De dienstverlenende persoonlijkheid in een werksituatie

De dienstverlenende persoonlijkheid in een werksituatie Geen twee personen zijn gelijk, daar is een ieder het over eens. Ieder mens is immers uniek. Toch kun je mensen wel onderverdelen in een bepaald type persoonlijkheid. Zo heb je mensen, die er sterk op gericht zijn, het een ander naar de zin te maken. Zonder woorden zien ze welke hulp hun naaste nodig heeft en die geven ze dan ook. Anderen helpen, geeft hen het gevoel nodig te zijn. Ze zijn sociaal actief, betrokken en attent. Zelden zullen ze een verjaardag vergeten. In hun werkzame leven kiezen ze veelal voor een dienstverlenend beroep. Hun valkuil is wellicht dat ze voor de geleverde hulp, wel een stukje dankbaarheid verwachten. Wanneer de ander onvoldoende laat merken, de geboden hulp te waarderen kunnen ze zich boos en manipulatief gaan gedragen.

De helper als persoonlijkheidstype

De helper (ook wel de dienstverlenende persoonlijkheid genoemd) is erop gericht het anderen naar de zin te maken en doet dit door mensen te helpen waar nodig. Zijn aandacht gaat van nature uit naar wat anderen nodig hebben. Hij is daarbij geneigd zijn eigen behoeften te onderdrukken en zichzelf weg te cijferen. Als kind al heeft hij geleerd dat zijn ouders en andere mensen hem waardeerden als hij lief was en behulpzaam. Iets voor zichzelf of zijn eigen plezier doen, ging hij bestempelen als egoïstisch.
Eenmaal volwassen geworden, ontleent hij zijn gevoel van eigenwaarde aan anderen. Het helpen van andere mensen, geeft hem het gevoel onmisbaar te zijn, nodig te zijn en gewaardeerd te worden. Hij is sterk gericht op menselijke relaties en erg geïnteresseerd in wat anderen beweegt.

De helper vindt het moeilijk om 'nee' te zeggen. Dan heeft hij het gevoel dat hij de ander afwijst of egoïstisch is. Andersom kan hij er ook niet tegen, door anderen te worden afgewezen. Hij verwacht toch enige dankbaarheid voor de geboden hulp. Wanneer mensen laten merken, hieraan geen behoefte te hebben, kan een dienstverlenende persoonlijkheid er boos worden.

Sterke en zwakke kanten

Een dienstverlenende persoonlijkheid geeft liever dan dat hij ontvangt en is gelukkig als hij de mensen die belangrijk voor hem zijn, blij kan maken. Vriendschappen en relaties zijn het allerbelangrijkst in zijn/haar leven. De helper is iemand, die zijn huis voor iedereen open zet, voor anderen kookt, eenzamen uitnodigt en het thuis gezellig maakt. Niemand die tevergeefs een beroep op hem/haar doet. Een helper loopt zichzelf nogal eens voorbij. Omdat hij/zij moeilijk 'nee' kan zeggen, haalt hij nog weleens teveel werk naar zich toe. Soms wordt het letterlijk teveel en krijgt iemand een burn-out. Het is voor de helper namelijk heel moeilijk om de eigen grenzen in acht te nemen, daar hij zijn eigenwaarde vindt in het helpen van anderen. Hij is daarbij heel gevoelig voor kritiek. Voor hem betekent dit letterlijk dat hij niet geliefd is, dat zijn hulp niet gewaardeerd wordt en dat hij het niet 'goed' gedaan heeft. Hij vindt het ook lastig om kritiek te geven, probeert meestal zo tactvol mogelijk te zijn, daar hij anderen niet graag kwetst of teleurstelt.

De sterke kanten van de helper:

Een dienstverlenende persoonlijkheid gedijt het beste in een liefdevol klimaat, waarin zijn hulp gewaardeerd wordt. De helper kan dan bijvoorbeeld de zorgende moederfiguur zijn in een druk en liefdevol gezin, waarin ze door haar man en kinderen 'op handen gedragen wordt'. In de zorg voor haar gezin en anderen in haar omgeving kan ze haar sterke eigenschappen in dat geval ten volle benutten. Zij is dan onder andere:
  • opmerkzaam als het gaat om de behoeften van anderen
  • attent
  • diplomatiek
  • hulpvaardig
  • romantisch
  • gevoelig
  • waarderend en ondersteunend
  • teder
  • energiek
  • expressief
  • bereidwillig
  • wilskrachtig
  • hartelijk
  • complimenteus
  • meedogend
  • bedachtzaam
  • liefdevol
  • invoelend
  • zelfopofferend

