Hoe word ik assertief?

Sommige mensen lijken het van nature te bezitten: assertiviteit. Anderen zeggen regelmatig "sorry" terwijl ze dondersgoed weten dat de ander fout zit, verzinnen aan de lopende band smoesjes om anderen niet te beledigen en bezoeken tóch die oudtante waar ze eigenlijk helemaal geen zin in hebben. Hoe wordt je assertief?

Wat is assertiviteit?

Assertiviteit is het voor jezelf opkomen door het vertonen van assertief gedrag zonder een ander onnodig te kwesten. Er zijn drie typen assertiviteit:

1. Assertiviteit --> balans tussen het behartigen van je eigen belangen en die van de ander
2. Subassertiviteit --> teveel rekening houden met de ander en te weinig met jezelf
3. Agressiviteit --> teveel rekening houden met jezelf en te weinig met de ander

Waarom zijn mensen niet assertief?

Assertief zijn is nog best lastig! Schaamte, angst en schuldgevoel kunnen je verhinderen om te zeggen wat je werkelijk wilt, je grenzen aan te geven of toe te geven dat je iets niet snapt. Je kan moeite hebben om assertief te zijn omdat je de ander niet wilt kwetsen of bang bent zelf gekwetst te worden. Je kan agressief reageren omdat je bang bent dat mensen je anders niet serieus nemen of over je heen lopen.

Test assertiviteit: hoe assertief ben jij?

1. In gesprekken kom ik er vaak niet tussen met mijn mening:
a. Nee, dat overkomt mij zelden
b. Ja, dat maak ik vaak mee

2. Als het ergens saai is, ben ik vaak de eerste die de zaak opvrolijkt:
a. Nee, meestal niet
b. Meestal wel

3. Als iemand mij in een groep een onverwachte vraag stelt, vind ik het vaak moeilijk om rustig een antwoord te bedenken/geven:
a. Niet waar
b. Waar

4. Als ik iemand aardig vind, maar ik ken hem/haar niet zo goed, vind ik het moeilijk er een praatje mee te maken:
a. Ja, meestal wel
b. Nee, in het algemeen is dat niet waar

5. Ik ben wel benieuwd hoe mijn beste vrienden over mij denken, maar ik durf het ze niet te vragen omdat ik bang ben dat het antwoord me tegenvalt:
a. Nee, in het algemeen is dat niet waar.
b. Ja, in het algemeen is dat waar

6. Ik vind het onprettig om in een groep als eerste wat te zeggen.
a. Ja, meestal is dat zo
b. Nee, meestal is dat niet zo

7. Bij de gedachte dat ik een manager om opslag zou moeten vragen, voel ik mij op m’n gemak:
a. Waar
b. Niet waar

8. Ik vind het vaak vervelend om uitleg te vragen van moeilijke woorden, omdat ik denk dat anderen mij dan dom zullen vinden:
a. Ja, meestal is dat zo
b. Nee, meestal is dat niet zo

9. In een conversatie hou ik mijn mond, omdat ik bang ben dat ik iets stoms zeg, ook al wil ik graag mee praten:
a. Niet waar
b. Waar

10. Als ik te laat kom op een bijeenkomst, blijf ik liever staan dan een opvallende plaats vooraan te kiezen:
a. Ik blijf liever staan
b. Ik ga vooraan zitten

11. Als iemand in de bioscoop steeds maar tegen de rugleuning van mijn stoel zou schoppen, zou ik hem vragen daarmee op te houden:
a. Ja, dat zou mij geen moeite kosten
b. Nee

12. Als een vriend of vriendin mij iets onredelijks vraagt dan weiger ik:
a. Waarschijnlijk wel, maar dat kost mij erg veel moeite
b. Ja

13. Ik heb er geen moeite mee een gesprek te beginnen met onbekenden:*
a. Meestal niet
b. Meestal wel

14. Ik word bang bij de gedachte dat ik voor een groep een spreekbeurt zou moeten houden:
a. Altijd
b. (bijna) Nooit

• Bij de even vragen moet je voor elke keer dat je A geantwoord hebt één punt rekenen. Heb je B gekozen dan reken je 0 punten.
• Bij de oneven vragen moet je voor elke keer dat je A geantwoord hebt 0 punten rekenen. Heb je B gekozen dan reken je 1 punt.
• Tel alle punten op. De laagste score is 0, de hoogste score is 14. Hoe hoger je score, hoe meer moeite je hebt om assertief te zijn.

Hoe wordt je assertief?

Het klinkt zo gemakkelijk, "zeg gewoon waar het op staat!", maar de drempel om te zeggen wat je werkelijk denkt terwijl je leidinggevende nog net geen stoom uit zijn oren krijgt van woede is behoorlijk groot. Toch zijn er methoden om assertiever te worden. Je kan ook een assertiviteit training volgen, assertief op de training zijn verkleint de stap naar de 'echte wereld'.

Laat je leiden door rationele gedachten

Veel assertief gedrag komt voort uit gedachten die niet rationeel zijn. Zo kan je bijvoorbeeld niet weten wat anderen van jou denken, tot je ze het gevraagd hebt. Mensen in de winkel bestuderen je echt niet uitgebreid als je een leuke rok aan het passen bent, het is zelfs een beetje arrogant om te denken dat zij jouw lichaam van top tot teen grondig zullen bestuderen; waarom zouden ze? Let er ook op dat je mislukte pogingen niet generaliseert: dat een opdracht de ene dag niet gelukt is, is geen garantie dat het altijd niet zal lukken.

Gebruik Ik-boodschappen

Wanneer je je mening over iets wilt geven, probeer dit dan in een Ik-boodschap te doen. Probeer een situatie objectief te beschrijven en vertel vervolgens wat deze situatie met jou doet. Wanneer je je stoort aan de vuile sokken van je vriend op de badkamervloer kan je beter "Ik zie dat je je sokken vergeten bent op te ruimen, dit vind ik onhygiënisch" zeggen dan "Je moet je sokken opruimen, zo op de grond zijn ze onhygiënisch". Met een Jij-boodschap zeg je dat een ander iets fout doet, waardoor de ander zich gemakkelijk aangevallen kan voelen. Een Ik-boodschap nodigt de gesprekspartner uit om begrip op te brengen voor jouw gevoelens over een situatie.

Grammafoonplaat

Wanneer iemand je over probeert te halen toch overstag te gaan, doe dan een grammafoonplaat na. Blijf kalm, rustig en vriendelijk en herhaal je standpunt. Als iemand met nieuwe argumenten komt, herhaal je je standpunt weer, net zolang tot de ander snapt dat je écht niet wilt.

Vermijd twijfelwoorden

Vermijd woorden als "misschien" en "mogelijk" en geef je mening op een directe en heldere manier.

Eigen verantwoordelijkheid

Onthoud dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk en welbevinden. Je kan wel enorm veel rekening gaan houden met andere mensen, maar jij bent niet verantwoordelijk voor hun geluk, dat zijn zijzelf.

Wees jezelf

Speel geen rol en accepteer jezelf zoals je bent, dan zullen anderen dat ook doen. Je bent een veel leuker mens als je je ongedwongen kan gedragen zonder je af te vragen of je het allemaal wel goed doet. Dat komt geforceerd en onnatuurlijk over. Bovendien kost het enorm veel energie om een rol te spelen, energie die je beter in leukere zaken kunt steken. Een cursus assertief zijn kan je helpen, maar blijf vooral dicht bij jezelf en ga je niet anders voor doen dan je bent.