De schepping uit Genesis 1 verwerkt voor liturgie en preek

Het verhaal van de schepping, zoals het verteld wordt in Genesis 1, is een prachtige eenheid. Het is ook een lang tekstgedeelte om ineens te lezen in een viering of kerkdienst. Door de tekst per dag te lezen en elke dag te markeren met het aansteken van een kaarsje en het zingen van een lied wordt het toegankelijker voor jong en oud. Als de kaarsjes afhankelijk van de dag een kleur krijgen, wordt de structuur van de schepping, waarin het getal zeven een centrale rol heeft, verbeeld. Dit kan de meditatie, preek of overdenking over de schepping visueel ondersteunen.

Het scheppingsverhaal van Genesis 1

In Genesis 1:1 - 2:3 staat het scheppingsverhaal. De schepping wordt opgedeeld in zeven dagen. Het gedeelte is een literaire eenheid. Het is een prachtig gedeelte om in zijn geheel te lezen, maar het is ook wel lang. Door de lezing op te delen in zeven gedeelten is het goed te gebruiken in een kerkdienst, een gezinsdienst of kindernevendienst.

Elke gedeelte begint met het lezen van de tekst uit de Bijbel over de betreffende dag. Daarna wordt er per dag een kaarsje aangestoken. Door dit een van de kinderen te laten doen, wordt hun betrokkenheid vergroot. Per kaarsje is er een begeleidende tekst. Daarna wordt er een couplet gezonden van lied 162 uit het Nieuwe Liedboek (2013): 'In het begin lag de aarde verloren' van Hanna Lam. Dit lied heeft bij elke scheppingsdag een couplet.

Inbedding van de lezingen in liturgie

De eerste dag

• Bijbellezing: Genesis: 1: 1-5
• Kaars 1: We steken dit licht aan opdat Gods licht ons verlichten en dat zijn licht ons leidt op de weg die wij gaan.
• Samenzang: lied 162: 1: In het begin lag de aarde verloren, in het begin in de duisternis. [...]

De tweede dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 6 - 8
• Kaars 2: We steken dit licht aan voor de ruimte die wij hebben gekregen om te leven deze aarde en deze hemel.
• Samenzang: lied 162: 2: In het begin zijn de wolken en luchten, in het begin is de hemel ontstaan.[...]

De derde dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 9 - 13
• Kaars 3: We steken dit licht aan voor schoonheid het gras, de bomen en de bloemen, de longen van onze aarde.
• Samenzang: lied 162: 3: In het begin is de aarde gekomen, in het begin uit de diepte der zee. [...]

De vierde dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 14 - 19:
• Kaars 4: We steken dit licht aan opdat de nacht niet te donker wordt en de dag zoveel warmte en licht geeft dat de zorgen te dragen zijn.
• Samenzang: lied 162: 4: In het begin zijn de sterren gaan branden, in het begin kwam de zon en de maan.

De vijfde dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 20 - 23
• Kaars 5: We steken dit licht aan zodat wij het lied blijven horen van de vogels muziek die ons altijd kan troosten.
• Samenzang: lied 162: 5: In het begin kwamen vogels gevlogen, in het begin werd hun lied al gehoord.

De zesde dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 24 - 31
• Kaars 6: We steken dit licht aan opdat we als mensen leven met liefde voor de Schepper, liefde voor elkaar en liefde voor al wat God schiep, vandaag en de dagen die komen.
• Samenzang: lied 162: 6: In het begin riep God mensen tot leven, in het begin was het woord in hun mond.

De zevende dag

• Bijbellezing: Genesis 1: 31 - 2:3
• Kaars 7: We steken dit licht aan opdat we zien dat elk leven hoe kwetsbaar ook heilig is.

Gekleurde kaarsjes verbeelden de structuur van de schepping

Door gekleurde kaarsjes te gebruiken wordt de structuur en de balans van de schepping verbeeld. Gekleurde kaarsen zijn niet zo makkelijk te verkrijgen. Om waxinelichtjes op batterij kan gekleurd papier geplakt worden. Lichtjes op batterijen zijn nog brandveilig ook.


Door de gekleurde lichtjes te plaatsen zoals hieronder afgebeeld komt de structuur van de schepping mooi tot uiting. Het scheppingsverhaal laat een evenwichtige opbouw zien.

Het getal zeven in het scheppingsverhaal

Het getal zeven speelt een belangrijke rol in het scheppingsverhaal. Er zijn zeven scheppingsdagen. Ook komt in de Hebreeuwse tekst, de oorspronkelijke schrijftaal van de Bijbel, het getal zeven naar voren in het gebruik van het aantal woorden. Het eerste vers (Genesis 1:1) bestaat uit zeven (7x1) Hebreeuwse woorden. Genesis 1:2 bevat veertien (7x2) woorden. Genesis 2:1-3 bestaat uit vijfendertig (7x5) Hebreeuwse woorden. In het hele scheppingsverhaal (Genesis 1:1 - 2:3) wordt het woord 'God' vijfendertig keer genoemd (7x5), 'aarde' eenentwintig keer (7x3) en 'hemel/firmament' ook eenentwintig keer (7x3) (Ramey).

Suggesties voor meditatie, preek of overdenking

Gods schepping is goed. 'God zag dat het goed was', komt zeven keer voor in het scheppingsverhaal (Genesis1:4; 1:10; 1:12; 1:18; 1:21; 1:25; 1:31). In het Hebreeuws, is ‘goed’ het woord ‘tov’. ’Gods schepping is goed. Dat geldt voor heel zijn schepping en dus ook voor de mens, voor jou en mij. God zag dat het tof was. We mogen in dankbaarheid genieten van Gods goede schepping.

Tegelijkertijd is het leven hier op aarde niet altijd goed. We kennen de gebrokenheid van de schepping. Dat kunnen we ervaren in ons eigen leven; pijn, verlies, eenzaamheid, maar ook op wereldniveau; oorlogen, rampen en terreur. Door Jezus Christus mogen we een nieuwe hemel en aarde verwachten.

De gekleurde lichtjes laten zien dat er evenwicht in de schepping is. Dit evenwicht is verstoord door het toedoen van de mens. Te denken valt aan milieuvervuiling, opwarming van de aarde en uitsterven diersoorten. In Genesis 1:28 krijgt de mens van God de opdracht om over de schepping te heersen. Dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Rentmeesterschap wordt dat wel genoemd. Hoe gaan we om met dieren, energie en onze omgeving? Het scheppingsverhaal roept ons op om duurzaam met deze aarde om te gaan.

De zevende dag, de sabbat, vormt een essentieel onderdeel van de schepping. Deze dag is een rustdag. Door de rustdag wordt de schepping voltooid. Rust is dus een wezenlijk aspect van de schepping.