De valkuilen

Veel, zo niet alle dienstverlenende persoonlijkheden ontlenen hun zelfbeeld aan het helpen van anderen. Wanneer die ander graag geholpen wil worden en dankbaarheid toont voor de geboden hulp, voelt de helper zich in zijn/haar element. Hij heeft daarbij de neiging zichzelf te vergeten. Zijn gevoel voor eigenwaarde staat of valt bij de reactie van degene die de hulp ontvangt. Wanneer deze niet laat merken, de hulp te waarderen of zelfs kritiek levert, voelt de helper zich persoonlijk aangevallen.
In relaties kan de helper erg claimend zijn. Van nature is hij warm en zorgzaam. Ook in een relatie staat voor hem het geluk van de ander voorop. Wanneer hij echter het gevoel krijgt dat zijn pogingen niet gewaardeerd worden of dat er misbruik wordt gemaakt van zijn goedheid, kan hij plotseling boos en wrokkig reageren.

Diep vanbinnen wil hij namelijk de bron zijn van andermans liefde. Hij wil de belangrijkste schakel zijn in het leven van die ander. De spil waar alles om draait. Wanneer hij zich niet gewaardeerd voelt, kan hij bezitterig worden. De partner als het ware smoren met aandacht en klagen dat hij/zij zijn hulp als vanzelfsprekend beschouwt en niet naar waarde weet te schatten. Hij kan in de slachtofferrol gaan zitten en zich manipulatief gaan gedragen door zijn/haar partner een schuldgevoel te bezorgen omdat deze niet genoeg initiatieven neemt in de relatie.

Wanneer de partner hem afwijst, kan het volgende gebeuren:
  • Afgewezen worden is enorm moeilijk voor de helper, daar hij zijn eigenwaarde ontleent aan het helpen van anderen. Wanneer anderen zijn hulp niet willen, raakt de afwijzing zijn diepste zelf. Hij trekt dit niet en wordt depressief.
  • De helper reageert op een ongezonde manier door de ander koste wat kost toch te willen bezitten. Wanneer dit niet lukt, gaat hij 'maatregelen nemen'. Je kunt daarbij denken aan opdringerige telefoontjes of ander stalkgedrag.
  • Wanneer een helper geen contact kan maken, trekt hij zich terug en stopt met communiceren. Hij beklaagt zichzelf en ziet zichzelf als slachtoffer. Als anderen zijn inbreng niet waarderen, zegt hij wel niets meer.

De dienstverlenende persoonlijkheid in een werksituatie

Net als alle mensen, zal de doorsnee helper een beroep kiezen, dat bij zijn persoonlijkheid past. We voelen ons immers aangetrokken tot die beroepen waarin we onze eigen kwaliteiten en talenten optimaal kunnen benutten en ontplooien. Voor de helper zijn dat beroepen waarin het helpen van anderen centraal staat. Menselijk contact binnen hun beroep, is sowieso heel belangrijk voor de dienstverlenende persoonlijkheid. Een helper werkt niet graag alleen. Beroepen waarin je hen veel ziet zijn onder andere:
  • beroepen in de communicatie, zoals telefonisch verkoper, medewerker bij een klantenservice
  • beroepen in de zorg en/of gezondheidssector
  • ondersteunende beroepen, zoals tandartsassistente.
  • advocaat
  • therapeut
  • coach

Aandachtsgebieden

Een sterke kant van een dienstverlenende persoonlijkheid, zijn de sociale vaardigheden die hij van nature in ruime mate heeft. Hij is erg servicegericht en weet klanten en patiënten al snel op hun gemak te stellen. Hij vindt menselijke relaties belangrijker dan zakelijke regeltjes en procedures. Het is voor hem belangrijk om tijdens zijn werk zorgzaam te zijn, gericht op de ander. Hij kan doorgaans geweldig organiseren en inspireert collega's om hun talenten in te zetten. Een goede werksfeer vindt hij belangrijk, evenals het op gezette tijden een praatje te kunnen maken met anderen. Alleen werken vindt hij niet prettig. Hij heeft mensen om zich heen nodig, om te kunnen functioneren. Zijn focus ligt op mensen. De helper is een goed luisteraar, kan uitstekend communiceren en anderen coachen. Een goede werkplek, waar mensen met vreugde werkzaam zijn, vindt hij belangrijker dan het boeken van resultaten.

In zijn werk vindt de helper het heerlijk om:
  • anderen advies te geven, te plezieren en te bemoedigen
  • de wensen van de ander vóór te zijn
  • in het middelpunt te staan van waar de dingen gebeuren
  • dingen voor elkaar te krijgen en daar (vooral) de gepaste waardering voor te ontvangen
  • attent te zijn.

