Facinatie voor het bovennatuurlijke

In de 5e eeuw veroverden barbaren het romeinse rijk. De onthutste burgers zochten steun bij het christelijk geloof en vanaf die tijd ging men dromen en visioenen als hemelse tekenen beschouwen en wonderen als manifestaties van Gods macht.

Een wonder

De in de Lage Landen woonachtige heidense West-Germaanse Franken en Friezen lieten zich niet zomaar tot een ander geloof bekeren. Een wondertje hier en daar bleek een overtuigend hulpmiddel. Sint- Amandus werd rond 594 geboren als zoon van vrome en rijke ouders. Op jonge leeftijd verdreef hij een door de duivel gezonden gruwelijke en grote slang door er een kruisteken over te maken. Hij leefde als ascetische monnik maar liefst vijftien jaar ingemetseld in een muur bij de kathedraal van Bourges. Maar hij werd door God beloond, want hij droeg hem op onder de Gentenaren te prediken. De Gentenaren keken aanvankelijk op hem neer en gooide hem meermalen in de schelde. Maar hij wist van geen ophouden en hij wekte een ter dood gebrachte dief aan de galg tot leven. Dit was voor de Gentenaren hét teken. Massaal bekeerden zij zich tot het christendom en beloonde Amandus met veel geld, dat hij gebruikte voor de bouw van kerken en kloosters.

Lijnen en cirkels in de woestijn

In de woestijn en de heuvels van de Peruviaanse kust hebben de Nazca's nabij het stadje Nazca enorme rechte lijnen gemaakt en andere meetkundige figuren, zoals spiralen, rechthoeken, driehoeken en trapeziums. Ook zijn er dierenfiguren, zoals vogels en vissen, en een mensenhand te zien. De tekeningen zijn circa 1925 ontdekt toen de eerste vliegtuigen over Peru vlogen, want alleen uit de lucht zijn de omvang en patronen goed te zien. Ooit dacht men dat de figuren een astronomische functie hadden. Het doel van de figuren in de Peruaanse woestijn is onbekend.Het nabij de lijnen gevonden aardewerk is onderzocht, maar de resultaten zijn verwarrend. Het ene kamp houd vol dat alle patronen uit de tijd van Nazca beschaving stammen, het andere dat enkele lijnen pas in de 15e eeuw gemaakt zijn. Er zijn ook mensen die geloven dat deze figuren gemaakt zijn door buitenaards leven.

De heksenwaag

Eind 16e eeuw kreeg Oudewater een nieuwe waag, die binnen een halve eeuw internationale bekendheid. Toentertijd geloofde men, zoals in de heksenhamer werd betoogd, dat heksen geen gewicht hadden, omdat moeder aarde heksen afstootte, bovendien zouden ze anders niet kunnen vliegen. Om te bepalen of iemand een heks was of niet hadden ze twee proeven verzonnen om te bewijzen dat men heks was. De eerste proef was om op een waag (weegschaal) te gaan staan en kijken hoe zwaar iemand was. En de tweede proef was dat men een gewicht aan iemand bond en in de rivier gooide, als ze bleven drijven was men een heks en werden ze verbrand. En als men zonk en verdronk dan was men geen heks, en kreeg men gratis een begrafenis van de stad. Overal in Europa waren corrupte waagmeesters. Vaak zette men de weegschaal vast, zodat er geen beweging in te zat en er derhalve geen gewicht werd aangegeven. In Oudewater deed men dat niet. De waagmeesters waren goudeerlijk en dat raakte in heel Europa bekend. De waagmeeesters gaven certificaten af waarop het juiste gewicht in ponden van de gewogene stond vermeld. Het certificaat gold in heel Europa als onomstotelijk bewijs dat men geen heks was.

Nu was het niet zo zo dat de waagmeesters uit Oudewater uit gedrevenheid en idealisme mensen probeerde te redden. Ook zij wilden er zeker van zijn dat zij niet met een heks van doen hadden. De stadsbode moest bij mannen en de stadsvroedvrouw bij vrouwen vaststellen of de betrokkene geen gewichten onder zijn of haar kleding verborgen en hem of haar daarna half ontkleed naar de schalen begeleiden. De eerlijkheid werd bevorderd doordat bij elke weging de schepenen en de stadssecretaris aanwezig moesten zijn en iedereen die dat wilde, mocht komen kijken.

Waarom men in Oudewater wel eerlijk was is een van de raadselen van de geschiedenis waarover diverse legenden in omloop zijn, maar het werd in ieder geval een traditie doe veel levens heeft gered. Iedereen die het verstandig acht kan ook nu nog een weginghe in Oudewater halen.