Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS)

BPS wordt gekenmerkt door uitermate impulsief en gedrag en voortdurend wisselende stemmingen. Sommige mensen zijn wat heftiger in hun reacties dan anderen. Wanneer iemand van de ene seconde op de andere van heel vrolijk naar intens verdrietig verandert, zou er iets mis kunnen zijn. Zodra die reactie zich uit in extremiteiten zou er wel eens sprake kunnen zijn van een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Kenmerken

Volgens de DSM heeft iemand een borderline persoonlijkheidsstoornis wanneer deze aan vijf of meer van de volgende criteria voldoet.
[OLIST]Extreme verlatingsangst
Buitengewoon impulsief (vreetbuien, seks, geld verkwisten, drank en/of drugs)
Extreme stemmingswisselingen (meestal van korte duur)
Gevoel van leegte
Instabiele relaties (overmatig idealiseren en kleineren)
Identiteitsstoornis (instabiel zelfbeeld of zelfgevoel)
Suïcidale neigingen (dreigingen of zelfverminking)
Intense woede (vechtpartijen, driftbuiten of aanhoudende woede)
Dissociatie en paranoïde ideeen (voorbijgaand en stressgebonden)[/OLIST]

Algemeen

Waarschijnlijk lijdt 1 tot 2 procent van de volwassenen aan een BPS, vrouwen twee keer zo veel als mannen. Bij probleemjongeren wordt deze stoornis tot wel 25 procent aangetroffen, ook hier meer bij meisjes dan bij jongens. Tussen het 20e en 30e levensjaar zijn de uitingen het ergst, ongeveer 8 tot 10 procent van deze groep pleegt uiteindelijk zelfmoord.
Er bestaat voor een borderliner geen middenweg; het is alles of niets. Iets is schitterend of afschuwelijk. Iemand met BPS is emotioneel instabiel, stemmingen kunnen soms zonder aanleiding omslaan in razernij en zich uiten in geweld of zelfs zelfverwonding. Het zelfbeeld is zeer vertekend, ze zijn erg onzeker en vinden zichzelf vaak heel lelijk. Ze kampen altijd met een leeg en eenzaam gevoel. Ze zijn erg impulsief en handelen voordat ze de consequenties hebben overzien.
Ze zijn wel eerlijk en komen meestal eerlijk voor hun daden uit, de kans is groot dat ze uit zichzelf naar een hulpverlener stappen omdat ze er zelf niet meer uitkomen. Na het 40e levensjaar lijkt de stoornis af te nemen en worden de emoties en het gevoelsleven stabieler. Ofschoon er in het verleden gedacht werd dat de stoornis ongeneeslijk was, schijnt zo’n 40 procent gemiddeld 3 jaar na opname genezen te zijn verklaart.

Relaties met andere mensen

Borderliners kunnen niet goed alleen zijn en relaties met anderen zijn erg belangrijk. Ze kunnen makkelijk contact maken en hebben vooral in het begin de neiging de ander te idealiseren. Door hun onvoorspelbaar gedrag, heftige emoties en soms zelfs agressieve reacties, is het heel moeilijk om relaties in stand te houden. Bang als ze zijn iemand te verliezen, proberen ze de ander te claimen en reageren ze zeer heftig wanneer dit niet blijkt te werken. Iemand met BPS kan iemand op een voetstuk zetten, zich vervolgens teleurgesteld voelen, hem of haar laten vallen en tenslotte het gevoel hebben door de ander in de steek te zijn gelaten.

Relatie met een partner

Het valt niet mee om een relatie te hebben met een borderliner. Ze hebben hoge verwachtingen maar zijn zelf niet in staat te geven. Ze zijn vaak ook niet duidelijk naar de ander en wisselen aanhankelijk en afstotend gedrag met grote regelmaat. Kritiek kan paniek veroorzaken en paniek kan zich uiten in extreem alcohol- en/of drugsgebruik of zelfs maniplatie met zelfmoord. In het ergste geval kan er zelfs een psychose optreden, dit zijn echter veelal kortdurende periodes.

SPS in vergelijking met andere persoonlijkheidsstoornissen

Antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASPS)
  • BPS: mensen idealiseren, aandacht vragen
  • ASPS: macht en geld vergaren
  • Overeenkomst: manipulatief en gewelddadig gedrag

Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS)
  • BPS: onzeker, vertekend zelfbeeld
  • NPS: vertekend, opgeblazen maar stabiel zelfbeeld
  • Overeenkomst: weinig tot geen invoelend en empatisch vermogen

Schizotypische Persoonlijkheidsstoornis (STPS)
  • BPS: onvoorspelbaar, sterk wisselende gevoelens
  • STPS: bizarre en extreme denkbeelden en overtuigingen
  • Overeenkomst: paranoïde gedachten en illusies

Theatrale Persoonlijkheidsstoornis (TPS)
  • BPS: steun zoeken
  • TPS: bewondering willen krijgen
  • Overeenkomst: aandacht van anderen, claimen

Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (APS)
  • BPS: woedeaanvallen, (zelf-)destructief gedrag
  • APS: wegcijferen, ondergeschikt gedrag
  • Overeenkomst: verlatingsangst, niet alleen kunnen zijn
© 2007 - 2025 Jaszzx, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
Borderline of andere stoornissen
Borderline of andere stoornissenIedereen voelt zich wel eens somber, bedrukt en verdrietig. Iedereen heeft wel eens slapeloze nachten en kent periodes van vermoei…
Borderline, wat is het precies
Borderline, wat is het preciesBorderline is een persoonlijkheidsstoornis en wordt tegenwoordig ook wel emotieregulatie stoornis genoemd. Er zijn heel veel versc…
Omgaan met borderline - leven met een borderliner
Omgaan met borderline - leven met een borderlinerAls je bekend bent met borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD), dan weet je dat omgaan met borderline niet altijd gemakkelijk is…
Borderline, waar ligt de grens?Borderline is een erge stoornis die je leven heel erg kan beïnvloeden. Een laag gevoel van eigen waarde, moeilijk sociale contact…
Vermijdende of Ontwijkende Persoonlijkheidsstoornis (OPS)OPS wordt gekenmerkt door extreme verlegenheid en buitensporige angst voor afwijzing, vernedering of kritiek. Veel mensen vinden h…
Liegen en leugens: pathologisch liegen of waanbeelden hebben
Liegen en leugens: pathologisch liegen of waanbeelden hebbenEen leugentje om je bestwil is gauw verteld, bijvoorbeeld als te laat bent op een afspraak. Dat er ook mensen zijn die hun hele le…
Bronnen en referenties
  • Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de DSM-IV-TR / druk 2 The Dsm-Iv Personality Disorders – W. John Livesley www.korrelatie.nl www.e-psychiater.nl www.who.int
Reacties
Chantal, 06-11-2010
Kan een iemand ook borderline zijn wanneer hij (een man dus) totaal niet agressief is. Wel een heel laag zelfbeeld heeft, grote mate van verlatingsangst heeft, nooit nee tegen sex zegt, mensen manipuleert en de lijn tussen liegen en de waarhied vertellen soms heel dicht bij elkaar ligt. Verder wordt er veel verzwegen en soms wordt glashard gelogen. Inmiddels heeft deze persoon zelfmoord gepleegd en vraag ik me af waar ik iets had kunnen doen.Reactie infoteur, 12-11-2010
Het zou heel goed mogelijk zijn dat de persoon waar je het over hebt, gebukt ging onder borderline of een andere persoonlijkheidsstoornis. Dat hoeft niet maar dat is nu niet meer belangrijk. Belangrijk is dat je goed beseft dat het niet jouw schuld is dat hij ervoor gekozen heeft niet meer te leven. Wanneer iemand niet meer wil leven, zal hij hoe dan ook, vroeg of laat een mogelijkheid of moment vinden om zijn leven te beëindigen. Als naaste of partner kun je hier niets tegen doen. Kijk maar naar Antonie Kamerling, die leek echt alles te hebben wat een mens gelukkig zou moeten maken en toch koos hij ervoor om eruit te stappen. Die beslissing zit diep in de duistere gedachten van iemand die het mooie van het cq zijn leven niet meer kan zien, ook al heeft diegene nog zoveel om voor te leven.
Het is niet jouw schuld en je had het niet kunnen voorkomen. Had je dat gedaan, dan had hij het een week later wel gedaan.
Debby, 26-01-2009
Nou nou de persoon NN is nogal grof in de mond en vind niet dat dit zomaar als oordeel gezegd kan worden.Ben zelf ook een BPS en mensen zoals ons hebben het al zwaar zat en zekers als er ook nog gezegd word: Pff jij Bordeliner, het zal wel meevallen je hebt te snel een stempel gekregen!
Ach zal diegene vertellen dat het bij mij 38jaar geduurd heeft voordat deze conclusie kwam en eindelijk vallen er veel puzzelstukjes op ze plaats voor mij…Reactie infoteur, 19-02-2009
Vergeet niet dat slachtoffers nogal heftig kunnen reageren door de ellende die ze hebben meegemaakt. Neemt niet weg dat er verschillende gradaties zijn en niet iedere borderliner even erg gebukt gaat onder zijn of haar stoornis… en zo ook de ervaringen van buitenaf kunnen verschillen.
Nn, 20-12-2008
Men vergeet te benoemen dat ze bedrog plegen, leugenachtig zijn letterlijk, toneelspelen als de beste en manipuleren als kenmerken. En dat vaak de eigen ouders daar een rol in hebben. Hetzij door verzwijging jarenlang en zelfs nadat ellende is begonnen de eigen partners van zulke laten barsten, omdat ze mee gaan doen in bedrog, handel en wandel. Ken er zat.Reactie infoteur, 25-12-2008
Niet iedere borderliner heeft die kenmerken en sommige borderliners hebben daarnaast ook nog een persoonlijkheidsstoornis. De kenmerken die u benoemd hebben meer weg van een persoonlijkheidsstoornis.