' of herinneringstekenen. Het zijn uiterlijke symbolen én kentekenen, die teruggaan op voorschriften (mitzwot) uit de tora. Er wordt ook wel gesproken van de zeven tekenen, immers: 1 mezoeza + 2 tefillien + 4 tsietsiejot. In het jodendom is zeven het getal van de volheid.
Mezoeza / Mezoeza
De mezoeza is een kokertje met daarin een stukje perkament, waarop teksten uit Deuteronomium 6:4-9 en 11:13-21 staan geschreven. Het kokertje wordt geplaatst aan de deurpost van een Joods huis om Gods geboden en voorschriften te herinneren en dienovereenkomstig te leven.Tsietsiet
De tsietsiet zijn de gedenkkwastjes aan de gebedsmantel. In het Bijbelboek Deuteronomium 22:12 staat het voorschrift: "Aan de vier hoeken van het kleed dat u draagt moet u kwastjes maken." In Numeri 15:37-41 wordt duidelijk gemaakt wat de bedoeling hiervan is:37 De HEER zei tegen Mozes: 38 ‘Zeg tegen de Israëlieten dat zij en al hun nakomelingen aan de zoom van hun kleren kwastjes moeten bevestigen waarin een blauwpurperen draad verwerkt is. 39 Bij het zien van die kwastjes zullen jullie herinnerd worden aan alle geboden van de HEER, zodat jullie die naleven en mij niet ontrouw worden door de begeerten van je hart en je ogen te volgen. 40 Ze zullen jullie helpen om aan al mijn geboden te denken en die na te leven en jullie God toegewijd te blijven. 41 Ik ben de HEER, jullie God, die je uit Egypte heeft weggeleid om jullie God te zijn. Ik ben de HEER, jullie God.’
De gedenkkwasten hebben als functie dat ze de drager steeds doen herinneren aan de geboden en voorschriften van God. Hieronder gaan we nader in op de tefillien, de Joodse gebedsriemen.
Joodse soldaat met tefillien / Bron: Yoavlemmer, Wikimedia Commons (GFDL)Tefillien: teken op de arm en op het voorhoofd
Wat zijn tefillien?
Tefillien zijn symbolen die op het hoofd en op de arm meegedragen moeten worden, conform het (letterlijk nemen van het) voorschrift in Deuteronomium 6:4-9:4 Luister, Israël: de HEER, onze God, de HEER is de enige! 5 Heb daarom de HEER, uw God, lief met hart en ziel en met inzet van al uw krachten. 6 Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten. 7 Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat. 8 Draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd. 9 Schrijf ze op de deurposten van uw huis en op de poorten van de stad.
Of Deuteronomium 11:18:
Houd mijn woorden dus in gedachten, maak ze u eigen, draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd.
In Exodus 13:1-16 wordt het volk Israël opgedragen steeds te gedenken hoe God hen uit Egypte bevrijdde. Dit wordt jaarlijks herdacht met het Pesach-feest en aan de kinderen doorgegeven, generatie op generatie. Hiervan zei God tegen Mozes:
"Laat dit gebruik zijn als een herinneringsteken om uw arm en op uw voorhoofd, zodat de wetten van de HEER voortdurend op uw lippen zijn. De HEER heeft u immers met sterke hand uit Egypte bevrijd" (Exodus 13:9).
Zo gedenken de Israëlieten wat de Heer voor hen heeft gedaan, namelijk hen met krachtige hand uit Egypte bevrijden.
