Een der oudste godsdiensten ter wereld is het Hindoeïsme

Een der oudste godsdiensten ter wereld is het Hindoeïsme. De godsdienst is ontstaan in India al rond 3000 voor Christus. Ontstaan uit oude tradities kan deze stroming worden gezien als een godsdienstige levenswijze. Er is veel vrijheid om het geloof te beleven naar eigen inzicht. Sommigen vereren vele goden en anderen eren slechts een paar goden. Men gelooft in wedergeboorte. In dit geloof is ruimte voor mensen die een ander geloof hebben. Geweldloosheid, verdraagzaamheid en standvastigheid zijn begrippen die passen bij deze godsdienst.

• Ontstaan van Hindoeïsme
• Hoofdstromingen in dit geloof
• Het kastenstelsel
• Hindoe en het dagelijks leven overal ter wereld
• Divali
• Ontmoeting tussen oost en west

Ontstaan van Hindoeïsme

Het Hindoeïsme is ontstaan in India en is een van de oudste godsdiensten ter wereld. Aan de rivier de Sindu in de Indusvallei woonde rond 3000 jaar voor Christus een volk wat later de naam Hindoe kreeg. Zij waren werkzaam in de landbouw. Zij noemen hun geloof zelf Santana Dharme. Het hindoeïsme is geen geloof wat een stichter heeft maar het is een levenswijze. Er is ook geen leerboek. Wel zijn er heilige teksten, lofzangen, spreuken en gebeden die we Veda's noemen. Deze oorspronkelijke geschriften zijn wel 1500 jaar oud. Vier verzamelingen vormen de kern van de Veda. De oudste is de Rigveda. Men gelooft in een samenhang tussen de mens en het universum. De schepper is Brahma. Er is sprake van een drie eenheid waarbij:

• Brahma de schepper is
• Vishnu de beschermer is
• Shiva de god is die het kwaad kan doen verdwijnen

Eveneens belangrijke Goden zijn: Rama en Ganesha.

Hoofdstromingen in dit geloof

Er zijn vier hoofdstromingen te onderscheiden te weten:

• Vaishnavisme. Dit is een monotheïstische stroming die vooral Vishnoe aanbidt.
• Shaivisme. In deze stroming wordt Shiva vereerd.
• Shaktisme. Hierbij wordt Sakti ofwel de Heilige Moeder vereert.
• Smartisme. De leden zijn liberaal en proberen door meditatie hun geloof te voeden.

Binnen de bovengenoemde stromingen zijn nog mengvormen mogelijk. Men kan zowel Vishnu als Shiva vereren. In India is ongeveer 80 % van de bevolking hindoe. Men is hindoe door geboorte. Overal ter wereld vinden we hindoes. Vooral in Zuidoost-Azië, India, Nepal, Thailand, Sri Lanka Bangladesh en op Bali is een groot deel van de bevolking hindoe. Maar ook in de westerse wereld zijn hindoe gemeenschappen. Vanuit het Vaishnavisme is in 1966 de beweging Hara Chrisna ontstaan.

Brahma
Brahma is de schepper. Hij is het hoofd van de drie-eenheid Trimurti. Brahma wordt meestal afgebeeld met meerdere ledematen om de verschillende kwaliteiten te tonen. Ook ziet men afbeeldingen van Brahma waar hij vier gezichten heeft. Deze symboliseren de vier windrichtingen Hij is de god van de wijsheid. Zijn vrouw is Sawaswati.

Vishnu

Vishnu is de beschermer en wordt afgebeeld op een adelaar (de Garuda). Belangrijk is ook de vrouw van Vishnu. Haar naam is Laksmi en zij is de godin van voorspoed en geluk. Afbeeldingen van Vishnu hebben vaak vier armen en dragen een trompetschelp, een lotusbloem, een discus en een knuppel. Vooral belangrijk als god in het Vaishnavisme.

Shiva

Shiva wordt gezien als de vernietiger van het kwaad in het heelal. Wordt vaak afgebeeld al dansend. Het is een God die het welzijn bevordert. Op Bali wordt Shiva en Vishnu vereerd als dezelfde god.

Rama

Ook een belangrijke God is Rama. Deze god vertegenwoordigt moed en velen kennen het verhaal van de Ramayana waarbij Rama de held is door de overwinning op koning Ravana. Hij wordt eigenlijk gezien als de ideale mens.

Ganesha

Een bijzondere God is Ganesha. Deze wordt afgebeeld met een olifantenhoofd en het voertuig waarop gereden wordt is een muis of een rat. Het is de God van wijsheid en van kennis. Als mensen een belangrijke wijziging krijgen in hun levensomstandigheden bijv. door een verhuizing, dan zal men zich wenden tot Ganesha. Vaak staat deze God ook afgebeeld op kruispunten aan de weg om de reiziger te helpen een juiste keuze te maken.

