Angstaanvallen: symptomen, oorzaken en behandeling
Een angstaanval kan omschreven worden als het plotseling opkomen van een benauwd gevoel, dit al dan niet in combinatie met zweten, trillen, warme of koude opwellingen, hyperventilatie, kortademigheid, gespannen spieren en verwijde pupillen. De persoon die voor het eerst een angstaanval krijgt kan denken dat er iets heel ernstig aan de hand is. Veel mensen die een eerste angstaanval krijgen belanden dan ook op de spoed. Angstaanvallen kunnen veroorzaakt worden door verschillende factoren: drugsmisbruik, verstoorde serotonine heropname, een ongestructureerd leven, vermijdingsgedrag en irrationeel denken. Angsten overwinnen is een moeilijk proces. Een combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie blijkt zinvol. Ook een aangepaste voeding met zo weinig mogelijk witte suikers en cafeïne kunnen helpen. Vermijd ook pikant eten en kies voor een gevarieerde voeding met groenten en fruit en rijk aan omega 3.
Symptomen angstaanval
Bij een angstaanval is er sprake van het plotseling opkomen van een benauwd gevoel, dit al dan niet in combinatie met zweten, trillen, warmte- of koude opwellingen, hyperventilatie, kortademigheid, gespannen spieren, verwijde pupillen en een hoge bloeddruk. Door deze lichamelijke verschijnselen zal er in je hoofd een alarmbel afgaan waardoor je denkt dat er iets heel ergs met je aan de hand is. Hierdoor zal de angst nog meer toenemen. Je krijgt het idee dat je gek wordt, moet gaan vluchten of gaat doodvallen. Een angstaanval komt vaak het eerst naar boven wanneer iemand langere tijd onderhevig is geweest aan hevige stress, depressief is, oververmoeid is, vaak piekert of algemeen 'vast' zit in het leven. Wanneer men éénmaal een angstaanval gekregen heeft kan men bang worden om er opnieuw een te krijgen. Dit noemt men angst voor de angst.
Met angstaanval op de spoed
Niet zelden gebeurt het dat iemand met een eerste grote angstaanval op de spoed belandt. Daar wordt er een bloedtest gedaan om lichamelijke oorzaken uit te sluiten en zal men tijdens een acute aanval merken dat het hormoon cortisol (stresshormoon), het zuurstofgehalte (door hyperventilatie) en de bloeddruk verhoogd is. Ook merkt men vaak dat de spieren gespannen zijn en de pupillen sterk verwijd. Er zal ook een test naar de hartslag gedaan worden, die tijdens een acute aanval verhoogd is. Meestal wordt iemand een dag in observatie gehouden om te kijken of er toch geen lichamelijke oorzaak is (bijvoorbeeld een overactieve schildklier). Hoewel de patiënt op dat moment bij een angstaanval al gerust gesteld kan worden dat er niets ernstigs aan de hand is, gebeurt het vaak dat iemand kort na het ontslag opnieuw één of meerdere aanvallen maakt en terug op spoed belandt (bv. bij een gegeneraliseerde angststoornis).
Factoren die een angstaanval versterken
Drugsmisbruik
Mensen die op de spoed belanden met een angstaanval zijn soms ook onderhevig aan drugsmisbruik. Meestal is er al sprake van een onderliggende oorzaak zoals bijvoorbeeld een te hoog stressniveau in het lichaam of een depressie en heeft men getracht de angsten door drugs te onderdrukken.
Verstoorde serotonine heropname
Serotonine speelt een belangrijke rol in het regelen van de emoties in onze hersenen. Wanneer dit verstoort is kan dit leiden tot een depressie of angstaanvallen. Vandaar dat er (vaak na lang onderzoek) door psychiaters antidepressiva worden voorgeschreven in de vorm van SSRI's (serotonine-heropnameremmers). Bekende zijn venlaxafine en seroxat.
Ongezonde manier van leven
Onvoldoende bewegen, ongezonde voeding en weinig slaap kunnen wanneer dit te lang aanhoudt voor angstklachten zorgen.
Vermijdingsgedrag
Een van de belangrijkste elementen die vaak na een tijd therapie naar boven komen is dat men betrapt wordt op het vermijden van de oorzaak van je angsten. En dit gebeurt niet altijd bewust. Zonder dat je het zelf vaak goed beseft heb je een bepaald 'levenspatroon' opgebouwd, waar je de oorzaak van je angsten onvoldoende aanpakt en deze dus in stand houdt. Een voorbeeld is wanneer dat je bijvoorbeeld veel financiële zorgen hebt, je facturen toch maar aan de kant laat liggen. Of je loopt automatisch niet meer in een drukke straat en kiest voor de rustigere binnenweg, of je laat je afwas nog maar eens een dag extra staan. Dit zijn allerlei (heel kleine) gedragingen die een immense invloed hebben gehad op het ontstaan van de angstaanvallen waar je je misschien daarvoor minder van bewust was. Immers door dingen te gaan
vermijden of ervan te gaan vluchten, wordt je leefwereld kleiner en benauwder en zijn er ook meer triggers om een angstaanval te laten ontstaan.
Irrationeel denken
Irrationeel denken wil zeggen dat je gedachten over iets niet kloppen. Dit kan zich uiten in:
- te emotioneel reageren
- dwanggedachten
- overdrijven of minimaliseren
- een tunnelvisie hebben
- negatief denken (doemdenken)
- in termen van 'altijd, nooit' redeneren
Behandeling bij angstaanvallen
Geconfronteerd worden met een angstaanval is vaak een waarschuwingssignaal van je lichaam dat er iets drastisch moet veranderen.
Medicatie
Om de eerste moeilijke periode te overbruggen wordt er dikwijls voor gekozen om de symptomen te bestrijden door middel van medicatie (benzodiazepines zoals xanax) of wordt er antidepressiva opgestart. Dit kan een hulp zijn om de angstklachten te onderdrukken.
Cognitieve gedragstherapie
Belangrijk is niet enkel medicatie te nemen (alleen al voor de vele bijwerkingen), maar ook op zoek te gaan naar de oorzaak van je angsten en hier iets aan te doen. Dit kan bijvoorbeeld via cognitieve gedragstherapie (om gedrag dat angsten uitlokt te verminderen) of de RET-therapie (om je irrationele gedachten te veranderen). Sta er eens bij stil wat je graag anders wilt zien in je leven. Stap voor stap kan je op die manier de triggers die je angstaanvallen uitlokken aanpakken. Vermijd geen problemen maar pak ze aan. Praat er ook zoveel mogelijk over. Laat je tenslotte niet ontmoedigen door een terugval maar blijf aan jezelf werken!
Aangepast voeding
Ook te veel cafeïne, witte suiker en te pikant eten kunnen een sluimerende angstaanval tot leven wekken. Kies daarom voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Ook voeding rijk aan omega 3 zoals in vette vis: haring, zalm, makreel, sardines en forel hebben een gunstig effect.