Megalomanie: grootheidswaan

Iemand die aan grootheidswaan lijdt, vindt zichzelf belangrijker dan anderen en denkt dat hij beschikt over bijzondere talenten. Hij schept in grote mate op over zichzelf zonder dat het overeen komt met de werkelijkheid. Het opscheppen bij megalomanie is soms een uiting bij een gevoel van onzekerheid. De persoon probeert het negatieve zelfbeeld op deze wijze te verbergen. Door de megalomanie kan iemand in situaties komen die hij niet aan kan, dit kan leiden tot psychische problemen. Wat houdt grootheidswaan precies in en hoe kan dit worden behandeld?

Wat megalomanie is

Iemand die aan megalomanie lijdt, ook wel grootheidswaan genoemd, heeft een extreem gevoel van eigenwaarde en vindt zichzelf belangrijk en machtig. Hij denkt dat hij over bijzondere talenten beschikt en schept hierover op. Bij deze aandoening is er sprake van een psychische ziekte die behandeld moet worden. De overtuiging waar de persoon over beschikt, komt niet overeen met de werkelijkheid. De persoon is zichzelf daar niet van bewust. Deze eigenwaarde kan iemand in bepaalde situaties brengen, die hij helemaal niet aan kan. Het kan leiden tot ernstige psychische problemen. Deze grootheidswaan kan ook een gevolg zijn wanneer iemand zich juist minderwaardig of onbelangrijk vindt.

Hoe het ontstaat

Grootheidswaan kan ontstaan als gevolg van een ontsteking in de hersenen, die als gevolg van een ontsteking of virus ergens anders in het lichaam zijn veroorzaakt. Via de bloedbaan komen deze vervolgens in het hersenweefsel terecht. Door de ontstekingen kunnen er toestanden van euforie ontstaan, waarbij er waanvoorstellingen zoals grootheidswaan kunnen ontstaan. Grootheidswaan kan ook ontstaan bij de paranoïde vorm van schizofrenie of een bepaalde vorm van een psychose. De patiënt voelt zich de meest belangrijke persoon en voelt zich groot, kan voortdurend nieuwe ideeën bedenken en wil deze uitvoeren, hoe vreemd ze ook kunnen zijn. Wanneer iemand zichzelf juist niet belangrijk vindt en erg onzeker is, kan hij een soort psychisch verdedigingsmechanisme in werking laten treden door het tegenovergestelde te voelen wat kan leiden tot grootheidswaan.

Opscheppen

In onze Westerse wereld komt opscheppen veel voor. Veel mensen meten waarde af aan de mate waarop er gepresteerd wordt. Mensen die een hoge opleiding hebben gehad en een goede baan vinden, worden vaak als belangrijker aangezien dan bijvoorbeeld een schoonmaker. Iemand met veel geld kan pronken met bijvoorbeeld een mooie auto of een groot huis. Iemand met grootheidswaan wil zich steeds voordoen als een bijzonder iemand en is steeds bezig te bewijzen. Het opscheppen houdt geen verband met de werkelijkheid en het is de overtreffende trap van opscheppen. Zo kan het zijn dat iemand zichzelf ziet als een boodschapper van een god en zichzelf als goddelijk beschouwen. Het kan voor de omgeving irritant worden en het overdreven ophemelen van zichzelf wordt vaak door de omgeving afgekeurd.

Eigenwaarde

Een mens heeft eigenwaarde nodig om zich goed te voelen. Zelfrespect is het beeld dat een mens op emotioneel vlak heeft van zichzelf. Deze eigenwaarde hoeft niet altijd overeen te komen met de visie die een ander op die persoon heeft, maar het moet wel passend zijn bij de persoon. Bij een te lage eigenwaarde kan iemand erg onzeker over zichzelf zijn, bij een te hoge eigenwaarde kan iemand in situaties komen die hij misschien wel niet aan kan. Niet iedereen is zich bewust bij de gedragingen die voortkomen uit het gevoel van eigenwaarde. Iemand met een grootheidswaan kan in het begin aardig en charmant zijn, maar later gaat de omgeving inzien dat het niet klopt met de werkelijkheid.

Behandeling

Iemand met megalomanie is zich niet van zijn aandoening bewust en zal zelf geen hulp zoeken. In de meeste gevallen moet iemand anders hem aanzetten voor een behandeling. De grootheidswaan zelf wordt niet behandeld. Omdat het in de meeste gevallen een symptoom is van een manische depressie of schizofrenie, wordt de oorzaak van deze psychische aandoening behandeld. Patiënten met grootheidswaan worden vaak behandeld met medicijnen, zodat de symptomen van de megalomanie worden afgezwakt. Een voorbeeld van een medicijn bij een manische depressie is lithium.

Lees verder

• Cyclothyme stoornis: een milde vorm van bipolaire stoornis
• De risicofactoren van een hersenaandoening
• Depressief gevoel: hoe hier vanaf te komen
• Negatieve gevoelens: hoe hier vanaf te komen?
• Psychische aandoening: aanpassingsstoornis