Boekrollen en fragmenten van papyri die inzicht geven

In deze laatste eeuw zijn toevallige ontdekkingen gedaan van zeer oude boekrollen en fragmenten daarvan. Dat heeft niet alleen de wetenschappers aan het denken gezet maar ook de gelovigen onder ons. Kunnen de gevonden papyri een verdieping zijn van het geloof in de wereld, of heeft het alleen wetenschappelijke waarde?

Het verleden ontrafelt?

Oude gevonden teksten van de Nag Hammadi geschriften en de Dode Zeerollen hebben een nieuw plaatsje gekregen in onze samenleving door de meest recente vertalingen. Sommige teksten zijn erg vaag en zeggen ons weinig of niets, en er zijn ook geschriften gevonden die juist een duidelijke link hebben met de Thora en de Bijbel.

Gnostische evangeliën

Het Evangelie van Thomas, dat in een van de boekrolkruiken van Nag Hammadi gevonden is, geeft woorden van Jezus Christus weer die ouder en oorspronkelijker zijn dan de Nieuwtestamentische Evangeliën in de Bijbel. Dit maakt de vondst uit 1945 geheel uniek en bovendien spectaculair. De Evangeliën zijn door de tand des tijds aangetast maar desondanks door de eeuwen heen, wonderlijk genoeg, onaangedaan gebleven.

De twee geheime geschriften

In een van de elf ontdekte grotten van Nag Hammadi zijn bovendien geheime geschriften gevonden. Dat zijn:

• Het geheime boek van Jacobus.
• Het geheime boek van Johannes.

Het geheime boek van Jacobus wordt ook wel brief van Jacobus genoemd omdat het als een brief lijkt opgesteld. Deze brief bevat een tekst gericht aan een zekere Kerinthos. Met geheime boek wordt eigenlijk aangegeven dat het geschrift gericht is aan een kleine groep mensen (wellicht ingezetenen in de leer) en niet aan de grote massa. De naam Kerinthos kan gericht zijn aan het gerelateerde woordje christene. En dat kan op zijn beurt weer te maken hebben met de persoon Johannes. Jacobus is volgens de oude geschriften de broer van Jezus. De opgestane Jezus is aan hem verschenen en heeft een indringend gesprek aan hun allen gehad. Hieronder volgt een klein stukje vertaling uit het geheime boek van Jacobus:


Het geheime boek van Johannes komt maar liefs in drie verschillende gevonden vertalingen voor van de Nag Hammadi geschriften, en maakt ook nog deel uit van de Berlijnse codex.

De gnosis

De geschriften van Nag Hammadi en de Dode Zeerollen worden ook wel de gnosis bibliotheek genoemd. Ze geven inzicht in de wijsheden van 2000 jaar geleden. Gnosis is niet alleen een christelijk verschijnsel maar het is van alle tijden en van alle culturen. Gnosis beschrijft de kennis van de samenhang tussen mens en kosmos, en tussen kosmos en God, en tussen God en de mens.

Het Evangelie der waarheid

Rond 145 na Christus werd het Evangelie der waarheid geschreven. Ook dit oude geschrift maakt deel uit van de vondsten in Nag Hammadi. Het werd volledig in het oud Grieks geschreven. De schrijver hiervan is vermoedelijk Valentinus geweest. Het Evangelie der waarheid werd geschreven om ons te leren wie wij zijn, ons ware wezen, maar wat we zijn vergeten. De blijde boodschap der waarheid laat ons zien dat wij verhoor moeten geven aan de Verkondiging van het Woord van Kennis betreffende de Vader en over ons zelf. De brenger van deze boodschap is Jezus Christus, die ons ware wezen aan ons openbaart.


In o.a. boeken van de schrijvers J. Slavenburg en W.G. Glaudemans zijn inmiddels talloze vertalingen verschenen van de geschriften die gevonden zijn in Nag Hammadi.