De psychologie van het liegen: ontmasker de leugenaar

Hoe zie je dat iemand liegt? Aan de ogen? Aan gedoe en gefrummel met handen en voeten? Dit zijn de overbekende standaard aannames. Maar het zijn wél mythes, volgens de wetenschap. Psychologie Magazine deed onderzoek naar de vraag hoe we leugenaars proberen te herkennen. Ook werd bekeken hoe goed de deelnemers aan het onderzoek waren in het ontmaskeren van leugens. Niet goed, bleek. Wie, wat en waarom? En hoe moet het dan wel? Lees verder. Hoe zie je dat iemand liegt? Nou eh... aan de ogen? Aan gefrummel met handen? Antwoorden en theoretische veronderstellingen genoeg. Maar Psychologie Magazine onderzocht hoe het nu echt zit. Zijn we wel zo goed in het doorzien van leugens als we denken? Nee dus. Het resultaat van het onderzoek wijst zelfs uit, dat we het nauwelijks doorhebben als iemand leugens aan ons staat op te hangen.

We letten op de verkeerde dingen

Hoe komt dat? Juist door die hierboven aangestipte standaard opvattingen. Een leugenaar wendt de blik af tijdens het vertellen van al die onwaarheden? Nee, zo is dat niet .Omdat we echter juist op zulke signalen focussen, doorzien we de leugenaar niet.
Al deze conclusies komen voort uit een onderzoek dat onder vierduizend lezers van Psychologie Magazine werd gehouden via de 'zelftest'. De proefpersonen testten op internet namelijk hun eigen vaardigheid in het doorzien van leugens. Daarnaast kregen ze vragen voorgeschoteld over het zélf vertellen van leugens.

50% zit fout bij het opsporen van leugens

Om te kijken hoe goed de deelnemers waren in het opsporen van de leugen, werden twee filmpjes online gezet. Het ene bevatte een leugen, het andere niet. Je raadt het al, de deelnemers aan het onderzoek mochten bepalen welke van die twee filmpjes de leugen bevatte. Wat bleek? De helft van de deelnemers zat goed bij het aanwijzen van de leugen, en dus niet minder de helft zat fout. Saillant detail is, dat dit dezelfde goed-foutscore is als een zogenaamd 'kansniveau' oplevert. Met andere woorden, als de deelnemers maar wat hadden gegokt, had dat hetzelfde resultaat opgeleverd.

De mythe ontmaskerd: waaraan herken je de leugen?

Zoals gezegd, zit onze gebrekkige vaardigheid in het herkennen van de leugen in het letten op de verkeerde dingen. Toen gevraagd werd, hoe mensen bepalen of iemand liegt of niet, antwoordde 60% van de deelnemers met een voor de hand liggend criterium: zij letten vooral op iemands lichaamstaal. Bijna de helft van de ondervraagden gelooft dat leugenaars je niet recht in de ogen kijken (49 procent). Een nog veel groter aantal, namelijk zeven op de tien deelnemers (70%) verwacht dat een leugenaar meer nerveuze bewegingen maakt. Het klinkt aannemelijk. Maar volgens wetenschappelijk onderzoek gaat het hier om (overigens hardnekkige) mythes.

Hoe betrap je de leugenaar dan wél?

Nu we klaar zijn met het loeren op lichaamstaal en draaiende ogen, is de vraag wel: hoe betrap je de leugenaar op een manier die zoden aan de dijk zet? Eigenlijk ligt het voor de hand. Een leugenverhaal bevat tegenstrijdigheden, omwegen, al te zwaar aangezette bevestiging of ontkenning en andere signalen dat het verhaal niet natuurlijk en glad in elkaar steekt.

Waar liegen we over?

79% liegt als iets niet mooi gevonden wordt, zoals een cadeautje
64% liegt over de reden waarom een afspraak wordt afgezegd
34% over de vraag hoeveel geld zij of hij heeft uitgegeven
31% over het gewicht
28% over de kwaliteit van het seksleven
18% over prestaties, zoals studie- of sportresultaten
16% over salaris
10% over arbeidsverleden (op het cv)

(bron: onderzoek Psychologie Magazine)

Waar liegen mensen over?

