Denken over denken - Edward De Bono
"De grootste vijand van het denken is ingewikkeldheid, want die leidt tot verwarring." Veel mensen: veel denkstijlen. Over één probleem kunnen veel verschillende gedachten zijn. Edward De Bono schreef een creatieve theorie over verschillende denkstijlen.
Wie is Edward De Bono?
Edward De Bono werd geboren in 1933 te Malta. Hij studeerde medicijnen en is gepromoveerd in psychologie en fysiologie. Hij wordt een ‘denker over denken’ genoemd en introduceerde het lateraal denken. Hij gaf colleges aan de universiteit van Oxford, Cambridge, Londen en Harvard en is tegenwoordig psycholoog, arts en schrijver.
Lateraal denken
Lateraal denken is denken op een niet gebruikelijke manier. De minst waarschijnlijke richtingen worden ingeslagen door af te wijken van traditionele wegen. Het gaat hier om niet-logische gedachtesprongen en andere manieren van denken. Dit kan nieuwe ideeën voortbrengen. Tegenovergestelde van lateraal denken is verticaal denken: logisch denken door te beginnen bij het begin en eindigen bij het eind.
Zes denkende hoofddeksels
In zijn boek ‘zes denkende hoofddeksels’ beschrijft De Bono zes instellingen van denken. Iedere gekleurde hoofddeksel symboliseert een andere manier van denken:
- Wit is eigenlijk geen kleur, het is neutraal en objectief. Iemand met een witte hoed denkt in feiten, cijfers en informatie.
- Rood heeft een waas voor de ogen. Deze persoon reageert vanuit emoties, gevoelsoordelen, vermoedens en ingevingen.
- Zwart is de kleur van de advocaat van de duivel. Een persoon met een zwarte hoofddeksel gaat uit van negatieve beoordeling en ziet waarom iets niet zal werken.
- Geel is de kleur van zonneschijn. Een gele hoed houdt van helderheid en optimisme, positieve beoordeling, constructieve bijdragen en is goed in het opsporen van kansen.
- Groen staat voor vruchtbaarheid. De groene hoed is voor creativiteit, beweging en provocatie.
- Blauw is een koele kleur en staat voor afstandelijkheid en controle. Een blauwe denker is een dirigent van het denken en denkt over het denken. Daarom is deze kleur geschikt voor een voorzittersrol.
Toepassing
Volgens De Bono hebben veel organisaties veel kennis, maar gebrek aan crativiteit en ideeën om daar iets mee te doen. Mensen zijn vaak geneigd om situaties op eenzelfde manier te benaderen. Ideeën kunnen juist onstaan door een andere manier van denken in te slaan. Door de denkhoeden kan een situatie vanuit een andere denkstijl of perceptie bekeken worden. In een vergadering of besluitvormingsproces kan de techniek goed gebruikt worden. De denkhoeden worden verdeeld, waardoor iedere aanwezige op een andere denkmanier de situatie kan benaderen. Ook helpt het om zelf de aandacht te richten vanuit een denkhoed. Als denken eenvoudig en helder verloopt, wordt het een plezierige en doeltreffende activiteit.