Normaal of abnormaal? Fobieën

Iedereen is wel ergens bang voor. Misschien ben je wel doodsbang voor spinnen of voor honden. Het kan natuurlijk ook zijn dat je het niet fijn vindt om in een lift te staan omdat de ruimte zo klein is. Maar heb je jezelf wel eens afgevraagd of dit misschien een fobie zou kunnen zijn? Is deze angst zo erg dat je er elke dag wel aan moet denken? Dat je kiertjes afplakt zodat insecten niet binnen kunnen komen??

Omschrijving

Een fobie is een psychische aandoening waarbij iemand een abnormale angst ontwikkelt voor bepaalde situaties. De redenen hiervan zijn doorgaans onduidelijk. Mensen met een fobie hebben meer angst dan normaal voor een bepaalde situatie of zaak. Er bestaan drie soorten.

Angst voor object of situatie

Hierbij is de angst gericht op een bepaald object of situatie, die doorgaans gemakkelijk te vermijden is. Eigenlijk kunnen allerlei objecten en situaties als fobische prikkel fungeren. Hiervan zijn er weer 5 subtypes, dit zijn angsten voor:

• Dieren; denk aan spinnen, slangen of ratten
• Natuur; denk aan hoogtevrees of watervrees
• Ongelukken; zoals angst voor bloed of injecties
• Situaties; denk aan kleine ruimtes
• Overige; natuurlijk zijn er ook fobieën die niet direct zijn in te delen, bijvoorbeeld angst om ziek te worden

Sociale fobie

Daarnaast bestaat er ook een sociale fobie. Mensen die deze stoornissen hebben durven andere mensen niet aan te spreken. Natuurlijk is een klein beetje sociale angst in sociale situaties een normaal verschijnsel, maar bij een sociale fobie is deze angst overdreven sterk aanwezig. Deze angst is zelfs zo sterk dat het dagelijks leven erdoor wordt beïnvloed. Ook is er vaak sprake van lichamelijke angstverschijnselen, zoals blozen, trillen, transpireren en soms zelfs een paniekaanval. Ze kunnen zo bijvoorbeeld erg moeilijk vrienden maken.
Ongeveer 5-15 % van de mensen heeft last van een sociale fobie en het komt ongeveer anderhalf keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Er zijn 2 subtypen te onderscheiden. Ten eerste de specifieke sociale fobie. Hierbij heeft de patiënt vooral last van angst in één bepaalde sociale situatie, zoals bijvoorbeeld alleen bij spreken in het openbaar. Het tweede type is de gegeneraliseerde sociale fobie, waarbij mensen bang zijn in verschillende sociale situaties.

Agorafobie

Tenslotte is er de agorafobie. In het Nederlands wordt ook wel de naam pleinvrees gebruikt wanneer men doelt op angst voor open ruimten. Als je agorafobie hebt dan heb je de angst om een vertrouwde en veilige omgeving te verlaten. Angst voor open ruimten, situaties waarin veel mensen bij elkaar komen of de angst in verlegenheid gebracht te worden of niet 'terug te kunnen keren' zijn voorbeelden hiervan. Ook reizen (bijvoorbeeld met trein of bus) kan deze angst veroorzaken.
In lichte gevallen van agorafobie voelt de persoon wel onrust, maar is toch in staat te gaan naar openbare gelegenheden. Zijn sociale contacten zijn verder normaal. In ernstige gevallen trekt de persoon zich terug op een plaats die hij vertrouwd of veilig vindt en mijdt zoveel mogelijk het contact met anderen. Dit kan leiden tot een ernstig sociaal isolement. Uiteraard zijn ook allerlei tussenvormen mogelijk.
Agorafobie wordt vaak gezien als het tegenovergestelde van claustrofobie (angst voor afgesloten ruimten). Ook al zijn de twee verschillend toch hebben ze dezelfde angstsymptomen, in een bus bijvoorbeeld. In het eerste geval bestaat de angst om de vertrouwde omgeving te verlaten en in het tweede geval de angst om in de trein opgesloten te raken.

Zoals eerder aangegeven: Iedereen is wel ergens bang voor. De een houdt niet van katten en de ander heeft niet graag naalden in zijn of haar buurt. Zolang dit maar in beperkte mate is, is dit niet erg. Zodra je er elke dag aan moet denken en je er “geobsedeerd” door bent (bijvoorbeeld met het afplakken van kiertjes in huis zodat er geen spinnen naar binnen kunnen) moet je jezelf afvragen of je niet toevallig een fobie hebt.