Hoe word ik ex-moslim?

In 2010 telde Nederland 14.000 tot de islam bekeerde Nederlanders (Telegraaf, 2014). Maar cijfers van ex-moslims of bekeerde ex-moslims in Nederland zijn er niet. Toch heeft in 2011 het SCP-onderzoek uitgewezen dat er wel degelijk een grote groep ex-moslims bestaan. Zo rapporteerde het SCP dat ongeveer de helft van de Iraanse vluchtelingen zich in Nederland ongelovig noemt en dus onder ex-moslims valt. Ruim 21% zou christen zijn geworden (Volkskrant, 2012).Toch is de islam de enige godsdienst waar een gelovige zich niet officieel kan uitschrijven. Hoe wordt iemand dan een ex-moslim?

Het proces van afvalligheid

Islamitische twijfelaars

Vaak begint het proces van afvalligheid met grote twijfels aan het geloof. Moslims die zich afvragen of er überhaupt wel een God is, of twijfelen aan de Koran. Maar ook gaan ze twijfelen aan zichzelf. Het is een heel psychologisch proces dat voor de één makkelijker is dan de andere. Na grote twijfels komt dan echt het besluit om het geloof achter zich te laten. Dit is nogmaals geen eenvoudige keuze en dit kan behoorlijk veel invloed hebben op het latere leven van de ex-moslim. (Trouw, 2011)

Niet iedere moslim gelooft voor de volle 100% in Allah. Hoe je het ook went of keert; er zijn op het internet talloze gevallen te vinden van islamitische twijfelaars. Maar waarom horen we deze twijfelgevallen niet in het openbaar? Dit komt doordat een grote groep moslims hun twijfels niet uit durven te spreken. Ze zijn bang, dit vanwege het feit dat ze denken dat Allah hun gedachtes hoort en misschien wel een grote zonde begaan. Bovendien zijn de meesten onder hen religieus opgevoed of door hun ouders waardoor het nog moeilijker wordt afstand te nemen van het geloof. (Free Thought Nation, 2015)

Stappenplan

Ben je als moslim na al die twijfels uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat hij geen moslim meer wilt zijn? Dan kun je afstand nemen van het geloof. Als moslim is het echter niet mogelijk officieel uit te schrijven bij een landelijke organisatie, omdat deze ontbreekt in Nederland. Waarschijnlijk sta je als moslim wel ingeschreven bij een moskee of een andere islamitische vereniging. De eerste stap die een moslim kan zetten is dus het uitschrijven bij de moskee of een andere organisatie.

Om zich officieel uit te schrijven dient de persoon in kwestie een brief te sturen naar het bestuur van de organisatie. In de brief dient degene aan te geven dat het geen lid meer wilt zijn. Tegelijkertijd dien je te vragen of het bestuur de gegevens uit de administratie wilt verwijderen. Ook is het handig om een afschrift te eisen zodat je zeker weet dat je uitgeschreven bent als moslim. Verder is een bedankje op zijn plaats voor de genomen moeite en tijd.

Vaststelling afvalligheid

Nadat de brief is verstuurd, is de ontvangstbevestiging meestal binnen enkele werkdagen binnen. Hoogstwaarschijnlijk wordt het ex-lid nog wel gevraagd voor een gesprek zodat diegene zijn vertrek afblaast. Geen zorgen, men is niet verplicht in Nederland om op dit gesprek te komen – laat staan te voeren. Reageren hoeft bovendien ook niet, omdat de moskee wettelijk is verplicht het (ex)lid uit de administratie te elimineren.

Meestal wordt de afvalligheid vastgesteld door het bijzijn en getuigenis van twee islamitische mannen. Zij hebben de taak met de afvallige te praten en hem mogelijk te weerhouden van zijn beslissing. Ook wordt er regelmatig een gesprek met de imam geadviseerd, mogelijkerwijs zijn er ‘valse denkwijzen of interpretaties’ van het geloof. De imam heeft dan de taak de afvallige weer op het juiste spoor te zetten en hem dichter tot het geloof te brengen.

