Verzamelwoede: hulp en behandeling

Soms kom je ze tegen: mensen die alles verzamelen. Vooral tijdschriften en kranten zijn zeer geliefd om te verzamelen. Wanneer de verzameling uit de hand dreigt te lopen en de woning nagenoeg onbegaanbaar, is er sprake van een verzamelwoede. Welke hulp en behandeling is er mogelijk?

Verzamelwoede

Iemand die aan verzamelwoede of verzamelzucht lijdt, verzamelt allerlei rommel en stouwt daar zijn huis mee vol. Het is een psychiatrische aandoening die moeilijk te behandelen is. De drang om te verzamelen komt van de tijden dat de mens een oermens was en moest zien te overleven door middel van verzamelen. Door evolutie en vooruitgang is deze drang naar de achtergrond verdrongen. Verzamelen is niet langer een methode om te overleven. Mensen met verzamelwoede voelen deze drang heel sterk. Het is een behoefte waar niet aan te ontkomen valt.

Ontstaan van verzameldrang

De meeste mensen met deze aandoening hebben een familielid dat ook aan verzamelwoede lijdt. Dit geeft aan dat het vaak erfelijk is en met de genen wordt doorgegeven. In sommige gevallen begint men al op jeugdige leeftijd hiermee, in de meeste gevallen begint men er op volwassen leeftijd mee. Dit verklaart de oerdrang: een kind is behoeftig en hoeft nog niet zelf te overleven maar geniet van de verzorging van de ouders. Eenmaal volwassen staat men er alleen voor. Kinderen van ouders met verzamelwoede zullen deze eigenschap sneller overnemen van hun ouders. Verzamelwoede ontstaat ook vaak na een ingrijpende gebeurtenis zoals een echtscheiding of het verlies van een dierbaar iemand.

Iedereen verzamelt wel eens iets, de een meer dan de ander. Het kan om cd's gaan, stripboeken, knuffeldieren etc. Soms loopt dit erg uit de hand en staan er kasten mee vol. Toch is er dan geen sprake van verzamelwoede. Echte verzamelwoede uit zich in het verzamelen van veelal tijdschriften en kranten, maar ook andere rommel. Deze worden bewaard, maar ook meegenomen van de vuilnisbelt, van straat, uit tweedehands winkels, van het oud papier etc. De woning wordt er helemaal mee vol gepropt. Vaak is het na enige tijd onmogelijk om nog een weg door de woning te vinden. De hygiëne laat in de woning te wensen over. Iemand met verzamelwoede is alleen maar bezig met verzamelen en sluit zich dan ook af van de buitenwereld.

Hulp inroepen

Het moeilijke is dat iemand met verzamelwoede zelf niet inziet dat hij of zij aan een psychiatrische aandoening lijdt. Vaak wordt het overmatig verzamelen als nuttig beschouwd. Het leven bestaat uit verzamelen en geeft zo een dagelijkse dagindeling. Het leven wordt ook geheel afgestemd hierop. Verzamelwoede kan een op zichzelf staande psychiatrische aandoening zijn, maar ook als onderdeel van een psychische aandoening als Het Diogenes-syndroom. Ook bij dementie komt verzamelwoede voor. Verder kan een ingrijpende gebeurtenis in het leven van iemand ook zorgen voor een verzamelwoede.

Hulp inroepen is vaak moeilijk, de verzamelaar kan erg boos worden wanneer geopperd wordt om op te gaan ruimen. Deze persoon is erg gehecht aan zijn rommel. Het weghalen van deze rommel heeft als gevolg dat hij of zij zich niet meer thuis voelt in de woning en nog meer in een isolement raakt, in de meeste gevallen zal de verzamelaar opnieuw beginnen met rommel verzamelen. Hulp inroepen kan alleen wanneer de verzamelaar ook inziet dat de situatie niet bevorderend voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid is.

Behandeling

Een behandeling geschiedt veelal door middel van gedragstherapie en geneesmiddelen. Deze geneesmiddelen worden veelal gegeven aan patiënten met een psychose. Belangrijk is om de onderliggende oorzaak op te sporen en deze te behandelen. Niet altijd is behandeling succesvol. In sommige gevallen vervalt de patiënt na enige tijd weer terug in de verzamelwoede. Overigens moet verzamelwoede niet verward worden met onhygiëne, onwil of onmacht. Mensen die hieraan lijden, hebben geen zin om op te ruimen of hebben door een traumatische ervaring niet de fut om iets aan de woning te doen. Ze verzamelen niet bewust rommel maar gooien gebruikte spullen gewoon in de woning neer zonder op te ruimen. Iemand met verzamelwoede gaat bewust de straat op om vooral tijdschriften en kranten of andere rommel te zoeken.