We kunnen er ook niets aan doen, de stereotypen worden weer waargemaakt. Psychologie Magazine legde de deelnemers aan het onderzoek een aantal onderwerpen voor met de vraag: lieg je hier weleens over? Het bleek dat vrouwen vaker liegen over het gewicht, dus over een standaard bij de vrouw neergelegd onderwerp: het dieet. Ook liegen vrouwen vaker de sociale harmonie bij elkaar, bijvoorbeeld door te liegen over iets dat ze eigenlijk niet mooi vinden: 'Echt een enig cadeau hoor!' Daarnaast blijkt weer dat in Nederland het overgrote deel van de vrouwen financieel afhankelijk is. Vrouwen liegen namelijk relatief vaak over hoeveel geld ze uitgeven. Dat mannen nog altijd maatschappelijke prioriteiten hebben in de lijn van status en geld, wordt ook hier onderstreept: zij liegen vaker over prestaties en inkomen.

Gerelateerde artikelen

Liegen en leugens: pathologisch liegen of waanbeelden hebbenEen leugentje om je bestwil is gauw verteld, bijvoorbeeld als te laat bent op een afspraak. Dat er ook mensen zijn die h…

Liegen is fout, maar lieg wel goed en overtuigendMet een stalen onbewogen gezicht een leugen vertellen is moeilijk. Omdat we angst hebben dat de leugen van ons gezicht i…

Waarom kinderen liegenKinderen liegen wel eens. Niet alle kinderen doen dit opzettelijk. Liegen bij kinderen kun je eenvoudig verhelpen, door…

Pathologische leugenaarZe hebben een drang om te liegen en vaak weten ze niet meer of wat ze zeggen nou waar is of niet. Ze leven in een fantas…

Wat is de reden waarom mensen liegen?Mensen liegen om een reden, maar wat voor redenen? Dit kunnen er verschillende zijn. Iedereen liegt wel eens een keer om…

Bronnen en referenties

Persbericht Psychologie Magazine

Reageer op het artikel "De psychologie van het liegen: ontmasker de leugenaar"

Reacties

Dora, 28-06-2017 11:30 #5
Hallo,
ik heb een vriend die enorm kan liegen en in zijn eigen leugens geloofd, heb zoveel keren met hem gebabbeld, heb hem zelf voor de keuze gesteld dat hij therapie moet volgen, hij heeft dit een tijdje gedaan, in het begin ging het moeilijk maar daarna zag ik hem veranderen open bloeien en anders denken in de positieve zin, nu 2 weken thuis en ik zie weer de oude in hem terug, liegen en zelf stelen van mensen die zowel mij en hem enorm geholpen hebben, ik voel mij daar enorm rot bij, hij verzwijgt ook dingen tegen mij, en ik voel enorm als hij tegen mij liegt, ik heb hem duidelijk gemaakt dat ik zo niet meer wil verder gaan, maar hij 'lijkt' dit niet te begrijpen. ik haat dat ook ruzie maken ik haat dat elke keer hetzelfde te herhalen…
Wat zou ik nog kunnen doen?
groetjes Dora

Brmm, 22-08-2015 05:14 #4
Ik heb
1. antisociale persoonlijkheidsstoornis
2. narcistische persoonlijkheis
dsstoornis

wie kan mij helpen? Reactie infoteur, 24-08-2015
Beste lezer, Een hulptraject begint doorgaans bij de huisarts. Deze kan helpen bepalen, welke behandeling voor jou eventueel de verhoopte resultaten kan geven. Sterkte en succes met het vinden van adequate behandeling. Vriendelijke groet, Maria

Bastiaan, 14-11-2014 22:12 #3
Hallo ik weet niet precies van hoe of waar ik moet beginnen het enige wat ik weet is dat ik vanaf jongst af aan al aan de ziekte cq. psychische stoornis lijdt, heb dringend hulp nodig, het heb me meerdere relaties gekost, vriendschappen en huwelijken en het me zo diep in de ellende doen belanden dat ik er momenteel zelfs werkloos en dakloos ben door geworden!

