Bermmonument: mag je een bermmonument plaatsen?

Iedereen kent ze wel: Kruizen, stenen en andere herdenkingsplaatsen langs de kant van de weg. Deze bermmonumenten geven aan dat er op die plaats iemand is gestorven. Bermmonumenten zijn voor nabestaanden vaak een belangrijke plek om naar terug te gaan. Maar mag je zomaar een herdenkingsplek in de vorm van een bermmonument langs de kant van de weg maken?

Mensen die in het verkeer sterven krijgen vaak een bermmonument

Helaas sterven er jaarlijks veel mensen op de weg. Een grote weg, een provinciale weg of gewoon op een fietsweggetje. Voor veel nabestaanden is zo’n plek dan een belangrijk merkteken. Vaak worden er nog op dezelfde dag of een dag later al allerlei zaken neergelegd om de persoon in kwestie te eren. Knuffels, brieven, bloemen, kaarsen. Ook komen mensen er vaak samen om de overledene te eren en met elkaar het verdriet te delen. Later in de tijd worden er vaak definitievere bermmonumenten gemaakt. Ook daar komen nabestaanden nog vaak samen om hun verdriet te delen en herinneringen uit te wisselen.

Hoe zien de meeste bermmonumenten van iemand die is overleden in het verkeer eruit?

Onderzoek naar bermmonumenten in Nederland gedaan door een onderzoekster van de Universiteit van Groningen heeft uitgewezen dat bermmonumenten heel verschillend kunnen zijn. De meeste mensen plaatsen een kruis, vaak met een naam. Bijna in een kwart van de gevallen wordt een gedenkplaat of een gedenktegel neergezet. Verder worden er bermmonumenten geplaatst in de vorm van een paal of een rots. Ook wordt vaak de omgeving gebruikt. De boom waar iemand tegenaan gereden is, maakt vaak ook deel uit van het monument. Bomen worden ook versierd.

Wat staat er op een bermmonument ter herinnering van een overledene?

In de meeste gevallen staat op een bermmonument wie er is gestorven. Meestal wordt dat vermeld door de voornaam en de datum van het overlijden te noemen. Ook in het buitenland gebruiken mensen bermmonumenten om aan te geven dat er een dierbare is overleden. Daar wordt echter bijna altijd een kruis neergezet in plaats van een ander object. Omdat Nederland steeds meer ontkerkelijkt, worden waarschijnlijk minder kruizen geplaatst.

Troost bij elkaar zoeken bij een bermmonument

Na een dodelijk ongeval zoeken mensen vaak troost bij elkaar. Vaak willen ze toch ook zien waar de persoon in kwestie is gestorven en daardoor wordt zo’n plaats van ongeval bijna een soort bedevaartoord. Overigens zijn er ook mensen die absoluut niet naar de plek waar het ongeluk heeft plaatsgevonden willen. Dat is te veel voor hen.

Bermmonument bij wijze van vervangend graf

Een bermmonument is de plaats waar iemand voor het laatst in leven is geweest. Dat is voor veel mensen belangrijk om te weten. Ook putten zij kracht uit het ergens zijn waar diegene ook voor het laatst was. In sommige gevallen wordt een bermmonument ook een vervanging voor het graf. Bijvoorbeeld als iemand gecremeerd is en de as is uitgestrooid. In dat geval neemt het bermmonument de functie van graf over.

Het is vaak gemakkelijker praten bij een bermmonument

Op de plaats waar iemand is gestorven is het vaak gemakkelijker om over de dood van de geliefde te praten. Het is er dichterbij en iedereen weet dat ook anderen er om dezelfde reden zijn, namelijk om te rouwen en om de ander te herdenken.

Een bermmonument wordt net als een graf na verloop van tijd minder bezocht

Een bermmonument wordt net als een graf in het begin heel veel bezocht door nabestaanden en vrienden. Bij de meeste mensen wordt dat na verloop van jaren echter minder. Niet omdat de overledene is vergeten, maar omdat mensen beter leren om met hun verdriet om te gaan en het overlijden een plaats geven.

Mag je zomaar een bermmonument plaatsen voor iemand die is overleden?

In Nederland is er eigenlijk geen eenduidig beleid als het gaat om het plaatsen van bermmonumenten. Dit komt omdat wegen van heel veel verschillende instanties zijn. Je hebt provinciale wegen, gemeentelijke wegen, wegen die van de rijkswaterstaat zijn en soms ook van waterschappen. Ook zijn er particulieren die in het bezit zijn van wegen. Al die overheden hebben hun eigen regels. In 2004 heeft de landelijke overheid voor rijkswegen regels opgesteld voor het plaatsen van bermmonumenten. Zij worden gedoogd, mits ze de verkeersveiligheid niet in gevaar brengen. Bermmonumenten langs de wegen van de rijksoverheid mogen dus als niemand er te veel door wordt afgeleid. Ook mogen ze het onderhoud niet belemmeren. De regel is verder dat een bermmonument tussen de 3 en 5 jaar mag blijven staan. Toch verdwijnt het daarna vaak niet en blijft het ook dan nog staan. Het gedenkteken wordt dan vaak permanent gedoogd.

Gemeenten hebben hun eigen beleid als het gaat om het plaatsen van gedenkmonumenten of bermmonumenten langs hun wegen. Door contact op te nemen met de gemeente wordt wel duidelijk welke eisen er worden gesteld aan het oprichten van zo´n bermmonument. De ene gemeente is ook veel strenger op dit gebied dan de andere. De gemeente Nieuwegein heeft bijvoorbeeld aangegeven dat ze veel strenger gaat controleren op de bermmonumenten om te zien of ze wel volgens de regels zijn geplaatst. In die gemeente werden steeds meer van dit soort monumenten geplaatst en de overheid wil daar toezicht op houden.

Voor wie zijn de bermmonumenten?

Ongeveer eenderde van alle verkeerslachtoffers in Nederland zijn mensen van 25 jaar of jonger. De meeste bermmonumenten of herinneringstekens aan de kant van de weg zijn dan ook voor deze jongeren. Het zijn bovendien vaker mannen dan vrouwen. Dit komt omdat meer jonge mannelijke weggebruikers dan vrouwelijk omkomen bij ongevallen in het verkeer.