Strookjes perkament
De perikopen of afdelingen waar de opdracht staat, Exodus 13:1-10; Exodus 13:11-16; Deuteronomium 6:4-9; en Deuteronomium 11:13-21, worden op strookjes koosjer perkament geschreven en opgerold in kokertjes of huisjes gelegd. Deze huisjes zijn eveneens van perkament vervaardigd en ze hebben de vorm van een blokje, waarvan de lengt en de breedte gelijk zijn. De hoogte in afmeting kan verschillen. Aan de achterzijde is een schuif, waardoor het huisjes bij het gebed middels een riem aangelegd kan worden op arm en hoofd. Deze huisjes met de riemen zijn de tefillien of gebedsriemen. Het Hebreeuwse woord tefillien is afgeleid van tefillá, wat 'gebed' betekent.Twee huisjes
Aangezien de huisjes op twee plaatsen moeten worden aangelegd, zijn er dus twee huisjes nodig, die enigszins van elkaar verschillen. De bovengenoemde vier bijbelplaatsen moeten op perkament worden geschreven en wel eenmaal alle vier tezamen op één stukje perkament en eenmaal elk tekstgedeelte afzonderlijk op vier aparte reepjes perkament. Het ene reepje wordt opgevouwen en in een huisjes gedaan en de vier afzonderlijke reepjes worden in een huisje gedaan waar vier laatjes in aanwezig zijn; voor elk laatje een afzonderlijk reepje. Beide huisjes en bijbehorende riemen zijn zwart gemaakt.Voorhoofd
Het huisje of doosje met de vier vakjes, moet op het voorhoofd gedragen worden en het andere huisje op de arm. Op het doosje of huisje met de vier afdelingen is de letter Sjin aangebracht, de eerste letter van Sjadaj, hetgeen de Almachtige betekent. Sjadai is bovenal een Naam van God. In de Midrasj (klassieke joodse bijbeluitleg) is het een acroniem voor shomer delatot Jisraël, hetgeen betekent: 'de bewaarder van de poorten Israëls'. Naar Psalmen 121:4: 'Nee, hij sluimert niet, hij slaapt niet, de wachter van Israël.' De letter Sjin wordt ook vaak aangetroffen op de buitenzijde van de mezoeza.Arm
De tefillien voor op de arm wordt de tefillíen sjèl jad genoemd en het doosje voor op het hoofd de tefillien sjèl roosj. Deze gebedsdoosjes die gedragen worden op het voorhoofd en op de hand, staan symbool voor respectievelijk het denken/geloof en het handelen dat op God gericht behoort te zijn.Gebed
In de regel worden thans de tefillien aangelegd bij het gebed; bij het ochtendgebed en soms bij het middaggebed, doch nooit tijdens het avondgebed. De tefillien worden omgebonden nadat men de talliet, de gebedsmantel, heeft aangedaan. Bij het om- en afdoen staat de persoon. Het huisje wordt op de linker bovenarm gelegd, op het gedeelte waar de spieren een bal worden en de riem wordt vervolgens met de rechterhand zeven keer om de arm gewikkeld. Zeven verwijst naar een oneindig aantal malen. De wikkel wordt om de vingers en de hand afgesloten. Het huisje is naar de kant van het hart toegewend. Symbolisch betekent dit dat de woorden van God in de Tora in het hart gesloten moeten worden. Daarna wordt de tefillien op het (voor)hoofd aangebracht. Hiermee wordt symbolisch bedoeld dat het Woord van God en het centrum van het intellect in harmonie verenigd zijn (Rabbijn S.Ph. de Vries, 1968, p.54).Herinneringstekens
De tefillien zijn dus kortom herinneringstekens om het handelen, het denken en het hart permanent te richten op het Woord van God. Ook is het een herinneringsteken voor wat God heeft gedaan voor het Joodse volk, namelijk hen met krachtige hand uit Egypte bevrijden.Jezus (Jesjoea) en de gebedsriemen
Jezus spreekt over de gebedsriemen in Matteüs 23:5, waar hij zegt van de Schriftgeleerden en Farizeeën:"Al hun daden zijn erop gericht om door de mensen gezien te worden. Ze verbreden immers hun gebedsriemen en maken de kwastjes aan hun kleren langer."
De Schriftgeleerden en Farizeeën wilden hun vroomheid tentoonspreiden en door de mensen gezien en geëerd worden met hun grote opzichtige gebedsriemen en lange kwasten. Bij deze uiterlijke herinneringstekens zien we dus het gevaar dat het voor de mensen wordt gedaan; dat eer, roem, status en prestige de drijfveer vormt. Net als het gebed in Matteüs 6:5:
"En wanneer jullie bidden, doe dan niet als de huichelaars die graag in de synagoge en op elke straathoek staan te bidden, zodat iedereen hen ziet."
Er staat ook vermeld hoe dan wel te bidden:
"Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen" (Matteüs 6:6).
Het is zeer waarschijnlijk dat Jezus zelf, net als de genoemde kwasten die hij aan zijn kleed droeg (Matteus 9:20), de tefillien heeft gedragen, als teken van het willen dienen van God met hoofd, hand en hart. Hoofd, hand en hart staan respectievelijk voor ons denken, ons handelen en onze wil. En Jezus had zijn hele leven aan Hem toegewijd.
