Angststoornissen bij kinderen

Elk kind is wel eens bang en dat is maar goed ook. Angst zet ons aan tot beweging, het motiveert ons tot het uitvoeren van bepaald gedrag. Als een kind bijvoorbeeld een auto aan ziet komen rijden kan hij of zij bang worden geraakt te worden en het op een rennen zetten. In dit geval is angst functioneel. Sommige kinderen krijgen echter te maken met intense angsten in de vorm van een angststoornis.

Angst normaal of afwijkend?

Angst is een normaal verschijnsel. Angst voor bepaalde situaties of objecten kan horen bij de leeftijdsfase van een kind. Rond de kleuterleeftijd krijgen veel kinderen te maken met angst, ook wel kleuterangsten genoemd. Kleuters zijn dan bijvoorbeeld bang voor donker, vreemden of honden. Ook als kinderen wat ouder zijn worden ze vaak angstig, bijvoorbeeld om te falen of voor pijn. Deze angsten zijn normaal en passend bij de ontwikkeling van een kind. Soms worden de angsten echter zo intens dat deze de normale ontwikkeling van een kind bedreigt, dan kan er sprake zijn van een angststoornis. Angst is niet langer functioneel en belemmert het kind.

Welke angststoornissen zijn er?

Fobie

Als een kind een fobie heeft is er sprake van angst bij confrontatie met hetgeen waar voor gevreesd wordt. Sommige kinderen kunnen bijvoorbeeld extreem bang zijn voor spinnen. Andere kinderen hebben bijvoorbeeld last van een sociale fobie; ze ervaren extreem veel angst in de omgang met anderen, omdat ze voor een negatieve beoordeling vrezen. De DSM onderscheidt vijf typen: dier, natuur, bloed-injectie-verwonding, situationeel en overig.

Paniekstoornis

Sommige kinderen hebben last van terugkerende onverwachte paniekaanvallen. Tijdens zo een paniekaanval kan een kind zich intens angstig voelen. Daarnaast vertoont een kind duidelijke lichamelijke klachten tijdens zo een paniekaanval zoals zwetten, hyperventileren of beven.

Agorafobie

Als er sprake is van een agorafobie is een kind extreem bang om op een bepaalde plaats of in een bepaalde situatie te zijn. Vaak zijn kinderen bang dat ze niet kunnen ontsnappen uit de ruimte of dat er niemand is om ze te helpen tijdens een paniek aanval.

Seperatieangststoornis

Sommige kinderen zijn extreem bang om gescheiden te worden van de verzorgende persoon, in veel gevallen de moeder of vader. Ook kan er angst zijn om gescheiden te worden van een object, zoals een huis. Seperatieangst is echter passend bij de ontwikkeling van een dreumes. Als de seperatieangst op latere leeftijd nog aanwezig is kan dit als afwijkend worden gezien.

Obsessieve-compulsieve stoornis

Wanneer er sprake is van een obsessieve-compulsieve stoornis heeft het kind bepaalde dwanggedachten welke aanzetten tot dwanghandelingen. Ze zijn angstig voor wat er gebeurt als ze deze handelingen niet uitvoeren. Een kind moet bijvoorbeeld drie keer controleren of de deur wel op slot zit en vrezen voor onheil als ze deze dwanghandeling niet uitvoeren.

Posttraumatische stressstoornis

Een posttraumatische stressstoornis ontstaat als reactie op een of meerdere traumatische gebeurtenissen. Een kind met een posttraumarische stressstoornis kan het trauma herbeleven, zaken die herinneren aan het trauma vermijden en extreem prikkelbaar en ongeconcentreerd zijn.

Gegeneraliseerde angststoornis

Kinderen met een gegeneraliseerde angststoornis maken zich veel meer zorgen in vergelijking met leeftijdgenoten. Kinderen kunnen zich zorgen maken over school, vrienden, de thuissitatie, bang voor de dood enz. zijn vaak prikkelbaar, rusteloos en snel moe of uitgeblust.

De rol van ouders

Je kind bang en angstig zien is niet fijn. Ouders proberen er dan ook vaak van alles aan te doen om er voor te zorgen dat de angst die het kind ervaart de kop in wordt gedrukt. Toch moeten ouders hier mee oppassen. Wanneer de ouder bijvoorbeeld mee gaat met het kind door het gevreesde object te vermijden, krijgt het kind niet de kans om te merken dat de gevreesde situatie helemaal niet zo eng is als het kind denkt. Daarnaast ontneemt de ouder het kind de kans om copingvaardigheden aan te leren.