AUB help mij want het laatste wat ik wil is niet eindigen hoe mijn vader het gedaan heeft!

Bastiaan 0629266355 Reactie infoteur, 15-11-2014
Beste Bastiaan,
Wat een moeilijke situatie is dat. Ik voel met je mee. Dit gezegd hebbend, Infonu is een informatiesite, geen hulpverlenerssite, dus het beste lijkt mij als je contact zoekt met Stichting Korrelatie, www.korrelatie.nl. Of bel 0900 1450. Hier zitten mensen klaar om je advies te geven. Stel je zo snel mogelijk in verbinding, blijf er niet alleen mee rondlopen. Denkelijk is het mastschappelijk werk de beste optie. Alle sterkte en verbetering van je situatie gewenst,
Maria

Lief, 04-06-2013 13:25 #2
Toch een lastige van 'te zwaar aangezette bevestiging' omdat ik soms ook zo over zou kunnen komen en er veel moeite voor doe dat ze mij geloven. Juist omdat ik een hele lange relatie (28 jaar) gehad heb met een (kwaadaardige) Narcist waardoor je gaat twijfelen aan jezelf en daar door extra bevestiging zoekt. En gek genoeg heeft hij diverse mensen om de tuin kunnen leiden, (notaris, makelaar, artsen, familie, vrienden, incl. mijzelf…) Nu weten inmiddels vele mensen door eigen ervaring dat hij nagenoeg alles liegt of verdraait. Gelukkig heb ik mezelf een heel eind terug gevonden. Toch nog altijd lastig om door iemand heen te prikken, wel ben ik er inmiddels meteen klaar mee als iemand zich te mooi voor doet, alles over de top is.
En gezwetst… pphh…
Inmiddels heb ik het wat achter me kunnen laten, wat heb ik er een verdriet van gehad dat ik 28 jaar van mijn leven zo heb laten verlopen… ach ik was 15… en wist niet hoe het leven werkelijk in elkaar zat, ik ben verstrikt geraakt in zijn web. Tja… en ik heb blijkbaar mijn grens niet kunnen of durven te stellen.
Het vertrouwen heeft een enorme deuk opgelopen…
Toch blijf ik POSITIEF! En ga er vanuit dat niet iedereen LIEGT!
Maar nu geniet ik intens van het leven, ben nog nooit zo gelukkig geweest. Ook al voed ik nu mijn kinderen in mijn uppie op :))

Mensen die liegen… in een woord 'verschrikkelijk'

Groet, Lief

Daphne, 24-05-2013 18:38 #1
Mannen die een lifestyle erop na houden wat niet klopt en strookt met hun verhalen, intenties en gedrag, communicatie en beloftes.
Kortom mannen die hun mooie woorden zorgvuldig omlijnen en verkopen. Iets opbouwen om vervolgens weg te duwen alles omdat het niet kan. Alles omdat zijn eigen levenspatroon doorspekt van onwaarheden zich tegenwerken als hij daadwerkelijk voor jou zou gaan.
Met andere woorden ik haat mannen die mij verdrietig maken door leugens en liefde verkopen alsof het een pak melk is.
En het erge ik hou nog van hem.
En nog verdrietig zijn ook.

Mannen met leugens om vrouwen te binden aan zich! Mannen met een trucendoos vol magie en waar David Copperfield een puntje aan kan zuigen… mannen die die magie en betovering zo meester zijn en er niet mee om kunnen gaan!
Ik zeg, wat een gemis in je leven, zo een talent en dan zo verprutsen… iemand die zijn eigen talent weggooit en iets moois laat veranderen in iets waarvoor ik geen woord heb… ojawel
Let op :
Gif!

Infoteur: Mariawrites
Laatste update: 07-11-2016
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 1
Reacties: 5

Schrijf mee!