Blue Monday: adviezen van de psycholoog

Blue Monday: adviezen van de psycholoog Blue Monday, het is een trending topic elk jaar rond 20 januari. Maar er zijn meer dagen waarop een sombere bui mogelijk is. Psycholoog Jean-Pierre van de Ven van het Fonds Psychische gezondheid geeft een toelichting. Het Fonds voorziet ons van drie adviezen. En recente therapeutische inzichten stellen ons verder gerust: je soms even somber voelen is veel menselijker dan altijd even blij en vrolijk zijn. Dus af en toe kun je er gewoon in berusten. Hij wordt steeds vaker genoemd in het nieuws, al hadden we er jaren geleden nooit van gehoord: de 'Blue Monday.' Dé dag van het jaar waarop we met ons allen het meest neerslachtig of zelfs gedeprimeerd zouden zijn. Let wel: de term is 'gedeprimeerd, 'dus niet 'depressief'. Daar zit een verschil in. Het een is een tijdelijke ervaring waarbij negatieve gevoelens en gedachten het zo'n beetje winnen van positieve gevoelens en gedachten. Het andere, dus depressie, is een langdurige periode waarin negatieve gevoelens en gedachten het welhaast onmogelijk maken om de zin of fleur van het leven te zien.

Blue Monday: Niet alleen 20 januari

'Blue Monday' valt op 20 januari. De reden om deze dag te verkiezen tot meest deprimerend, is meervoudig. Ten eerste is er geen sprake meer van naderbij komende feestdagen om naar uit te zien. Ten tweede worden de maanden januari en februari door velen ervaren als kleurloos: er gebeurt niet zo veel. Buiten is het kil. De zomer is nooit zo ver weg als nu. De glans van een nieuw jaar, een nieuw leven is er ook wel af. Goede voornemens zijn immers waarschijnlijk gesneuveld of hebben niet geleid tot dat fonkelnieuwe leven waarop we stiekem hoopten. Dat zijn op zich legitieme redenen. Maar het neemt niet weg dat er alweer vraagtekens worden gezet bij de keiharde feiten achter Blue Monday. Blue Monday is een flexibel fenomeen, horen we nu. Deprimerende individuele omstandigheden hebben minstens zo veel invloed als 'standaard' omstandigheden in januari. En, ook belangrijk: lang niet iedereen vindt feestdagen leuk, of houdt van de zomer. Kortom: de 'blues' kunnen op diverse momenten toeslaan. Wat we ons hier dus liever afvragen, samen met het Fonds Psychische Gezondheid, is: hoe gaan we om met zo'n vervelende dip?

Aan wie danken we die 'Blue Monday' eigenlijk?

Wie bedacht eigenlijk de 'Blue Monday?' Antwoord: Cliff Arnall, een Britse psycholoog. Hij baseerde de 'Blue Monday' op een wetenschappelijke formule. Die formule krijgt inmiddels alweer heel wat kritiek. Maar de verdienste van Arnall is misschien een heel andere: het bespreekbaar maken van dat loodzware gevoel dat iedereen weleens overvalt. Gedeelde smart is halve smart, en je kunt pas met zo'n dip leren omgaan als je er eens goed naar kijkt.

Fonds Psychische Gezondheid: serieus nemen, maar niet té serieus

Jean-Pierre van de Ven is psycholoog bij het Fonds Psychische Gezondheid. Dit fonds spant zich in om ernstige psychische aandoeningen zoals depressie, bespreekbaar te maken en mensen te helpen. Hij moedigt ons allereerst aan om de Blue Monday niet te verwarren met een depressie. Maar tegelijkertijd is het belangrijk om somberheid te erkennen en te bekijken, of de sombere gevoelens niet de overhand gaan krijgen in tijd en ervaring. Somberheid komt veel voor, en is dus gewoon een deel van ons menszijn. Het leven is niet altijd 'rozengeur en maneschijn', hoe graag opgewekte zelfhulpgoeroes ons ook van het tegendeel willen overtuigen. Maar anderzijds kan gedeprimeerdheid wel een voorbode zijn van depressie. Van de Ven: “Blue Monday moeten we niet té serieus nemen, de sombere gevoelens die mensen kunnen hebben wél. Langdurige sombere klachten hangen helaas niet af van één bijzondere dag in het jaar en daarom is het belangrijk een depressie bijtijds te signaleren en te behandelen”.

Fonds Psychische Gezondheid: wie en wat?