Het kastenstelsel

Het hindoe geloof kent een kastenstelsel. Men wordt in een bepaalde kaste geboren en vroeger was het bijna onmogelijk om in een hogere kaste te komen. Dit is zich wel enigszins aan het wijzigen. De vier kasten zijn:

• Brahmanen de priesters
• Kshatriya de soldaten en edelen
• Vaishya"s de kooplieden en handelaren
• Sudra's zijn de dienaren.

Daarnaast zijn er mensen die tot geen enkele kaste behoren. Zij doen vaak het schoonmaakwerk of ander vuile werkzaamheden. Dit noemt men de onaanraakbaren. Vooral voor deze groep is het praktisch onmogelijk om in een hogere kaste te komen. Huwelijken worden veelal geregeld door ouders en schoonouders binnen één bepaalde kaste. Vooral op het platteland wordt erg aan tradities vastgehouden. Dit kan binnen families wel tot problemen leiden. De positie van de jonge vrouw is ondergeschikt.

Hindoe en het dagelijks leven overal ter wereld

Hindoes zijn niet verplicht om te tempel te bezoeken of dagelijks te bidden. Het wordt aan de mens zelf overgelaten hoe hij of zij haar geloof wil belijden.

Reïncarnatie

Men gelooft in reïncarnatie. Als men goed leeft zal men in een later leven een beter leven verkrijgen. De som van daden en gevolgen wordt karma genoemd. Het doel is de verlossing. Dan zal je ziel opgaan in Brahma. Veel hindoes zijn vegetariër. Men wil niet doden en dus ook geen dieren doden. Als ze geen vegetariër zijn zullen ze toch geen rundvlees eten omdat de koe als een heilig dier beschouwd wordt. Alhoewel er geen heilige boeken zijn leest men wel uit geschriften en deze zijn opgetekend in het Sanskriet. Voor hindoes zijn de familiebanden erg belangrijk. Aan het eind van het leven wordt het lichaam verbrand. Voor hindoes is het eind van het leven niet iets wat men vreest omdat er geloof is in een nieuwe toekomst met wedergeboorte. In Nepal is het zo dat hindoes als zij het sterven voelen naderen al naar een plaats gaan waar ze gecremeerd zullen worden. Voor wie India wel eens heeft bezocht is een tocht over de Ganges een onvergetelijke belevenis. Hier wordt aan de oevers de lichamen verbrand en de as wordt in de rivier gestrooid. Maar mensen baden ook in deze rivier en offeren. Vooral bij zonsopgang raakt men geheel onder de indruk van het leven wat zich hier afspeelt.

Divali

Het Hindoe geloof kent vele feestdagen. De jaarkalender omvat 12 maanden. Het Divali feest is wat viering betreft misschien te vergelijken met ons kerstfeest. Het is een feest van licht. De mensen maken eerst hun huizen schoon, kleden zich mooi aan en plaatsen dan overal de kleine Divali lichtjes. Kleine schaaltjes met olie. Daarna volgt volop vuurwerk. Het feest kondigt het begin van het nieuwe jaar aan voor Hindoes. Naast dit feest zijn er talloze andere feesten die door de hindoes uitbundig gevierd worden.

Ontmoeting tussen oost en west

In de tweede helft van de negentiende eeuw was India gekoloniseerd door de Britten. Er ontstond een nieuwe wijsbegeerte die geleid heeft tot een herbezinning op het traditionele denken. Een voorbeeld hiervan is Mohandas Mahatma Gandhi. Deze probeerde het hindoeïsme te vertalen naar de eigen tijd. Gandhi vocht op een geweldloze en vasthoudende manier voor de vrijheid van zijn land. In dit verband is ook Vivekananda bekend die het hindoeïsme op het Wereldparlement van Religies liet plaatsen. Dit was een internationaal oecumenisch congres wat in 1893 in Chicago werd gehouden. Vivekananda wilde dat iedere religie de geest van de andere in zich opnam maar toch de eigen identiteit bleef behouden. Door het schrijven van boeken over yoga en door het houden van lezingen kreeg hij grote bekendheid in de westerse wereld. Men noemt dit de Vedantafilosofie. Zo is vanuit het Vaishnavisme in 1966 de beweging Hara Chrisna ontstaan.

In dit artikel is het niet mogelijk om dit veelomvattende geloof met zijn vele afscheidingen en verschillende geloofsbelevenissen te beschrijven. Het wil slechts een eerste aanzet bieden zodat mensen zelf nieuwsgierig worden en verder gaan lezen en onderzoeken.