Het verhaal van David en Goliath uitgelegd als allegorie

Het verhaal van David en Goliath is een van de meest bekendste en meest geliefde verhalen van het Oude Testament. De dappere David gaat het gevecht aan met de bijna drie meter grote kampvechter Goliath. David wint de strijd door een goed gerichte steen van zijn slinger. De getroffen reus valt voorover en is door David overwonnen. Door het verhaal te lezen als een allegorie wordt het een universeel verhaal, waarin bijna iedereen zich kan identificeren. Elk mens heeft in zijn of haar leven wel strijd met een Goliath te leveren, of dit nu een ziekte, een persoon of een systeem is. Deze allegorische uitleg van het verhaal heeft sterke en zwakke kanten.

David en de reus Goliath

De herdersjongen David gaat op bezoek bij zijn broers die in het leger van koning Saul vechten tegen de Filistijnen. Terwijl de legers tegenover elkaar staan komt er vanuit het Filistijnse leger een reusachtige kampvechter naar voren. Het is de reus Goliath, die met zijn zes el, ongeveer 2,65 meter, een verpletterende indruk maakt op de Israëlieten. Dag in dag uit daagt Goliath de Israëlieten uit. Als hem ziet wil hij de strijd met hem aangaan. Eerst mag hij nog de wapenrusting van de koning dragen, maar dat past hem niet. David toont zijn dapperheid en moed om op de reus Goliath af te gaan met een eenvoudige slinger. En... David verslaat de reus. Deze versie van het verhaal van David en Goliath is stevig verankerd in onze cultuur.

Het verhaal van David en Goliath

Het verhaal van David en Goliath spreekt tot de verbeelding. De auteur van het verhaal schetst duidelijk de verschillen tussen deze twee. Hij besteedt relatief veel aandacht aan de wapenuitrusting van Goliath (1 Samuël 17:4-7). Daardoor wordt de reus nog ontzagwekkender dan dat hij al is. In het verhaal komen een aantal motieven naar voren die in meerdere volksverhalen te vinden zijn. Er is bijvoorbeeld een reus die onschuldige mensen terroriseert. Aan degene die deze vijand verstaat wordt rijkdom en de hand van een prinses beloofd. De kleinste jongen van de familie is het dapperste van allemaal. De kleine dappere held overwint en de reus wordt verslagen.

Het principe van de allegorie

Bij de uitleg van teksten, zoals bijvoorbeeld uit de Bijbel, kan het principe van de allegorie gebruikt worden. Deze manier van kijken naar teksten is al eeuwen oud. Bij deze vorm van het uitleggen van teksten wordt gezocht naar een diepere, vaak geestelijke betekenis die in de tekst verborgen is. De tekst bedoelt niet te zeggen wat er staat, maar het gaat om een diepere waarheid of wijsheid. Het gaat bij de allegorie niet zozeer om wat er verteld wordt. Het gaat niet om de historische of letterlijke buitenkant van het verhaal, maar om geestelijke wijsheid die in het verhaal verborgen is. Het principe van de allegorie is de sleutel om die wijsheid te ontsluiten.

De allegorie in het verhaal van David en Goliath

Met het principe van de allegorie worden de centrale motieven van het verhaal van David en Goliath toepasbaar en inleefbaar gemaakt. De uitlegger kan het motief van de grote en sterke reus, waarvoor het hele leger van Israël sidderde, gebruiken als een metafoor voor het omgaan met angsten, zorgen en problemen die we in het leven tegenkomen. David, de kleine held, krijgt dan een voorbeeldfunctie. De dapper David gaat het gevaar tegemoet. Hij stapt over zijn angsten heen. Hij gaat daarin zijn eigen weg en laat zich niet door de koning in een harnas duwen. Vertrouwend op zijn slinger en steen, die verwijzen naar zijn eigen talenten gaat hij de strijd met de reus Goliath aan. Deze wijze van uitleg wordt met enige regelmaat toegepast.

De sterke kanten van de allegorie

Het principe van de allegorie biedt de uitlegger mogelijkheden om dicht bij de zorgen en vragen van zijn doelgroep te komen. In de uitleg van het verhaal van David en Goliath wordt de reus Goliath gezien als iets waar we bang voor zijn, wat ons bedreigt en waar we tegen te strijden hebben. Door het toepassen van het principe van de allegorie valt de historische afstand van de tekst valt weg. Een tekst van eeuwen oud komt dichtbij en krijgt betekenis. Het bijna drieduizend jaren oude verhaal van David en Goliath wordt een verhaal waarin iedereen zich kan identificeren. Het wordt een verhaal van hier en nu, dat voor iedereen een herkenbaar is en een duidelijke praktische toepassing heeft. Door dit principe van de allogorie vallen historische en tekstuele weerbarstigheden weg. De tekst wordt als het ware verinnerlijkt en vergeestelijkt.

De zwakke kanten van de allegorie

Hoewel de positieve kant van de allegorie is het deze uitleg dicht bij de belevingswereld van de mensen van deze tijd blijft, is dat direct ook zijn zwakke kant. Door de tekst te vergeestelijken, door zuiver te focussen op de psychologische waarde van het verhaal, gaat er ook wat verloren. De historische context valt weg. Het wordt een universeel verhaal. Door het principe van de allegorie wordt het verhaal van David en Goliath losgemaakt van Israël en de Joodse context.

David komt op voor de God van Israël

Een nadere lezing van het verhaal van David en Goliath laat andere accenten zien. Dan blijkt dat David niet zijn grootste vijand, Goliath, te lijf gaat. Het is David trekt tegen Goliath ten strijde omdat de eer van God in het geding is. David windt zich op over de beledigingen van Goliat aan zijn God (17:26, 36). Hij daagt Goliat uit in de naam van de HEER (17:45). Uit wat David zegt blijkt dat het hem gaat om de eer van de God van Israël, niet om de strijd met zijn eigen vijand. Het gaat om de strijd van de Heer.

Meerdere methoden voor de uitleg

De kracht van het principe van allegorie is goed te gebruiken als middel om Bijbelverhalen uit te leggen. Het kan het verhaal dicht bij de belevingswereld van mensen van deze tijd brengen. Het nadeel is dat de historische context niet tot zijn recht komt als alleen de allegorische methode wordt ingezet. Het gebruikt van meerdere methoden, zowel allegorische als historische en tekstuele, maken dat de historische context recht gedaan wordt en dat het aansprekend blijft.