Fonds Psychische Gezondheid is een onafhankelijk 'goed doel.' Het werk wordt gerealiseerd dankzij de giften van donateurs. Het Fonds is er voor zowel mensen met psychische problemen, als hun omgeving. Er is steun en voorlichting, maar ook subsidieert het Fonds wetenschappelijk onderzoek en projecten.

Wat te doen bij sombere gevoelens? Drie tips van het Fonds Psychische gezondheid

  • Doe plezierige dingen. Dat wil zeggen: maak een 'plezierlijstje' met dingen die een goed gevoel opleveren. Maak het steeds langer. Houd het wel haalbaar, en specifiek. Het punt 'Op de Malediven zonnen' is niet zo geschikt, 'vriendin Monique bellen en het tien minuten over fijne dingen hebben' wel.
  • Weet wat je wilt. Gebruik daarbij het plezierlijstje als ruggensteun, maar ook levenservaringen. De 'grote vragen' die je jezelf hierbij indirect stelt zijn eigenlijk: wie ben ik? Wat wil ik? Dit is geen makkelijk punt om uit te vissen, maar ook de weg erheen kan stimulerend en prettig zijn. Wandel en mijmer erover. Filosofeer met familie of vrienden. En ook hier geldt: zet kleine stapjes naar het grotere doel. Elke dag een halve pagina van een roman schrijven, is na een jaar... een boekwerk.
  • Maak contact. Mensen die elkaar zien en gezien worden, voelen vaak meer zin in het leven. Dat hoeft niet groots te zijn. Een glimlach in de supermarkt of de buren gedag zeggen, is al heel wat. Of ga een uurtje koffie schenken in het buurthuis. Buiten jezelf stappen geeft voldoening, net als het gevoel iets te betekenen.

Opkikkerkaartjes, tips en ervaringen

Niet die ene dag per jaar, maar het hele jaar door staat de website van het Fonds Psychische Gezondheid klaar om een steuntje te geven bij somberheid. Denk aan een online Opkikkerkaartje om naar een ander te sturen, adviezen van deskundigen én ervaringen van anderen. Waarheen voor al deze dingen? Naar www.psychischegezondheid.nl/bluemonday!

Tot slot: soms mag je je somberheid best even accepteren

Acceptance and Commitment Therapy hoort tot de zogenaamde derde generatie therapievormen. Een belangrijk inzicht uit deze therapievorm is, dat we mens zijn en dat het normaal is om je niet altijd blij en opgewekt te voelen. Deze inzichten geven een interessante vorm van tegengas tegen het idee uit tweede generatie therapievormen, namelijk dat psychisch welbevinden 'de' standaard is. Door te werken aan acceptatie van onze minder positieve gedachten en gevoelens, terwijl we tegelijkertijd tóch inzet ofwel 'commitment' schenken aan onze levensdoelen, kunnen we meer thuis raken in onszelf. Negatieve gevoelens kunnen dan langzamerhand wegebben, is het idee, ofwel harmonieuzer komen en gaan. Dit gebeurt juist omdat we niet meer zo krampachtig proberen om ons ondanks alles snel weer blij en positief te voelen.
© 2014 - 2024 Mariawrites, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Blue Monday, de meest deprimerende dag van het jaar!Blue Monday, de meest deprimerende dag van het jaar!Voel je je niet goed in je vel? Een beetje down? Compleet depri? Misschien komt het wel door Blue Monday, de meest depri…
Wat is Blue Monday en wie heeft dit bedacht?Wat is Blue Monday en wie heeft dit bedacht?Blue Monday, in het Nederlands vertaald naar 'blauwe maandag' is een naam voor de meest deprimerende dag van het jaar. H…
Gratis lichttherapie bij je koffie? Op naar Bagels & Beans!Gratis lichttherapie bij je koffie? Op naar Bagels & Beans!Blue Monday. Dat is de toepasselijke dag waarop koffieketen Bagels & Beans begon met een originele service: daglichtther…
Wat heb je aan emotionele intelligentie?Wat heb je aan emotionele intelligentie?We kennen allemaal het traditionele IQ (intelligentiequotiënt) wel, waar door middel van tests - een groep gestandaardis…
Bronnen en referenties
  • Persbericht Fonds Psychische Gezondheid
  • Actskills.com, website therapeut Nesh Nikolic over Acceptance and Commitment Therapy
Mariawrites (540 artikelen)
Gepubliceerd: 05-05-2014
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.