Omgaan met schuldgevoelens

De mens kan behoorlijk last hebben van een schuldgevoel. Wat is het verschil tussen gezond en ongezond schuldgevoel? Hoe kunnen we leren omgaan met schuldgevoelens? Welke angsten liggen verborgen achter de schuldgevoelens? Hoe kunnen we de basis leggen voor verandering? Hoe kunnen we leren onze schuldgevoelens los te laten? Hoe kunnen we het best omgaan met de “Had ik maar,” gevoelens?

Gezond

Wat is een gezond schuldgevoel? Er zijn verschillende schuldgevoelens. Een gezond schuldgevoel geeft ons de kans om de gemaakte fout te herstellen. Van een gezond schuldgevoel kunnen we leren: in de toekomst kunnen we ons gedrag aanpassen waardoor we niet dezelfde fout maken.

Ongezond

Wat is een ongezond schuldgevoel? Een ongezond schuldgevoel is een knagend schuldgevoel: het gevoel werkt verlammend en is bijzonder onaangenaam. Zo onaangenaam dat het gaat overheersen. Een ongezond schuldgevoel kan zo verlammend werken dat iemand er depressief van kan raken. Angst is de reden van ongezond schuldgevoel.

Het is niet jouw schuld

Zijn er nog andere schuldgevoelens? Anderen maken een fout en jij krijgt er de schuld van. Afhankelijk van hoe groot jouw verantwoordelijkheidsgevoel is, kan jij je schuldig gaan voelen. Gewetenloze mensen zijn in staat om fouten te maken en zich niet schuldig te voelen, maar de schuld doodleuk bij een ander neer te leggen. Hoe moeilijk ook, besef dat het niet jouw schuld is!

Onmacht

Schuldgevoelens kunnen ook ontstaan door onmacht, denk maar aan:

• Het kind dat zich schuldig voelt terwijl zijn ouders gaan scheiden,
• Of aan de arts die alles gedaan heeft om het leven van een patiënt te redden, maar de patiënt is uiteindelijk toch overleden,
• Of de gescheiden vader die zijn kleine zoontje achter moet laten bij een zeer boze moeder,
• Of de alleenstaande moeder die drie banen heeft en te weinig tijd heeft voor haar kind.

Omgaan

Hoe kunnen we omgaan met schuldgevoelens?

Bewustwording

De eerste stap om te leren omgaan met schuldgevoelens is: bewustwording. Welke angsten liggen achter onze schuldgevoelens? Waar komen deze angsten vandaan? Door ons bewust te worden van onze angsten achter onze schuldgevoelens beïnvloed dat positief onze gedachten en gedragingen.

Inzicht

De tweede stap om te leren omgaan met schuldgevoelens is: inzicht. Zodra wij beseffen waar onze angsten vandaan komen van onze schuldgevoelens, begrijpen wij beter waar onze schuldgevoelens vandaan komen. Door het inzicht van het ontstaan van onze angsten kunnen we een basis leggen voor verandering.

Herstel de fout

De derde stap om te leren omgaan met schuldgevoelens is niet van toepassing op iedereen met schuld: herstel de gemaakte fout. Soms is de gemaakte fout niet meer te herstellen. Is de gemaakte fout wel te herstellen: doe voor je eigen gemoedsrust er alles aan om deze fout te herstellen! Biedt je excuses aan, dat is een teken van sterkte en van liefde: door je schuld te erkennen geef je aan dat je de ander belangrijk vind! (Voor diegene die de gemaakte fout niet meer kunnen herstellen: schrijf je excuses op een stuk papier, schrijf het van je af, dat lucht enorm op!)

Los laten

De vierde stap om te leren omgaan met schuldgevoelens is: los laten. Leer omgaan met je angsten. Het is een langdurig proces, maar als je weet om te gaan met de oorzaak van de schuldgevoelens, leer jij uiteindelijk hoe je je schuldgevoelens kan los laten.

Had ik maar

Schuldgevoelens en “Had ik maar” zijn tekens aan de wand dat je actie moet gaan ondernemen. Onderdruk deze gevoelens niet, maar ga actief aan de slag.

• Probeer de fout te herstellen,
• Bied je excuses aan: het lucht zo enorm op!

Aanpraten

Een van de ergste dingen die we onze kinderen kunnen aandoen, is het kind een schuldgevoel aanpraten. Ouders die gaan scheiden, maar ook ouders die tegen het kind uitroepen: “Jij maakt me zo verdrietig!” Als wij als volwassenen het al zo moeilijk hebben om met schuldgevoelens om te gaan, hoe erg is het dan voor een klein kind?