Afhankelijke Persoonlijkheidsstoornis (APS)

APS wordt gekenmerkt door een buitengewone afhankelijkheid ten opzichte van anderen. Iedereen vindt het wel eens fijn verzorgd te worden of hulp te krijgen bij moeilijke beslissingen. Wanneer iemand altijd maar bevestiging nodig heeft, niet alleen kan zijn en altijd hulp en geruststelling nodig heeft om een besluit te nemen, zou er wel eens sprake kunnen zijn van een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis.

Kenmerken

Volgens de DSM heeft iemand een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis wanneer deze aan vijf of meer van de volgende criteria voldoet.

1. Neemt alledaagse beslissingen alleen met advies of geruststelling van anderen
2. Legt de verantwoordelijkheid van belangrijke zaken altijd bij anderen
3. Gaat confrontatie altijd uit de weg uit angst steun of goedkeuring te verliezen
4. Durf nergens alleen aan te beginnen uit gebrek aan zelfvertrouwen
5. Doet er alles aan om verzorging, steun of goedkeuring te krijgen (doet desnoods onplezierige dingen hiervoor)
6. Extreme angst om voor zichzelf te zorgen is daardoor bang om alleen te zijn
7. Bij het eindigen van een relatie, op een dwingende manier op zoek naar de volgende
8. De angst aan zichzelf te worden overgelaten is obsessief altijd aanwezig

Algemeen

Het is niet bekend hoeveel mensen deze stoornis hebben maar APS wordt in ieder geval vaker bij vrouwen aangetroffen dan bij mannen. De kenmerken komen ook wel bij andere stoornissen voor.

Mensen met APS zien zichzelf als zwak en minderwaardig. Ze voelen zich niet in staat zelfstandig te functioneren omdat ze geen beslissingen durven te nemen en verantwoordelijkheden uit de weg gaan. Ze nemen geen initiatieven en durven niet voor hun eigen mening op te komen, als ze die al gevormd hebben. Zelfstandigheid zien ze als eenzaamheid en dat is waar ze nog het meest bang voor zijn. Daarom stellen ze zich, koste wat het kost, afhankelijk op.

Wanneer ze zich tot een hulpverlener wenden, bestaat het gevaar dat ze totaal afhankelijk van deze persoon worden. De hulpverlener dient hiervoor te waken en zal hiervoor altijd op zijn hoede moeten zijn.

Relaties met andere mensen

De eerste indruk kan heel gunstig zijn, iemand met APS is immers attent en luistert goed naar een ander. Wanneer men echter langer omgaat met de persoon met APS zal het gebrek aan de eigen mening en nemen van eigen initiatieven beginnen te irriteren. Omdat het “er niet bij horen” één van de grootste nachtmerries is voor iemand met APS, zal hij of zij de ander proberen te claimen, wat nog meer irritaties kan opwekken.

Relatie met een partner

Mensen met een afhankelijkheidsstoornis zoeken over het algemeen een sterke partner die alle verantwoordelijkheden voor hem of haar op zich kan nemen en de contacten met de buitenwereld kan onderhouden. Omdat ze voortdurend bang zijn in de steek te worden gelaten, klampen ze zich vast aan de partner en doen ze er alles aan het de partner naar de zin te blijven maken. Ze gaan hierin zover dat ze zelfs mishandeling accepteren en zichzelf hiervan de schuld kunnen geven.

APS in vergelijking met andere persoonlijkheidsstoornissen

Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis (OPS)

• APS: zoekt overmatig steun bij anderen, claimt en klampt zich vast
• OPS: ontwijkt mensen en nieuwe situaties, trekken zich terug bij conflicten
• Overeenkomst: zeer laag zelfvertrouwen, bang voor afwijzing

Obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS)

• APS: gebrek aan zelfvertrouwen, negatieve zelfwaardering
• OCPS: overdreven perfectionistisch, te hoge eisen aan zichzelf stellen
• Overeenkomst: moeilijk zelfstandig beslissingen kunnen nemen

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)

• APS: bij conflicten zichzelf wegcijferen
• BPS: extreme woedeaanvallen
• Overeenkomst: overdreven angst om verlaten te worden

Theatrale persoonlijkheidsstoornis (TPS)

• APS: volgzaam en zichzelf wegcijferen
• TPS: opzichtig en overdreven gedrag
• Overeenkomst: overdreven behoefte aan bevestiging en goedkeuring