Derde sacrament: het Heilig Vormsel

Het derde sacrament die het katholieke geloof kent, is het Vormsel. Hierbij ontvangt een gelovige de Heilige Geest Gods in een plechtige dienst. Dit feest is te vergelijken met de Belijdenis in de protestantse kerk.

Betekenis

Het Vormsel is de zending van de Heilige Geest. Dit betekent dat de vormeling wordt gezegend met de Geest van God en dat deze hem bijstaan in zijn leven en er voor hem is als hij hulp nodig heeft. De Heilige Geest wordt gezien als een leider, welke spreekt in Gods Heilige naam, welke God is. Met de zending van de Heilige Geest wordt ook bedoeld dat de vormeling na het Vormsel zelf de wereld in gaat en het ‘ware geloof’ verkondigt aan ieder die dit horen wil. Het Vormsel bezegelt daarnaast het Doopsel. Door te dopen komt iemand bij de geloofsgemeenschap, door te vormen beaamt men dit en zal proberen de geloofsgemeenschap uit te breiden.

De Heilige Geest wordt in veel kerken geassocieerd met vuur, licht, wind en kracht. De Heilige Geest zal bij je binnen gaan en je helpen je weg naar God te vinden. Dit is als vuur, het verwarmt je en laat je andere mensen aansteken. Wind staat voor de Geest en de kracht waarmee de Geest mensen vangt! In de viering wordt dan ook vaak één van deze elementen als thema voor de dienst gekozen. Over het algemeen bereiden de vormelingen hun eigen Vormsel voor en laten zich dus leiden door de Heilige Geest.

Een aantal feiten

Voor een katholieke gelovige is het van belang om na de Doop en de Communie ook het sacrament van het Vormsel te verkrijgen. Bij de viering van het Heilig Vormsel ontvangt de katholiek de Heilige Geest. Het Vormsel zou je de kroon op het werk kunnen noemen, omdat de gelovige zich hierdoor helemaal geworteld heeft in zijn geloof. De leeftijd voor het ontvangen van het Vormsel ligt tussen de 12 en de 16 jaar, echter kunnen mensen boven deze leeftijd ook het Vormsel later toegediend krijgen. De vormeling is nu op een leeftijd aangekomen waarin hij zelf kan beslissen om het geloof voor te zetten en Christus te volgen. Hij kan nu zelf een gelofte afleggen en zo werkelijk tot de geloofsgemeenschap toe treden.

Ongeveer drie jaar voordat de vormeling zijn Vormsel krijgt toegediend, beginnen de voorbereidingen voor deze viering. In kleine groepen komen de vormelingen samen en bereiden zich voor om verder te leven met God. Er worden verhalen verteld en er wordt veel gepraat over het geloof. Oude vertellingen worden voorgelezen en uitgelegd naar situaties die wij tegenwoordig tegen komen. Er worden ook spellen gedaan en er worden dingen gemaakt, zoals collages. Aan het einde van de drie voorbereidende jaren, gaan de vormelingen samen een weekend weg, bijvoorbeeld naar een klooster. Hier bereiden zij hun viering voor en maken zij zich klaar voor de grote dag!

Het Vormsel wordt over het algemeen toegediend door de Bisschop. Deze hoge functionaris binnen de kerk wordt gezien als een belangrijke leider voor de katholieken en het toedienen van het Vormsel door de Bisschop is dan ook een hele eer. De Bisschop kan het toedienen van het Vormsel wel overdragen naar een speciale priester, zoals een Vicaris of een deken. De viering vindt vaak plaats tussen Pasen en Pinksteren, omdat de leerlingen van Jezus met Pinksteren de Heilige Geest ontvingen. De dienst kan echter het gehele jaar worden uitgevoerd.

De viering

Op de grote dag krijgen de vormelingen allemaal hun Vormsel toegediend. Zij gaan vaak gekleed in nette, meestal witte of grijze kleding. Het Heilig Vormsel wordt gevierd tijdens een normale Eucharistie viering, alleen is vandaag extra speciaal.

Het begint als de vormelingen één voor één naar voren komen, het altaar op. Hierbij hebben zij hun vroegere doopkaars in hun hand. Ook de ouders en/of de peetouders van het kind komen nu mee naar voren. De Bisschop spreekt nu de vormelingen toe en legt uit wat de Heilige Geest in hun leven zal gaan betekenen. Hierna zullen de vormelingen ten overstaande van de kerk hun geloof moeten belijden en moeten uitspreken dat zij de weg van God zullen bewandelen. Na de hernieuwde geloofsbelijdenis vindt de handoplegging door de Bisschop plaats. De Bisschop loopt de vormelingen bij langs en legt hen één voor één de handen op het hoofd. Bij elke vormeling wordt een gebed uitgesproken. Na de handoplegging zal worden overgegaan op de zalving met chrisma. De vormeling knielt voor de Bisschop. De Bisschop zegt: ‘(naam)… ontvang het zegel van de Heilige Geest, de Gave Gods’. Ondertussen wordt de vormeling gezalfd met chrisma, hij krijgt een kruisje op zijn voorhoofd. De vormeling beaamt dit door ‘amen’ te zeggen. De Bisschop eindigt dit ritueel door de vormeling en de ouders en peetouders vrede te wensen.