Gelijk willen krijgen: herhaling, stemverheffing en methoden

Er zijn verschillende methoden om gelijk te willen krijgen. Deze methoden kunnen zich richten op versimpeling van een probleem, het vertellen van zielige verhalen, het opwerpen van complottheorieën of uitgaan van dogma’s. Als daarbij technieken van herhaling en stemverheffing worden toegepast dan is de kans groot dat men gelijk krijgt. Hoe vaker een standpunt wordt herhaald, waarbij stemverheffing het onderstreept, hoe meer kans er is dat de ander het als waar aanneemt. Gelijk willen krijgen kan gebaseerd zijn op frustratie, afgunst en onzekerheid.

Technieken en methoden om gelijk te krijgen

Herhalen en het gebruik maken van stemverheffing zijn technieken die worden toegepast om gelijk te krijgen. Als ze gekoppeld worden aan methoden om problemen te versimpelen, ontroerende verhalen te vertellen, complottheorieën op te werpen en vanuit dogma's te redeneren dan wordt de kans om gelijk te krijgen versterkt. Religieuze en politieke leiders, managers, sportcoaches, docenten, opvoeders enz. maken al dan niet bewust gebruik van deze technieken en methoden. Frustratie, afgunst, angst en onzekerheid kan onder andere aan de basis liggen van gedrag waarbij men gelijk wil krijgen.

Begripsomschrijving

Wat wordt onder de begrippen gelijk willen krijgen, herhalen en stemverheffing verstaan? Een toelichting.

Gelijk willen krijgen

Gelijk willen krijgen is een natuurlijke programmering van de mens om macht te krijgen. Afwijking van ingenomen standpunten wordt gezien als zwakte wat slecht is voor het imago.¹ Volgens de Duitse filosoof Shopenhauer heeft het ook te maken met ijdelheid.²

Herhalen

Herhalen is een krachtige techniek om mensen te overtuigen. Vooral als er een emotionele lading aan wordt toegevoegd die aansluit bij wat mensen angstig maakt of wat ze graag horen, dan worden al dan niet verzonnen gegevens al snel als waar aangenomen.

Stemverheffing

Stemverheffing kan toegepast worden om aandacht te krijgen en/of om je gelijk te halen. Als het de bedoeling is om bij de ander je waarheid in te prenten is het een agressieve vorm van communiceren. Het moet worden onderscheiden van duidelijk verstaanbaar en helder formuleren.

Samenhang

Mensen die gelijk willen hebben en het niet krijgen kunnen een machtsstrijd aangaan. Ze gaan allerlei argumenten bedenken waarom hun mening toch de juiste is. Hierbij herhalen ze hun standpunt al dan niet met dezelfde of andere argumenten. Deze argumenten kunnen ter plekke worden verzonnen of feiten worden zo verdraaid dat ze als bewezen feiten worden aangevoerd. Door een agressieve vorm van stemverheffing toe te passen proberen ze bij de ander een situatie te creëren waardoor dezen hun waarheden (lijken te) accepteren. Angst kan hierdoor worden opgewekt, maar ook het beloven van een betere toekomst. Hierbij kunnen ze gebruik maken van een aantal methoden die tot succes kunnen leiden.

Herhaling en stemverheffing blijken dus bruikbare technieken te zijn die worden gehanteerd bij het gelijk willen krijgen. Ze worden vaak gekoppeld aan een methode die het gelijk willen krijgen versterkt.

Methoden die kunnen worden toegepast om gelijk te krijgen

Veelgebruikte methoden om gelijk te krijgen:⁴

1. versimpeling van het probleem
2. focussen op een ontroerend menselijk verhaal
3. het verzinnen van complottheorieën
4. een dogma creëren, vertrouwen op een alwetende theorie, instelling of bovenbaas en daar blind op varen. Bijv. Religieuze en ideologische dogma’s. Ze bieden een veilige haven in een complexe wereld.

