Voedsel en Waren Autoriteit

De Voedsel en Waren Autoriteit (voorheen de Keuringsdienst van Waren), iedereen heeft er wel eens van gehoord via de media. Waarschijnlijk hebben de meeste mensen wel een vaag beeld van deze organisatie, maar wat doen zij nu werkelijk? Dat wordt in dit artikel uitgelegd.

Taken van de Voedsel en Waren Autoriteit

De drie kerntaken van de Voedsel en Waren Autoriteit zijn: toezicht, risicobeoordeling en risicocommunicatie. Daarnaast zijn incidenten- en calamiteitenmanagement en advisering van de minister over het beleid belangrijk.

Toezicht

De VWA bewaakt de veiligheid van voedsel en consumentenproducten en de gezondheid van dieren. Medewerkers van de VWA controleren daarom of bedrijven en instellingen zich wel aan de geldende wetten en regels houden. Dat doen zij bij alle onderdelen van de productieketen, van grondstof en hulpstof tot eindproduct of consumptie.

Risicobeoordeling

De VWA beoordeelt mogelijke risico’s op basis van wetenschappelijke kennis en ervaring. Hoe eerder een risico gesignaleerd wordt, hoe beter de VWA hierop kan inspelen. Voorbeelden van zulke risico’s zijn biologische veranderingen van ziekteverwekkende organismen of nieuwe chemische of technologische technieken en producten.

Risicocommunicatie

Risicocommunicatie is het uitwisselen van informatie over bestaande en gesignaleerde risico’s. Het doel is te komen tot het beheersen en verminderen van risico’s. Natuurlijk doet de VWA dit op basis van betrouwbare, wetenschappelijk verantwoorde informatie.

Incidenten- en calamiteitenmanagement

Soms gaat het toch mis. Een fout in het productieproces, bedorven voedsel, een risico zit soms in een klein hoekje. De VWA is het centrale meldpunt voor consumenten, bedrijven, laboratoria, maar ook voor de Europese Commissie en andere landen. De VWA kan goed inschatten hoe groot het risico van een klacht of melding is. Op basis van die inschatting onderneemt de VWA verdere actie. Naar de producent, de importeur, de handelaar, maar ook richting de consument.

Adviezen aan de minister

De ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zijn de opdrachtgevers van de VWA. Zij zijn dus primair politiek verantwoordelijk voor de taken van de VWA. De VWA brengt adviezen uit aan de ministers van VWS en LNV. De adviezen hebben betrekking op de effecten, kwaliteit en uitvoerbaarheid van wet- en regelgeving. Maar ook op de normstellingen voor de veiligheid van voedsel, waren en dierziektes.

Alcohol

Overmatig gebruik van alcohol kan schadelijke gevolgen hebben. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is verantwoordelijk voor het maken van het alcoholbeleid. Het ministerie streeft een matig alcoholgebruik na onder de Nederlandse bevolking. Daarnaast is het beleid gericht op de beperking van risico’s in bepaalde situaties, bijvoorbeeld op het werk, in het verkeer of bij het uitgaan.

De VWA ziet toe op de naleving van de Drank- en Horecawet en spoort strafbare feiten op. Naast het toezicht op de bedrijven controleert de VWA ook of de vergunningen door gemeenten volgens de regels worden verleend. Om deze taken te kunnen uitvoeren zijn bij alle regionale diensten van de VWA, zogenoemde Drank, Horeca en Tabak (DHT)-teams ingesteld. Deze teams van speciaal opgeleide controleurs houden zich bezig met de handhaving van onder andere de Drank- en Horecawet. De controleurs controleren onaangekondigd of iedereen zich aan de regels houdt. De controleur heeft op basis van de Algemene Wet Bestuursrecht en de Drank- en Horecawet de bevoegdheid om iedere ruimte te inspecteren en kan dus niet geweigerd worden. De controleur van de VWA heeft altijd een legitimatiebewijs bij zich.

Tabak

Tabaksproducten veroorzaken grote schade voor de volksgezondheid. Roken is niet alleen schadelijk voor de gezondheid van rokers maar ook niet-rokers kunnen gezondheidsschade ondervinden als ze tabaksrook inademen. Daarom moet het roken ontmoedigd worden en moet worden voorkomen dat jongeren gaan roken. De gewijzigde Tabakswet, die sinds 17 juli 2002 van kracht is, levert hieraan een belangrijke bijdrage.

De VWA ziet toe op de naleving van de Tabakswet en spoort strafbare feiten op. Om deze taken te kunnen uitvoeren zijn bij alle regionale diensten van de VWA zogenoemde Drank, Horeca en Tabak (DHT)-teams ingesteld. Deze teams van speciaal opgeleide controleurs houden zich bezig met de handhaving van onder andere de Tabakswet. De controleurs controleren onaangekondigd of iedereen zich aan de regels houdt. De controleur heeft op basis van de Algemene Wet Bestuursrecht en de Tabakswet de bevoegdheid om iedere ruimte te inspecteren en kan dus niet geweigerd worden. De controleur van de VWA heeft altijd een legitimatiebewijs bij zich.

In de Tabakswet staan verschillende bepalingen. Hieronder komen puntsgewijs de volgende thema’s aan bod.

• Rookverbod
• Reclame- en sponsoringverbod
• Leeftijdsgrenzen
• Samenstelling en etikettering

Dieren

De gezondheid en welzijn van dieren, de kwaliteit van diervoeders en de veterinaire kwaliteit van dierlijke producten zijn belangrijke werkterreinen van de VWA. Bij veetransporten en dierproeven kan dierenwelzijn in het geding zijn. De VWA ziet er op toe dat bij deze activiteiten goed met de dieren wordt omgesprongen. De kwaliteit van diervoeders is van belang voor de gezondheid en welzijn van dieren, maar ook van mensen. De VWA controleert bedrijven op de traceerbaarheid en het correct gebruik van grondstoffen en op de kwaliteit van het productieproces. De VWA werkt aan het terugdringen van dierziekten door het verloop van ziekten te monitoren, te waarschuwen bij mogelijke uitbraken, en de dierziekte te bestrijden. De VWA ziet er op toe dat alleen gezonde dieren worden ingevoerd of uitgevoerd. Bij het slachten van dieren ziet de VWA toe op de hygiëne en de kwaliteit van het slachtproces.

Proefdieren

De VWA controleert of de huisvesting van de dieren voldoet aan de wettelijke regeling en of bijvoorbeeld schuilmogelijkheden, nestmateriaal, bedding en speeltjes in de kooien aanwezig zijn. Verder wordt gekeken of de dieren zorgvuldig werden behandeld en verzorgd en of de onderzoekers en dierverzorgers de juiste opleidingen hebben. De inspecteur kijkt ook of een dierexperimentencommissie (DEC) positief heeft geadviseerd over een dierproef.

De voorwaarden en beperkingen die verbonden zijn aan de vergunning voor het vervaardigen van genetisch gemodificeerde dieren worden ook door de VWA gecontroleerd. Daarnaast wordt er bij inspecties in het kader van de Wod op toegezien dat er geen biotechnologische handelingen bij dieren werden verricht zonder vergunning.