VU: online zelfhulp goed effect bij gedachten zelfdoding

Online zelfhulp is effectief bij gedachten aan zelfdoding. Dit blijkt uit onderzoek door psychologen van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Deze universiteit ontwikkelde de cursus ook zelf. Via de online zelfhulpcursus kunnen mensen anoniem, vanachter de computer en zonder bezoek aan arts of psycholoog aan de slag om gedachten aan zelfdoding te verminderen. De cursus blijkt ook te helpen om depressieve gevoelens, angsten en hopeloosheid te verminderen. Online hulpverlening zit in de lift. Dat gold echter tot nu toe vooral voor lichtere psychische aandoeningen, zoals een milde depressie. Voor zulke aandoeningen bleek online hulpverlening vaak minstens zo goed te werken als 'live' contact. Maar nu is er ook een online zelfhulpcursus, gericht op zelfmoordgedachten. Ook deze vorm van online hulp blijkt effect te hebben. Dat bericht komt niet van de minste bron: namelijk van de Vrije Universiteit Amsterdam, die de zelfhulpcursus heeft ontwikkeld.

Minder gedachten aan zelfdoding

De bedoeling achter de online zelfhulpcursus van de VU is het verminderen van gedachten aan zelfdoding, en het verminderen van negatieve gedachten en stemmingen. Die bedoeling is haalbaar, zo bleek uit het onderzoek van de VU-psychologen. Degenen die aan het onderzoek van de VU hebben meegedaan, blijken na afloop van de online cursus 'beduidend minder' suïcidale gedachten te krijgen dan mensen die gebruik maken van zogenaamde reguliere hulp en informatie over het thema. Ook bleek dat degenen die deel hadden genomen aan de cursus minder last hadden van gepieker over zelfdoding. Er kwamen minder depressieve gevoelens voor, minder angsten en minder gevoelens van hopeloosheid. Volgens de VU is sprake van een unieke wetenschappelijke situatie, omdat niet eerder was aangetoond dat online hulp werkt bij het terugdringen van gedachten aan zelfdoding.

Waarom internethulp zo goed kan werken

Een van de redenen dat online hulpverlening bij gedachten aan zelfdoding kan werken, is dat het laagdrempelig is en anoniem. Hoogleraar Ad Kerkhof van de VU zegt: “Lang niet alle mensen die aan zelfmoord denken praten daarover met een huisarts of hulpverlener. " Het blijkt dat mensen zich laten tegenhouden door schaamte. Maar het kan ook zo zijn dat mensen hopen dat het probleem vanzelf overgaat. Tot slot leeft er, aldus Kerkhof, de angst dat wie denkt aan zelfdoding, opgenomen wordt in een psychiatrisch ziekenhuis. Als iemand met gedachten aan zelfdoding gewoon thuis via internet hulp kan zoeken, zijn zulke barrières er niet, stelt Kerkhof. Mensen blijven anoniem achter de computer zitten, en krijgen toch hulp.

Sombere verwachtingen realistisch leren bekijken

Het belangrijkste bestanddeel van de cursus zijn oefeningen. Denk daarbij aan het elke dag noteren van de frequentie en de ernst van de zelfmoordgedachten. Alleen al het bewust durven kijken naar de eigen gevoelens en gedachten kan opluchten, maar kan ook een goed startpunt zijn voor verandering. Het idee is ook dat mensen sombere toekomstverwachtingen zelf leren uitdagen en realistischer bekijken. Het noteren van gedachten die overmatig kritisch zijn over de eigen persoon, kan helpen om deze gedachten in een realistischer licht te zien. Een gedachte als 'ik ben anderen alleen maar tot last’ is bijvoorbeeld zwart-wit, maar ook onwaar, zeker als je beseft dat heden en toekomst allerlei kanten op kunnen.

Crisis- en veiligheidsplan

Een vast element uit online hulpverlening is het zogenaamde crisis- en veiligheidsplan. Ook hier ontbreekt zo'n plan niet. Het komt erop neer dat de deelnemer aan de cursus inventariseert wat te doen als zich onverhoopt een suïcidale crisis voordoet, waarin iemand het even helemaal niet meer aankan.