Toepassing van bovenstaande punten kan op allerlei gebied voorkomen: zowel bij politici, religieuze leiders, managers als bij de gewone burger tijdens gesprekken in cafés, op verjaardagen of tijdens een praatje op straat.

Voorbeelden van uitwerkingen

1. Ingewikkelde zaken zoals immigranten met economische of politieke motieven worden op een hoop geveegd door te zeggen: “Nederland is vol, dus niemand meer toelaten, laten ze hun eigen problemen oplossen.”
2. Op kinderen van immigranten die al jaren op illegale wijze in ons land zijn wordt ingezoomd. Als deze kinderen zichtbaar worden gemaakt dan kunnen ontroerende, zielige verhalen worden verteld. Hierdoor worden mensen overtuigd om deze kinderen niet terug te sturen naar het land van oorsprong.
3. Mensen kunnen de gedachte ontwikkelen dat anderen proberen hun baan af te pakken. Dit kan gebaseerd zijn op interpretaties van hoe collega’s in pauzes elkaar opzoeken. Het wordt geïnterpreteerd als complot.
4. Orthodoxe religieuze leiders, maar ook politici ondertekenen een stuk (Nashvilleverklaring) waarin lhbt (lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender) gezien worden als seksuele vormen die niet in overeenstemming zijn met wat de bijbel voorschrijft.⁵ Het betreft religieuze mensen die zich sterk verlaten op de Bijbelteksten.

Wordt een ander standpunt weergegeven dan kunnen mensen die uitgaan van bovenstaande methoden hierop reageren door hun standpunt meerdere keren te herhalen en met toenemende stemverheffing. De argumentatie is meestal niet anders als bij de eerste keer. Blijft een ieder zijn standpunt herhalen dan kan zo’n 'gesprek' gemakkelijk escaleren in ruzie.

Lukken deze methoden niet dan kunnen andere middelen worden ingezet. Dat kan variëren van verbale dreiging tot zelfs lichamelijke dreiging en geweld.

Enkele oorzaken van gelijk willen hebben

Enkele oorzaken om gelijk te willen krijgen zijn: frustratie, graag iets willen en onzekerheid (angst).

Frustratie gebaseerd op afgunst

De ander heeft iets dat hijzelf ook graag zou willen hebben. Hij uit dit door het tegendeel te beweren.

“Goh, wat je nu gaat doen zou ik niet willen omdat…". De ander legt het uit waarom hij het wel wil. De eerste herhaalt het nogmaals, vaak zonder argument met stemverheffing: “Niks voor mij, lijkt me niets”. Er kan zo een oeverloos heen en weer gepraat ontstaan wat kan leiden tot irritatie en agressie.

Graag iets willen

Deze groep wil dat er iets gebeurt wat hem/haar blij maakt. Het kan een kleine gebeurtenis zijn die hij/zij graag wil delen. Maar dit delen gebeurt op een wijze die onecht aandoet.

Vader: “mijn dochter heeft al weer een aanbidder. Ze kan er veel krijgen”. Eigenlijk blijkt ze nog nooit iemand gehad te hebben. Dit wordt twee tot drie keer toe met luide stem herhaald. De ander reageert met: “Leuk”. Dat is niet genoeg voor vader. Hij herhaalt het nu met krachtige stemverheffing.

Onzekerheid

Mensen die zich niet zeker voelen en daardoor angstig zijn kunnen juist volharden in hun standpunt. Als ze dit verlaten dan neemt juist de onzekerheid toe omdat ze hun geloof in iets wat hen stevigheid geeft dan dreigen te verliezen.

Leraar: “Aan iedere oorlog ligt een economische oorzaak ten grondslag. Leerling: “er zijn ook wel godsdienstoorlogen geweest waar geen economische grondslag was”. Leraar, onzeker, met stemverheffing: “Ook die hadden een economische oorzaak”. De leerling geeft voorbeelden waarna de leraar in herhaling valt met dezelfde argumenten en toenemende stemverheffing.

Noot: Alle weergegeven voorbeelden zijn gebaseerd op werkelijk plaatsgevonden gebeurtenissen.