Dwangstoornissen

Ieder mens controleert zichzelf wel eens. Heb je dat licht echt wel uitgedaan? Zit die deur echt wel op slot? Het is heel normaal om even terug te lopen om te checken, terwijl je eigenlijk wel weet dat je het hebt gedaan. Anders wordt het wanneer het dwangmatig wordt, je niet 1 keer maar 5 keer terugloopt en je bijvoorbeeld de deur weer opnieuw opent en sluit. Wanneer de dagen beheerst worden door dwanghandelingen, zou er wel eens sprake kunnen zijn van een Dwangstoornis.

Algemeen

Een dwangstoornis, ook wel obsessieve compulsieve stoornis (OCS) of obsessive compulsive disorder (OCD) wordt vaak verward met Obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS). De laatste is echter een persoonlijkheidsstoornis volgens de DSM-IV en een dwangstoornis is een van de angsstoornissen. OCS/OCD wordt gekenmerkt door dwangmatige handelingen die zich constant herhalen. Dit kan variëren tot herhaaldelijk handen wassen, voorwerpen rechtzetten of bepaalde woorden zeggen. Ze kunnen last hebben van dwanghandelingen, dwanggedachten of een combinatie hiervan.
Een bekend voorbeeld van een dwangstoornis is bijvoorbeeld smetvrees.
Dwangstoornis komt bij 150.000 Nederlanders voor, even vaak bij mannen als bij vrouwen en ontstaat op kinderleeftijd.

Kenmerken

• wil alles in het leven perfect regelen
• kan nergens onbekommerd van genieten
• heeft een verstoorde dagelijkse routine door voortdurende dwanghandelingen
• heeft verstoorde sociale activiteiten door voortdurende dwanghandelingen

Relaties met andere mensen

Een dwangmatige persoonlijkheid is meestal verantwoordelijk en betrouwbaar. Hun dwangmatig denken en/of handelen echter, kunnen het sociale leven dusdanig beïnvloeden dat er gevaar voor sociale isolatie en vereenzaming bestaat. Ze zijn eerder serieus dan spontaan.
Ze zijn erg effectief in formele en publieke rollen, maar hebben het moeilijk in een intiemere en huiselijkere sfeer. Ze richten zich minder op het geheel dan op de details.
In intieme relaties kan angst voor verlies van controle spelen. Bijvoorbeeld wanneer opeens hun behoefte aan geborgenheid bovenkomt, terwijl zij juist zo gesteld zijn op hun onafhankelijkheid. Ook raken ze soms in de war door heftige gevoelens van kwaadheid of voelen zij zich tekortgedaan. Deze mensen zijn in staat tot liefde, maar hebben het moeilijk om tederheid uit te drukken zonder schaamte of angst.

Hulpverlening

Meestal kunnen dwangmatige persoonlijkheden therapeutisch goed verder geholpen worden. Behandeling met medicijnen en gedragstherapie in 30-50% van gevallen succesvol. Met name is de (cognitieve) gedragstherapie belangrijk voor het 'afleren' van de dwanghandelingen. De patiënt wordt geleerd weerstand te bieden aan de dwanghandelingen en de daaruit volgende toename van de angst het hoofd te bieden.