Een dienstverlenende persoonlijkheid heeft er een hekel te aan te werken op een kantoor waar de sfeer onpersoonlijk is, met meer aandacht voor de taak dan voor de mens. Hij voelt zich onprettig wanneer hij niet merkt dat zijn werk gewaardeerd wordt, of erger nog: als vanzelfsprekend wordt ervaren. Hij heeft een hekel aan koude en onpersoonlijke reacties van mensen, die tijdens het werken alleen op zichzelf en hun eigen taak gericht zijn en daarbij geen hulp van buitenaf wensen.
Ook heeft hij een hekel aan haantjesgedrag. Mensen met een grote mond, die graag in de belangstelling staan. Mensen die zich beter voelen dan anderen en graag opscheppen over hun kwaliteiten. Mensen die onvriendelijk en neerbuigend doen en zijn hulp niet waarderen.

Wat belangrijk is om te weten

Iemand met een dienstverlenende persoonlijkheid werkt het liefst met mensen. De helper vindt het lastig om direct en zakelijk te zijn. Hij heeft er moeite mee, strenge procedures te volgen of zakelijke grenzen te stellen, daar hij bang is de menselijke kant daarbij tekort te doen. Ook vindt de helper het lastig om prioriteiten te stellen, orders uit te delen of de leiding te nemen. Hij vindt het immers heel belangrijk om aardig gevonden te worden en is bang de ander te kwetsen, door die ander van bovenaf regels op te leggen, die soms niet prettig zijn.

Belangrijk is het ook om rekening te houden met het feit dat de helper moeilijk 'nee' kan zeggen. Daar kunnen mensen, bewust of onbewust, misbruik van maken door hem teveel werk toe te schuiven. Zijn valkuil is dat hij dit werk doorgaans ook op zijn schouders neemt, omdat het hem niet lukt op een rustige en respectvolle manier zijn grenzen aan te geven en nee te zeggen.
Uit angst niet geaccepteerd te worden, zal hij dit bij voorkeur niet doen. Een helper moet leren dat 'nee' zeggen soms nodig is, ook uit een stukje zelfbescherming. Immers: Veel mensen met een dienstverlenende persoonlijkheid krijgen ergens tijdens hun loopbaan te maken met overspannenheid of een burn-out.

Mede daarom is het belangrijk voor de helper om zichzelf te kennen, ook binnen een werksituatie. En te weten waar de valkuilen zich bevinden. Wanneer iemand merkt dat het winnen van andermans waardering een levensdoel is op zich geworden en er totaal geen ruimte meer is voor de eigen behoeften, is het misschien goed om in therapie te gaan. Wellicht heeft de helper als kind al geleerd dat het beter was zichzelf aan te passen en dat hij alleen waardering kreeg, als hij anderen hielp. Nu mag hij leren dat er ook ruimte mag zijn voor zijn eigen behoefte, zonder dat hij zijn kwaliteiten (het helpen en er zijn voor anderen) hoeft op te geven.
© 2016 - 2024 Sigrid1968, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De perfectionistische persoonlijkheid in een werksituatieDe perfectionistische persoonlijkheid in een werksituatieElk mens is uniek. Geen twee mensen zijn hetzelfde, daar is iedereen het over eens. Toch zijn er wel bepaalde typen mens…
De beste "Wordfeud Helpers"Een toepassing op de mobiele telefoon die niet meer weg te denken is, is Wordfeud. Scrabble op je mobiel is helemaal in.…
Werk en Stress - CopingWerk en Stress - CopingStress en Werk. Stress en psychi-sche klachten vormen voor werk-nemers in het bedrijfsleven een belangrijke reden voor a…
Persoonlijkheid en solliciterenJe ziet het vaak terugkomen in vacatureteksten. “We zijn op zoek naar iemand met persoonlijkheid.” Waar hebben we het da…

Een stappenplan volgen om de beste keus te makenEen stappenplan volgen om de beste keus te makenOns leven lang hebben we al te maken met keuzes maken. Kiezen tussen hele kleine, onbelangrijke zaken tot grote zaken me…
Je eigen onzekerheden oplossenJe eigen onzekerheden oplossenNogal wat mensen hebben onzekerheden over zichzelf, zowel over het innerlijk als over het uiterlijk. Tijdens de zomermaa…
Bronnen en referenties
  • http://www.aan-de-basis.nl/prgk_oktEnneagramType2.html
  • http://www.enneagram-nederland.nl/training-opleiding/enneagram/type-2/
  • http://www.jouwwijze.nl/enneagram-type-2/
  • https://www.eclecticenergies.com/nederlands/enneagram/type2.php
  • Enneasleutels – Rita van der Weck-Capitein
Sigrid1968 (74 artikelen)
Gepubliceerd: 24-04-2016
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.