Is de persoon in kwestie absoluut zeker van zijn afvalligheid, dan wordt dit vastgesteld door twee moslimmannen. Vergeet echter niet dat er voor een moslim niets erger is dan iemand die zijn geloof afvalt. Reken daarom niet te veel op begrip van je familie, vrienden en omgeving. (EO, 2015)

Afvallig en nu?

Hoewel je als ex-christen een behoorlijke administratieve rompslomp achter je aan krijgt; geldt dit bij ex-moslims niet. Toch is de islam één van de moeilijkste religies om je rug toe te keren vanwege het feit dat het officieel niet toegestaan is. Boeddhisten, hindoes en christenen krijgen echter wel de vrijheid om als afvallige door het leven te gaan; desondanks komt het nog vaak voor dat ook zij problemen ondervinden. (Hegener, 2007)

In de islam wordt gesproken over de term ’ridda’ wanneer iemand formeel afstand doet van de islam. Indien een moslim het besluit neemt als afvallige (moertadd) door het leven te gaan, dan is het wachten op zowel interne als externe problemen. Niet alleen kan de de ex-moslim te maken krijgen met pijnlijke reacties- of zelfs bedreigingen; nee, de persoon kan ook een scala aan lichamelijke en fysieke klachten ontwikkelen dat onder het Religieus Trauma Syndroom valt, dit is te vergelijken met het Post Traumatisch Stress Syndroom. (Falsetti, Resick, & Davis, 2003)

Openbare ex-moslim?

Sommige moslims kiezen ervoor om openlijk afstand te nemen van het geloof. Anderen vinden dit toch moeilijk vanwege het feit dat vrienden en familie nog een behoorlijke invloed heeft op hun leven. Het komt dan ook vaak genoeg voor dat iemand met de dood bedreigd wordt, omdat hij als afvallige niet door het leven mag gaan. Neem een voorbeeld aan Ehsan Jami die publiek bekend maakte geen moslim meer te willen zijn (NU, 2008).

Sommige ex-moslims houden het dus liever voor zichzelf. Want ook in Nederland zijn er vandaag de dag nog altijd mensen die niet de vrijheid hebben om het geloof te elimineren. Ze belanden veelal in een tweestrijd: kies ik voor mijn familie of voor mezelf?

Afvalligheid in de islam

Afvalligheid wordt niet toegestaan in de islam. In het Shariah handboek van de Shafi’s school staat dat een afvallige verdient gedood te worden. De ex-moslim kan alleen met het tonen van berouw – en het terugkeren naar de islam, zijn leven redden. Ook het Shariah handboek van de Maliki school in Maleisië claimt dat een afvallige gedood moet worden. Indien de ex-moslim zich binnen 3 dagen bedenkt, berouw toont en terug wil keren naar de islam kan de persoon gered worden. Zelfs in de Hadith (islamitische overleveringen) wordt verwezen naar moord indien een moslim zich wilt afkeren van het geloof. In de Koran staat echter niet expliciet beschreven dat de persoon in kwestie gedood dient te worden. Sommigen zijn van mening dat de Koran verwijst naar enkel een straf in het hiernamaals voor ex-moslims (Peters, 2009).

Afvalligheid in Nederland

Pas in 1952 heeft Nederland de doodstraf ingetrokken. Iedere afvallige moslim zou in Nederland daarom nooit de doodstraf mogen krijgen; laat staan een gevangenisstraf. Wij kennen immers geen islamitische wetgeving (Shariah), maar een constitutionele monarchie met een parlementair stelsel. Bovendien staat de wet boven religie. Artikel 6 van de grondwet garandeert daarom dat iedere Nederlander vrijheid van godsdienst geniet. Hierbij geldt dus ook dat elke inwoner recht heeft op vrijheid van afvalligheid. Kortom, in Nederland is afvalligheid geen ‘doodzonde’.