Misbruik door geestelijken: schandalen in de kerk

Steeds vaker wordt duidelijk dat geestelijken kinderen misbruiken of hebben misbruikt. Waarom wachten mensen zo lang met het naar buiten brengen van misbruik? En welke misbruikschandalen in kerken zijn er tot nu toe bekend geworden?

De pastoor was heilig

Het feit dat misbruik in kerken pas nu bekend wordt, heeft vooral te maken met de positie die geestelijken altijd hadden. De pastoor, de pater of de non had rond 1950 een speciale positie in het leven van mensen. Die ging je niet zwartmaken. Daar komt nog bij dat kinderen die het wel vertelden vaak niet werden geloofd. Ouders konden niet geloven dat geestelijken dat met hun kinderen deden. Tegenwoordig is er veel meer aandacht voor misbruik door geestelijken omdat mensen mondiger zijn geworden en ook omdat het gemakkelijker wordt om er over te praten. Als anderen het durven te vertellen, dan wordt het voor anderen ook gemakkelijker.

Secularisatie

De sterkte ontkerkelijking heeft er ook voor gezorgd dat mensen eerder melden dat ze door geestelijken zijn misbruikt. Daar komt nog bij dat er in Nederland niet 1 kerk is die alle macht in handen heeft, maar er veel meer kerken zijn die het voor het zeggen hebben. De kerkelijke macht is daardoor gespreid.

Kerken reageren steeds vaker wel op misbruik

Dat kerken heel lang hebben gedaan alsof misbruik niet bestond of ze het afkochten met geld is een feit. Anno 2011 komt daar verandering in en gaan kerken misbruik door hun geestelijken wel serieuzer nemen. Vroeger kreeg een voorganger geen straf, maar werd hij gewoon op een andere plaats weer in dienst genomen. Tegenwoordig wacht hem (of haar) een kerkelijke procedure en soms een strafrechtelijke veroordeling.

Kerkelijke schandalen

• In 1992 wordt in de VS een groot kerkelijk onderzoek uitgevoerd naar misbruik. De uitkomst is dat 13 procent van de kerkleden ooit is misbruikt. In datzelfde jaar pleiten gereformeerde predikanten voor een richtlijn over misbruik in pastorale relaties. De synode houdt dat eerst tegen en wil meer onderzoek naar het nut en de noodzaak. Kardinaal Simonis die toen al op de hoogte moet zijn geweest van misbruik in de kerk en het aantal misbruikten zegt dan nog dat hooguit 100 predikanten van de 3500 moeite hebben om zich aan het celibaat te houden.
• In Canada betalen in 1992 de provincie Ontario, de bisdommen en de rooms katholieke kerken 1,3 miljoen dollar schadevergoeding aan 649 slachtoffers van misbruik door geestelijke op twee scholen.
• In 1993 sluit de rooms katholieke kerk een verzekering af tegen schadeclaims voor misbruik. Er worden drie priesters aangehouden, maar ook daar ontkent het aartsbisdom van Sidney dat er echt veel aan de hand is. Gesteld wordt dat 1 procent van de priesters zich schuldig maakt aan misbruik.
• In 1993 wordt tegen een 49-jarige pater twee jaar cel en therapie geëist voor misbruik van een minderjarige.
• In datzelfde jaar noemt Paus Johannes Paulus II misbruik door geestelijken duivels.
• In 1994 staat een priester uit Almere terecht voor misbruik van twee minderjarige jongens.
• De Gereformeerde Kerken in Nederland stellen in 1994 als eerste kerkgenootschap een meldpunt in voor misbruik.
• In 1994 worden in Ierland allerlei misbruikschandalen bekend. De regering van Ierland valt zelfs als blijkt dat het Openbaar Ministerie opzettelijk langzaam werkt bij misbruik zaken met jongeren in kerken.
• In 1995 wordt een aarsbisschop in Oostenrijk ervan beschuldigd om een leerling op een internaat jarenlang te hebben misbruikt.
• In België publiceert in datzelfde jaar een uitgetreden priester een boek met verhalen over misbruik door geestelijken.
• In 1995 scherpt de Nederlandse Hervormde Kerk de regels aan, maar tot een meldpunt misbruik komt het weer niet,
• In 1996 moet een Lutherse bisschop eerder met pensioen omdat hij wordt beschuldigd van seksuele intimidatie.
• In 1997 wordt een hervormd pastoraal werker aangehouden voor misbruik van kinderen.
• In datzelfde jaar worden in België vier dominees geschorst voor jarenlang misbruik van jongetjes.
• In 1999 wordt de aartsbisschop van Cardiff in Wales verdacht van misbruik van een 7-jarig meisje. Er wordt overigens geen bewijs gevonden en hij wordt vrijgesproken.
• In 2002 wordt de aartsbisschop van het Poolse Poznan beschuldigd van misbruik van seminaristen.
• In de VS wordt de discussie gevoerd of pedoseksuele priesters uit hun ambt moeten worden gezet. Van de 300 aanwezige bisschoppen zeggen maar 13 dat ze dat vinden.
• In 2004 keert de Ierse overheid 150 miljoen euro uit aan slachtoffers van misbruik door geestelijken.
• In 2005 wordt 100 miljoen euro betaald aan misbruikslachtoffers in het Bisdom Orange in Californië. Het Bisdom Tucson in Arizona gaat zelfs failliet omdat er zoveel schadevergoeding betaald moet worden.
• IN 2006 komt de Protestantse kerk in Nederland met een protocol tegen misbruik in pastorale relaties.
• In 2009 wordt de bisschop van Limerick op non-actief gesteld. De Paus stelt zijn collega’s tot de orde.
• In 2010 blijken paters van het Canisius gymnasium in Berlijn in de jaren ’70 en ’80 tachtig leerlingen te hebben misbruikt.
• In datzelfde jaar wordt tevens bekend dat op een rooms katholiek internaat in ’s-Heerenberg in de jaren ’70 jongens zijn misbruikt.