Thema GemeenteGroeiGroepen 2020-2021 'Durf Daniel te zijn'

Elk jaar is er voor de GemeenteGroeiGroepen (GGG) nieuw materiaal beschikbaar, zo ook voor het seizoen 2020-2021. Het Evangelisch Werkverband waar de GemeenteGroeiGroep van uit gaan heeft gekozen voor het thema 'Durf een Daniël te zijn'. Deelnemers aan de GemeenteGroeiGroepen worden hiermee uitgedaagd om in een overwegend niet-christelijke omgeving trouw te blijven aan het geloof en te getuigen van Jezus Christus. De ondertitel van het materiaal is dan ook: 'Jezus navolgen buiten je christelijke bubbel'.

Het Evangelisch Werkverband

Het (EW) omschrijft zichzelf als 'een netwerk van christenen en van plaatselijke kerken, afkomstig uit de Protestantse Kerk in Nederland en daarbuiten'. Het EW stelt zich tot doel om mensen te winnen voor Jezus Christus. Het is een beweging van geestelijke vernieuwing. Het Evangelisch werkverband wil kerken en christelijke gemeenschappen stichten. Hiertoe dienen kerkleiders en voorgangers bemoedigd en ondersteund te worden. Het Evangelisch Werkverband kan gezien worden als een gemeenschap die leerlingen (discipelen) nodig heeft om nieuwe discipelen van Jezus te maken.

GemeenteGroeiGroepen (GGG)

In een plaatselijke geloofsgemeenschap zijn de GemeenteGroeiGroepen (GGG) de plekken om te kunnen leren, om samen te groeien in het geloof en vertrouwen in Jezus. Een GGG dient een veilige plaats te bieden, waarin je samen met anderen over de betekenis van het christelijke geloof in je persoonlijk leven in gesprek kan gaan. Elk seizoen stelt het Evangelisch Werkverband weer nieuw studiemateriaal samen voor de GGG. In het seizoen 2020-2021 is het thema van GGG 'Durf Daniël te zijn'. In dit seizen staat het Bijbelboek Daniël centraal.

Het thema 'Durf Daniël te zijn'

Daniël is een Joodse jongeman die verblijft aan het koninklijke hof van Babylon. In deze omgeving wordt het geloof van Daniël en zijn vrienden uitgedaagd. Daniël en zijn vrienden waren een minderheid in een omgeving die niet met de God van Israël rekening hield. Hoe hebben Daniël en zijn vrienden weerstand geboden tegen al de beproevingen waar ze aan werden blootgesteld? Heeft de manier hoe Daniël te werk ging ook betekenis voor de christenen van vandaag? Door met deze en andere vragen bezig te zijn worden de deelnemers van de GGG uitgedaagd om net als Daniël te zijn: 'Durf Daniël te zijn. Jezus navolgen buiten je christelijke bubbel'.

De opbouw van het GGG-boek 'Durf Daniël te zijn'

Het boekje 'Durf Daniël te zijn' is opgebouwd uit drie delen. Het eerste deel is een inleiding op de methode en het thema. In het tweede deel vind je de programma's voor de GGG-bijeenkomsten. De 17 programma's zijn opgedeeld in twee delen, A en B. Deze twee delen komen overeen met de tweedeling van het Bijbelboek Daniël. Deel A behandelt het eerste deel van het Bijbelboek Daniël (de hoofdstukken 1 - 6) dat gaat over de lotgevallen van Daniël en zijn vrienden aan het Babylonische hof. Deel B gaat over het tweede deel van het Bijbelboek Daniël (de hoofdstukken 7-12) dat de vier visioenen van Daniël beschrijft. Het laatste deel van het boek 'Durf een Daniël te zijn' geeft achtergrondinformatie over de thema's die aan de orde komen en adviezen en tips om als GGG met het materiaal en met elkaar om te gaan.

Het leven van Daniël

De plaats en datum van de geboorte en het overlijden van Daniël worden niet expliciet in de Bijbel vermeld. Het Bijbelboek Daniël begint met inname van Jeruzalem door koning Nebukadnezar (Daniël 1: 1–2). Daniël wordt naar Babylon gebracht (Daniël 1: 3-6). Waarschijnlijk is Daniël geboren en getogen in Jeruzalem. De inname van Jeruzalem vond plaats in 605 voor Christus. Daniël werd op dat moment in de categorie van ‘jonge mannen’ geplaatst om opgeleid te worden aan het Babylonisch hof (Daniël 1: 4). Hij zou ongeveer tussen de 15 en 20 jaar oud geweest zijn. Zijn geboortedatum zou dan rond 625–620 voor Christus zijn, in het midden van de regeringsperiode van de laatste godvruchtige koning van Juda, Josia (640–609 voor Christus; 2 Kronieken 34–35).