Lees verder
Gerelateerde artikelen
Krasloten: de December KalenderDe December Kalender van krasloten is een kraslot waar je 31 dagen lang plezier van hebt. Dit grote kraslot, dat je voor…
De betekenis van symbolen in de BijbelDe Bijbel staat vol met symboliek. De taal die in de Bijbel wordt gebruikt kan meerdere betekenissen bevatten. De letter…
Dagelijkse confrontatie met symbolen en pictogrammenSymbolen en pictogrammen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze zijn onder meer te vinden in de beelde…
Betekenis van vormen en symbolen of tekensWe zien ze dagelijks om ons heen, vierkanten, cirkels, driehoeken, rechthoeken enzovoorts. Vaak zijn vormen terug te vin…
mijn kijk opDe film Agora en de hedendaagse godsdienst discussieDe film Agora (2009) zal niet bij velen bekend zijn. Toch speelt deze film in op een zeer actuele discussie in onze hede…Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Yoavlemmer, Wikimedia Commons (GFDL)
- http://www.kerkenisrael.nl
- Nieuwe Bijbelvertaling (NBV), tenzij anders vermeld
- Rabbijn S.Ph. de Vries Mzn.: Joodse riten en symbolen; Arbeiderspers, Amsterdam, 5e druk 1984 (1968).
- Afbeelding bron 1: Djampa, Wikimedia Commons (GFDL)
- Afbeelding bron 2: Yoavlemmer, Wikimedia Commons (GFDL)
Reacties
Jehoeda (infoteur), 08-09-2010 #4
Mijn vorige reactie was een reactie op uw reactie waarin u schreef: "Het gaat er om dat mensen met elkaar verbonden worden door het geloof in Jesjoea haMashiach, wiens komst was voorzegd op honderden plaatsen in de Tenach. Dankzij hem is de relatie met God hersteld, zijn we met God verzoend. Gelovigen zijn één in het geloof in Jesjoea haMashiach."
Vandaar dus mijn opmerking over Jezus die, volgens u, als bemiddelaar de relatie met God zou kunnen herstellen.
Reactie infoteur, 08-09-2010
Hallo,
Het mag dan geen verband houden met het contemporaine Rabbijnse Jodendom, het houdt wel degelijk verband met het Bijbelse Jodendom en de geschriften (Tenach):
http://tartuffel.infoteur.nl/specials/profetieen-oude-testament.html
Jehoeda (infoteur), 08-09-2010 #3
Joden kennen geen bemiddelaar (Jezus) die de relatie met God kan herstellen. Joden mogen alleen rechtstreeks tot God bidden. Alleen God bestaat. Het is dus totaal ongepast om Jezus als bemiddelaar erbij te halen. Mocht u dit toch willen dan dient u duidelijk in uw artikel te melden dat uw artikel een christelijke c.q. messiaanse Joodse visie betreft die verder geen enkel verband houdt met het reguliere Jodendom. Nu brengt u lezers op een dwaalspoor.
Reactie infoteur, 08-09-2010
Hallo,
Voor de goede orde. Ik haal in dit artikel Jezus er niet bij als middelaar. Ik leg een bepaald Joods gebruik uit, dat zijn grond vindt in de Tenach en ook door Jezus genoemd wordt. Mijn artikel geeft een feitelijke beschrijving van het gebruik, en een feitelijke beschrijving van wat Jezus in het Tweede Testament er over zegt. Ik ventileer niet een bepaalde visie, noch breng ik mensen op een dwaalspoor. Wel schrijf ik vanuit een christelijke achtergrond. Derhalve betrek ik de woorden van Jezus erbij. Voor een bijbellezer kan mijn artikel nuttig zijn als achtergrondinformatie. Maar ook mensen die alleen iets willen weten over het Joodse gebruik, kunnen iets aan het artikel hebben. De laatste alinea kunnen ze dan overslaan.
