Als je kind de rekening gepresenteerd krijgt!

Als kind groei je ergens op en is dat je veilige thuishaven, althans tot die veilige thuishaven helemaal niet zo veilig blijkt te zijn. Ben je dan echt het kind van de rekening? Vaak wel en kan verstrekkende gevolgen hebben.

Veiligheid

De veiligheid van de thuissituatie is voor ieder kind essentieel en kan verstrekkende gevolgen voor de latere leeftijd hebben, als deze er niet of maar deels ingevuld wordt. Een kind moet zonder belemmeringen op kunnen groeien. Geen dubbele agenda’s en de kans en mogelijkheid om fouten te mogen maken en daar vervolgens van te leren. Dit kan alleen als de omgeving veilig is en het kind dit ook zo ervaart.

Kind van de rekening

Het kind kan in allerlei situaties het kind van de rekening worden, ook buiten de schuld van de ouders. Zoals bij het overlijden van een van de ouders.

Overlijden

Natuurlijk kunnen er allerlei situaties zijn waar ouders geen invloed op hebben, zoals het op jonge leeftijd overlijden van een van de ouders. Behalve dat de optimale situatie twee ouders betreft, kan een kind ook bindingsangst en/of verlatingsangst ontwikkelen op latere leeftijd. Deze liggen heel dicht bij elkaar. Je kunt nog zo je best doen als overgebleven ouder, je kunt het niet altijd voorkomen, het wegvallen van de andere ouder heeft hoe dan ook een grote impact op ieder kind. Sommige ouders slaan door in extreem verwennen van het kind, wat ook niet altijd goed is. Maar beter is er gewoon altijd zijn voor je kind, je kind liefde geven en een veilige situatie bieden.

Leugens

Een situatie die ouders wel in de hand hebben is openheid en eerlijkheid. Goed voorbeeld doet volgen en als je als ouders open en eerlijk bent, ook wanneer het antwoord niet echt gewenst is door het kind, groeit een kind op in een situatie waar hij/zij dit als normaal ervaart. En natuurlijk zijn er ook externe factoren die invloed hebben, maar als de “veilige” situatie thuis al afwijkend gedrag in deze vertoont, groeit het kind er mee op en weet niet beter. De kans dat het kind vergelijkbaar gedrag gaat vertonen is zeerwel aanwezig. Als je ouders het al doen is het immers normaal.

Maar de situatie kan ook zo zijn dat je op latere leeftijd achter leugens van ouders komt. Je vader is niet je biologische vader (wat de man in kwestie niet weet), terwijl het ogenschijnlijk altijd een gelukkig gezinnetje is geweest. Zoiets verandert toch het oorspronkelijke beeld van je moeder. Maar het kan ook zo zijn dat je denkt op te groeien in een gelukkig gezin, terwijl je vader er jarenlang een andere relatie op na houdt, of je ouders blijken later niet die mensen die je dacht dat ze waren. Dat je jonge kinderen er niet mee opzadelt is evident, maar enig moment is eerlijkheid/openheid over een situatie die anders is dan lijkt, erg belangrijk. En ook dat kan gevolgen hebben, maar heb je als ouders zelf ooit gecreëerd.

Geweld

Kinderen uit een gezin waar geweld is toegepast, hebben een verhoogde kans het gedrag te herhalen. Vreemd eigenlijk, maar statistieken wijzen dit wel uit. Als een van de ouders “losse handjes” heeft kan de andere ouder je toevlucht zijn, maar je wordt als kind sowieso beperkt in je vrijheid van handelen, je kunt je niet volledig ontplooien. Je kijkt uit wat je zegt of doet, je omzeilt situaties of zoekt een andere veilige haven.

Scheiding

Maar ook een scheiding heeft hoe dan ook consequenties voor kinderen. Ook al regel je het voor je gevoel nog zo goed en lijkt alles in harmonie. Je kunt er als ouders wel goed samen uitkomen met prima omgangsregelingen of co ouderschap, maar je kind gaat altijd van een veilige haven naar twee adressen. Moet nieuwe rol in gezin vinden, zeker als een van de ouders een nieuwe partner met of zonder kinderen heeft. Maar uiteindelijk kan een kind in twee veilige havens terecht komen.

Erger is als een van de ouders de situatie gebruikt om het kind uit te spelen naar de andere ouder. Het kind met onjuistheden of halve waarheden (zeker over de andere ouder) volstoppen werkt wellicht op korte termijn, maar uiteindelijk werkt het zich tegen de betreffende ouder. Kwalijker is dat het kind er in zijn/haar groei naar volwassenheid ook iets van meekrijgt. Daarnaast kan een ouder een kind bij de andere ouder weghouden en ook dat heeft gevolgen. Hoewel je het je niet voor kunt stellen, want iedere ouder wil immers het beste voor zijn/haar kind, gebeurt het toch. Emoties als woede, angst, verdriet kan vreemde dingen doen en als je het als ouder tijdig onderkent hoeft het nog geen verstrekkende gevolgen te hebben. Maar er zijn voorbeelden dat het tot in lengte van dagen doorgaat (zeker bij jonge weerloze kinderen is de impact uiteindelijk groot).

Tot slot

Je kunt je niet voorstellen dat mensen kinderen pijn doen, de puurheid en met vallen en opstaan groeien naar volwassenheid is behalve prachtig om te zien en mooi er deel van uit te maken (in wat voor rol dan ook). Maar de mens komt soms vast te zitten in eigen denkbeelden, angsten en boosheid. Ego’s groeien tot grote hoogte en krijgen een enorme deuk als iets als vernederend wordt ervaren. Toch is het belangrijk om het vanuit het perspectief van het kind te blijven zien en desnoods tijdig hulp in te roepen.

Noot: Genoemde voorbeelden zijn voorbeelden van mensen die daadwerkelijk in vergelijkbare situaties zijn opgegroeid en in een later stadium in therapie gegaan zijn. Daar bleek de oorzaak van hun problemen terug te herleiden naar de jeugd.

Lees bij ouders ook opvoeders.