De laatst gedateerde gebeurtenis in het Bijbelboek Daniël is een openbaring die Daniël kreeg: ‘In het derde jaar van koning Cyrus van Perzië werd aan Daniël, die Beltesassar werd genoemd, een boodschap geopenbaard' (Daniël 10: 1). Aangezien het Babylonische rijk viel in 539 voor Christus, zou dat betekenen dat de laatste gebeurtenis in het boek Daniël plaatsvonden in 537-536 voor Christus. Aan het einde van deze profetie deelt een hemels wezen Daniël mee dat hij zijn weg zal gaan tot het einde (Daniël 12: 7). Dat zou betekenen dat Daniël daarna nog enige tijd te leven zou hebben. Het is dus vrijwel zeker dat Daniël ruim boven de 80 jaar oud is geworden, en mogelijk boven de 90. Daniël heeft ruim 70 jaar van zijn leven doorgebracht in ballingschap. Al die tijd is hij trouw gebleven aan de god van zijn volk Israël, de god van Abraham, Isaak en Jakob.

Belangrijke gebeurtenissen in leven van Daniël

De eerste zes hoofdstukken van het Bijbelboek Daniël beschrijven wat Daniël en zijn drie vrienden meemaken. Allereerst wordt verteld hoe Daniël vastbesloten was zich aan de reinheidsvoorschriften te houden. Hij wilde zich van de spijzen en de wijn van de tafel van de koning te onthouden (Daniël 1: 8). Dit sluit aan bij wat de voormalige opperrabbijn Medalié uit Antwerpen opmerkt: 'Elke Jood, waar ook ter wereld hij zich bevindt, wordt via de spijswetten klaar en helder geconfronteerd met zijn Jood-zijn, met zijn religieuze identiteit'. Ook de vrienden van Daniël worden geconfronteerd met de vraag of ze trouw willen blijven aan hun geloof of dat ze buigen voor het beeld dat de koning voor zichzelf heeft opgesteld (Daniël 3). Voor Daniël wordt het spannend als hem verboden wordt om te bidden tot God. Enkel de koning mag aanbeden worden. Daniël blijft bidden voor het open venster. Daarmee overtreedt hij het gebod van de koning en Daniël wordt in de leeuwenkuil geworden. Gelukkig biedt God uitkomst. Twee keer legt Daniël een droom van koning Nebukadnessar uit (Daniël 2 en 4).

Opvallende verschillen tussen het eerste en het tweede deel van Daniël

Opvallend is dat de eerste zes hoofdstukken van het Bijbelboek in de derde persoon, de 'hij-vorm', zijn geschreven. In het tweede deel is Daniël zelf als 'ik-persoon' aan het woord. In het eerste deel wordt Daniël beschreven als iemand die door de wijsheid van God dromen en visioenen van anderen interpreteert. In het tweede deel ontvangt hij zelf dromen en visioenen van de Heer. De eerste zes hoofdstukken van Daniël zijn geschreven in het Aramees. Het tweede deel, de hoofdstukken 7 tot en met 12 zijn geschreven in de Hebreeuwse taal.

De visioenen die Daniël ontving

Daniël heeft vier visioenen van God ontvangen: de vier dieren en de mensenzoon (Daniël 7), de ram en de bok (Daniël 8), de zeventig weken (Daniël 9) en de openbaring over de eindtijd (Daniël 10-12). Daniël is het enige Bijbelboek in het Oude Testament dat de geheimenissen over de eindtijd onthult. In het Bijbelboek wordt de wereld en haar geschiedenis tegenover het rijk van God geplaatst. Aan het eind der tijden zal God oordelen over deze wereld en zal zijn rijk definitief doorbreken. In een van de visioenen wordt voor het eerst in het Oude Testament gesproken over de opstanding uit de dood (Daniël 12: 1-3). Het Bijbelboek Daniël noemt als eerste de namen van de engelen, zoals die van Michaël en Gabriël.

De mensenzoon

In het Nieuwe Testament vinden we veel verwijzingen naar het Bijbelboek Daniël. In de Openbaring van Johannes wordt er in symbolen en beelden veelvuldig teruggegrepen op beelden en symbolen uit de visioenen die Daniël heeft gehad. Jezus verwees naar zichzelf met de term mensenzoon, of de zoon van de mensen. Deze term komt uit een van de visioenen van Daniël.

De kernboodschap van het Bijbelboek Daniël

De blijvende betekenis van het Bijbelboek Daniël ligt in de aansporing om trouw te blijven aan God, in het geloof en vertrouwen dat God deze wereld in zijn hand heeft. Ook al is het soms moeilijk te zien, God heeft de uiteindelijke macht. Eens zal er een eind aan alle ellende en onrecht komen. Eens zal God rijk doorbreken.

Lees verder

• Het verhaal van Daniël in de leeuwenkuil en zijn betekenis
• Betekenis van de titel Mensenzoon voor Jezus
• De uitleg en betekenis van dromen in de Bijbel