Mm, 06-09-2010
Veel te veel details over wat er gedaan wordt en veel te weinig over het waarom; niet dat een buitenstaander alles zou moeten begrijpen, maar kun je de beschrijvingen dan niet beter aan joden overlaten? En taal- en andere fouten, dus laten nakijken voor je het in de wereld slingert. Misschien er heel groot boven zetten "Ik ben geen beleidende jood" dat mensen die (ook) van niks weten niet denken dat ze er veel van kunnen leren. Toch jammer dat Mozes geen copyright had aangevraagd. Sjalom!
Reactie infoteur, 07-09-2010
Hallo,
Ik heb gistermiddag e.e.a. veranderd aan dit artikel. (Ik was nl. ontevreden over de opzet van het artikel. Bovendien had ik twee benaderingen die naar mijn mening met elkaar conflicteerden. Ik laat het nu uiteenvallen in twee van elkaar gescheiden artikelen. Maar dat terzijde.) Nu weet ik niet of uw reactie van na of voor die tijd stamt, aangezien er tijd overheen gaat voordat een reactie wordt goedgekeurd en geplaatst door de moderator. Maar goed, ik reageer vanuit de opzet van het huidige artikel. Ik hoor het wel als het anders is.
Ik put mij wel vaker uit in details, maar volgens mij komt in het artikel het waarom van de tefillien duidelijk naar voren.
Voor de beschrijving heb ik vooral gebruik gemaakt van het boek: "Rabbijn S.Ph. de Vries Mzn.: Joodse riten en symbolen; Arbeiderspers, Amsterdam, 5e druk 1984 (1968)." Uiteraard zijn eventuele fouten geheel voor mijn rekening. Ik sta open voor kritiek, mocht ik fouten hebben gemaakt.
Je hoeft trouwens geen christen te zijn om over het christendom te schrijven, of boeddhist om over het boeddhisme te schrijven, of drugsverslaafde te zijn geweest om over drugs te schrijven, enz.
Ik schrijf deze en de andere artikelen in deze reeks om Bijbellezers kennis te laten maken met bepaalde Joodse gebruiken, vooral als deze in het Tweede Testament genoemd worden. Doel: als achtergrondinformatie.
Taalfouten zijn ergerlijk. Excuses daarvoor.
Jehoeda (infoteur), 06-09-2010 #2
Je hebt me er nog meer van overtuigd dat Jodendom en christendom heel weinig met elkaar te maken hebben. Precies wat ik altijd gedacht had: van het Jodendom begrijp je erg weinig. Maar dat zij je vergeven als niet-Jood zijnde.
Groet, Etsel
Reactie infoteur, 07-09-2010
Hallo,
Voor u geldt hetzelfde als bij mijn reactie op MM:
"Ik heb gistermiddag e.e.a. veranderd aan dit artikel. (Ik was nl. ontevreden over de opzet van het artikel. Bovendien had ik twee benaderingen die naar mijn mening met elkaar conflicteerden. Ik laat het nu uiteenvallen in twee van elkaar gescheiden artikelen. Maar dat terzijde.) Nu weet ik niet of uw reactie van na of voor die tijd stamt, aangezien er tijd overheen gaat voordat een reactie wordt goedgekeurd en geplaatst door de moderator. Maar goed, ik reageer vanuit de opzet van het huidige artikel. Ik hoor het wel als het anders is."
Ik zal nu kort ingaan op uw reactie.
Als ik weinig van het Jodendom begrijp, zoals u stelt, dan raad ik u aan daar vooral geen verstrekkende conclusie aan te verbinden zoals u doet als u zegt 'er nog meer van overtuigd te zijn geraakt dat Jodendom en christendom heel weinig met elkaar te maken hebben'. ;)
Verder nog het volgende. In geen enkel artikel van mijn hand probeer ik de twee geloofssystemen met elkaar te verbinden. Het gaat er om dat mensen met elkaar verbonden worden door het geloof in Jesjoea haMashiach, wiens komst was voorzegd op honderden plaatsen in de Tenach. Dankzij hem is de relatie met God hersteld, zijn we met God verzoend. Gelovigen zijn één in het geloof in Jesjoea haMashiach. Dit neemt overigens niet weg dat het Joodse volk een eigen rol heeft in het heilsplan van God; toen, nu en in de toekomst. Daarom is het behouden van een Joodse identiteit voor Messiaanse Joden van groot belang: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/religie/58962-messiasbelijdende-joodse-identiteit-geboden-ot-tora-israel.html
Laatste update: 03-06-2023
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Religie
Bronnen en referenties: 6