Maak kennis met je innerlijke familie!

Het concept van de innerlijke familie is bedacht door de psychologe Arienne Klijn. Ze kwam op het idee toen ze een simpele manier zocht om te praten over de innerlijke mix van tegenstrijdige verlangens, gedachten en emoties die wij allemaal hebben. Zo ontstond het beeld van de innerlijke familieleden, die allemaal een eigen rol en functie hebben en onze zelfkennis kunnen helpen vergroten.

Concept, model en methode

Het model van de innerlijke familie kent vier familieleden: het meisje, het jongetje, de man en de vrouw. Ieder familielid staat voor een bepaalde manier van je gedragen en presenteren aan de buitenwereld, maar ook voor een bepaalde manier van de buitenwereld zien en interpreteren. Het innerlijke familielid is dus een soort interface of schild tussen jezelf en de buitenwereld, dat sommige zaken doorlaat of uitvergroot en andere zaken filtert of vertekent.

Het concept van de innerlijke familie kan gebruikt worden om op een makkelijke, speelse manier te praten over persoonlijke aspecten (met andere mensen die ook het concept kennen), zonder dat de hele persoon daarop aangesproken wordt. Naast het model is de innerlijke familie ook een methode die gebruikt kan worden om problemen aan te pakken en op te lossen, bijvoorbeeld met behulp van familieopstellingen.

De innerlijke familieleden

Het meisje

Het meisje staat voor het lieve deel van onszelf dat streeft naar harmonie, saamhorigheid en erkenning. In de buitenwereld zorgt de rol van het innerlijke meisje voor een prettige samenwerking en sociale verbondenheid. Het innerlijke meisje wordt gevoed als zij op een vriendelijke manier toegesproken en bevestigd wordt (“Hoe gaat het vandaag met je?” of “Kan ik een kopje koffie voor je meenemen?”), maar ook als zij anderen vriendelijk benadert. Als je innerlijke meisje aandacht te kort komt, ontstaat er stress, spanning, angst en kan dit uiteindelijk resulteren in een burn-out of depressie.

Het jongetje

Het jongetje staat voor het creatieve, enthousiaste deel van onszelf dat wil ontdekken en onze eigen wilde plannen wil najagen. Voor het jongetje draait alles om zijn eigen wereld en andere meningen zijn niet belangrijk. Hoewel het innerlijke jongetje dus voor veel innovatie kan zorgen, moet hij soms wel eens geremd worden. Dat kan het beste met zachte hand, door afleiding te bieden. Argumenteren met het jongetje heeft weinig zin, hij zal toch alleen oog hebben voor zijn eigen ideeën. Te weinig contact met je innerlijke jongetje maakt dat je nergens zin in hebt en kan ook resulteren in een burn-out of depressie. Probeer in dat geval om toch in beweging te komen (bijvoorbeeld door een wandeling te maken), om je dynamische deel weer te stimuleren.

De man

De man staat voor het deel van onszelf dat doorzet, uitvoert, beslissingen neemt en plichtsbesef heeft. De meeste mensen in onze westerse maatschappij hebben veel contact met hun innerlijke man, al is hij bij de een sterker en dominanter dan bij de ander. Kom je iemand tegen met een overheersende innerlijke man, dan kun je daar op verschillende manieren mee omgaan. Misschien is je natuurlijke neiging om geïntimideerd te zijn en in je bange, innerlijke meisje te gaan zitten. Het kan dan heel effectief zijn om een andere rol te kiezen, bijvoorbeeld die van het innerlijke jongetje dat denkt “Het zal allemaal wel, ik doe lekker toch mijn eigen zin!”. In situatie waar je wel wat meer innerlijke man kunt gebruiken, kun je hem eenvoudig oproepen: recht je schouders en neem een stevige houding aan. Je zult merken dat je je meteen daadkrachtiger voelt.

De vrouw

De vrouw staat voor het wijze deel van onszelf dat bij onze innerlijke stem te rade gaat, ons zelfbewust maakt en de andere familieleden richting geeft. Zij bedenkt wat belangrijk voor ons is en welke focus we hebben. Je zou kunnen zeggen dat zij de “reality check” doet, terwijl het jongetje en de man in ons al in de startblokken staan om actie te ondernemen. Meer in contact komen met je innerlijke vrouw doe je door even rust te nemen, al is het maar een paar minuten tijdens een drukke werkdag. Niet iedereen is even blij met de innerlijke vrouw omdat zij altijd lastige vragen stelt (“Waarom?”), maar zij helpt wel om te voorkomen dat er onnodig tijd en energie verspild wordt aan het najagen van onrealistische, ongewenste doelen.

Familieopstellingen

De innerlijke familie kan gebruikt worden als methode om situaties of problemen in kaart te brengen en te analyseren. Zo kun je een familieopstelling maken van je eigen innerlijke familie met vier poppetjes die ieder een ander familielid representeren. Probeer aan te voelen welke rol de familieleden in een bepaalde situatie spelen en zet de poppetjes voor je neer op een plek die daar recht aan doet, bijvoorbeeld je jongetje en man op de voorgrond, het meisje teneergeslagen op de achtergrond en de vrouw er vertwijfeld tussenin. Bedenk wat je zou kunnen doen om je innerlijke meisje weer op de been te helpen en je innerlijke familie in balans te krijgen.

Familieopstellingen kunnen ook heel goed gebruikt worden om organisaties in beeld te brengen, bijvoorbeeld op het werk, in een vereniging of in een breder familieverband. Ze helpen visualiseren wat de leiding van de organisatie uitdraagt en wat de sfeer in de organisatie is. Op basis daarvan kun je je afvragen hoe jouw innerlijke familie hierop het beste kan reageren of aan de organisatie kan bijdragen.

Een andere leuke manier om een (meer algemeen) overzicht van jouw innerlijke familie te krijgen, kun je vinden op de website van Arienne Klijn. Daar staat een korte test die je binnen enkele minuten inzicht geeft in de balans binnen jouw innerlijke familie.