Moederinstinct in overdrive
Dankzij haar moederinstinct weet een moeder wat haar kind nodig heeft en beschermt ze haar kind. Maar soms kan het misgaan: soms geraakt het moederinstinct in "overdrive" en belemmert de moeder een gezonde ontwikkeling van haar kind.Het moederinstinct
Het moederinstinct zorgt voor het voortbestaan van onze soort: elke moeder zal de belangen van haar kind laten voorgaan op de hare en er zo voor zorgen dat haar kind zich goed ontwikkeld. Ze zal zorgen voor voldoende eten en drinken en een veilige omgeving.Het moedergevoel ontstaat meestal tijdens de zwangerschap en wordt versterkt bij de bevalling, maar soms kan het ook na de geboorte ontstaan (bij postnatale depressie of adoptie of scheiding moeder en kind ...).
Moederinstinct in overdrive
Soms gaat het echter mis: de moeder wordt overbeschermend en belemmert een gezonde ontwikkeling van een kind. Haar moederinstinct gaat in "overdrive". Ze geeft haar kind meer liefde en zorg dan dat het aankan.Het kind leeft dan in een cocon en wordt overbeschermd. Het mag vaak niet alleen de straat op of spelen met dingen die een gevaar zouden kunnen opleveren of wordt extra dik gekleed in de winter en extra dik ingesmeerd in de zomer. Elke risico wordt zoveel mogelijk uitgesloten. Het kind mag zich geen pijn doen of gekwetst worden of zich slecht voelen. De moeder ziet overal gevaren waartegen zij haar kind moet beschermen. Het is een ongezonde situatie voor het kind, de moeder en andere gezinsleden.
In extreme gevallen gaat de moeder zelfs zo ver dat ze haar kind doodt uit moederliefde. De moeder ziet dan overal gevaren en ze ziet geen andere oplossing dan haar kind te doden om het te beschermen.
Oorzaken
Het gedrag van de moeder wordt veroorzaakt door een onveiligheidsgevoel. Dit gevoel kan veroorzaakt worden door onzekerheden die veroorzaakt zijn door bepaalde omstandigheden in het verleden. Een goed voorbeeld hiervan is een moeder die een fobie heeft ontwikkeld na een gebeurtenis in het verleden. Ze zal dan haar best doen om haar kind te beschermen en bepaalde situaties te ontwijken.
Ook de waarneming van de wereld om haar heen is belangrijk. Als ze bijvoorbeeld vaak wordt geconfronteerd met geweldplegingen (media of professioneel) zal ze een negatiever beeld hebben van de wereld dan dat ze meer geconfronteerd wordt met vriendelijkheid.
Verder speelt haar zelfbeeld ook een grote rol. Als ze een negatief zelfbeeld heeft, zal ze meer geneigd zijn zichzelf te forceren een goede moeder te zijn en zal ze zoveel mogelijk risico's vermijden. Ook haar karakter (perfectionisme) is een belangrijke factor.
Een niet te verwaarlozen factor is vermoeidheid. Dit is waarschijnlijk de belangrijkste factor die de overige factoren beïnvloed. Doordat de moeder vermoeid is, is haar waarneming van zichzelf en haar omgeving vertroebeld en kan ze geen onderscheid meer maken tussen reëele gevaren en irreëele gevaren. In tijden van vermoeidheid zijn bepaalde negatieve gevoelens (zoals angst) heviger dan in tijden van rust. Dit werkt depressie in de hand: de waarneming van zichzelf en van de wereld om haar heen is dan heel negatief waardoor ze in een neerwaartse spiraal geraakt en overal gevaren ziet. Ze probeert dan haar kind te beschermen door het te overbeschermen.
Wat eraan doen?
Het is belangrijk om de juiste oorzaak te zoeken. In zeldzame gevallen kan een medische reden de oorzaak zijn, maar meestal is het op te lossen met (gedrags)therapie. De moeder moet de gevaren juist leren inschatten en antwoorden zoeken voor reëele gevaren en de irreëele gevaren accepteren. Het verkeer is inderdaad gevaarlijk, maar met wat voorzichtigheid kan je het gevaar verminderen. Even koud hebben in de zomer is vervelend, maar warmte na de kou maakt veel goed. Buiten kan er van alles misgaan, maar als je je kind opsluit, zal het zich niet gezond ontwikkelen enz... .Een rustmoment kan de moeder al helpen: als ze even alleen kan zijn met haar gedachten kan ze beter een onderscheid maken tussen wat echt gevaarlijk is en welke gevaren ingebeeld zijn. Ze hoeft niet een heel weekend weg te gaan, maar minstens een kwartier per dag even voor haar zelf kan wonderen doen. Zo neemt ze ook even afstand van haar moederrol.
De vermoeidheid van (jonge) moeders is bijna spreekwoordelijk. De meeste moeders hebben een slaapschuld opgebouwd van jaren, vaak vanaf het einde van hun zwangerschap. Daarom is een dutje overdag zeker geen overbodige luxe. Dit helpt haar even tot rust komen en haar lichaam (en geest) uit te laten rusten.
Verder is steun van de omgeving belangrijk. Vaak luisteren we naar de mening van onze directe omgeving om ons oordeel te vormen: als iedereen vindt dat de moeder overbeschermend is, zal ze erover nadenken en haar gedrag bijsturen. Haar naaste omgeving kan haar helpen een goede oplossing te vinden voor de situatie en haar helpen bij het juist inschatten van de gevaren.
