Verlies omarmen

Het klinkt niet wenselijk, verlies is pijnlijk, het kan je angstig maken en dan is het verlies omarmen het laatste waar je aan denkt. Toch kan het verlies omarmen een goed begin, een basis voor verwerking zijn. Verwerking van verlies op allerlei vlak en staat in schril contrast met wat we meestal als verwerking “aangeboden” krijgen, namelijk acceptatie of nog erger “het legen gaat door”. De Amerikaanse psycholoog Dorsman, gespecialiseerd in verwerking van verlies, past het regelmatig succesvol toe. Onderstaand zijn relaas gecomprimeerd weergegeven.

Vergankelijkheid

Alles is vergankelijk en dat aspect accepteren is een begin om, indien het verlies zich aandoet, het omarmen toe te passen. Een lastig aspect voor vele, omdat we het niet gewend zijn. Verlies moet je accepteren, maar hoe moeilijk is dat als het verlies zich voordoet.
Was het in het verleden zo dat bijvoorbeeld het verlies van een naaste gepaard ging met je een tijdje terughoudend op te stellen, eventueel in kleurloos zwart te lopen ten teken van rouw. Maar belangrijker in dat totaalplaatje was de periode van bezinning én om in alle rust het leven weer op te pakken. Daar staat heden ten dagen tegenover dat we door moeten … moeten van wie? De omgeving en omdat we daar zelf in opgegroeid zijn, weten we niet beter “het leven gaat door”. De bezinning, wat wil het verlies voor je zeggen, het overdenken hoe je nu – mogelijk anders – in het leven staat etc. is eigenlijk voor een groot gedeelte weg en daar werken ze zelf aan mee.
Daarmee niet gezegd dat slechts het rouwproces de enige manier is om het tijd en je gedachten te geven. Maar wel een manier die recht doet aan de situatie én een belangrijk aspect, zijnde tijd, met zich meedraagt.

Omarmen

Behalve tijd is er ook een manier die je steeds vaker toegepast ziet en in eerste instantie, mogelijk, vreemd klinkt … namelijk het omarmen van je verlies. Dat wil zeggen dat je op voorhand gaat nadenken, met mensen spreken etc. over hetgeen je gaat verliezen. Feitelijk maakt het niet uit of het een mens uit je nabijheid betreft of iets van jezelf (bijvoorbeeld door een ziekte).

Feestje voeren

Als je een soort feestje bouwt om datgene wat je gaat verliezen, maar dan wel met mensen die dicht bij je verlies van iets of iemand staan, begint daar je rouwproces en heb je een belangrijke stap gezet in het totale rouwproces (als het eenmaal zover is dat je gaat verliezen). Dat dit proces werkt is inmiddels aangetoond, maar niet iedereen zal het zo eenvoudig toepassen. Voor veel mensen is het vreemd, maar als je de uitnodiging niet te zwaar inzet, zal je uitnodiging eerder geaccepteerd worden. Bij het verlies van een bekende nodig je de zeer nabije mensen uit en viert, als dit met betreffende persoon zelf nog kan, samen hoeveel leuke dingen je samen gedaan hebt. Hoeveel pret je beleefd hebt én met name dat je dat samen gegund is.

Maar feitelijk geldt dit ook voor iemand die bijvoorbeeld een van de ledematen deels of geheel moet gaan missen door een ziekte. Wat heeft je ledemaat al die jaren voor je gedaan en met wie heb je dat gedaan. Zo kan een arm je een heerlijke tijd in de kroeg met vrienden en pilsjes naar binnen werken opgeleverd hebben óf je hebt schitterende gedichten naar je geliefde geschreven met die arm en een been kan je naar allerlei plaatsen gebracht hebben, je kan er heerlijk mee gedanst hebben óf perfecte jaren als voetballer mee beleefd hebben en stevig hebben gescoord of noem maar op. Als er mensen bij “je feestje” zijn die daar iets mee te maken hebben gehad, dan kan je samen lachen en janken op zowat hetzelfde moment en besef je wat iets of iemand voor betekenis heeft gehad.

Ziet zelden gaat een proces al – veelal onbewust – op een enigszins vergelijkbare manier. Wellicht niet echt als een feestje, maar wel met het ophalen van herinneringen en er om lachen. Dat is een belangrijk deel van dit proces én een grote eerste stap naar verwerking van het verlies.

Inruilen

Een volgende belangrijke stap die je met een dergelijk proces zet is het gegeven dat je voor je verlies iets terugkrijgt. Vaak inzicht in vergankelijkheid en het omgaan met verlies, maar ook relativeringsvermogen en kracht. Verder is de kans dat je toch een deel van het verlies niet verwerkt klein en dus de kans op de zogenaamde “rugzak” die mogelijk later in het leven de kop op steekt, vele malen kleiner. Ervaringsdeskundigen noemen het “verlies is uiteindelijk winst”.

Concluderend

Tegenstanders? Die zijn er altijd, maar vaak wordt dit vanuit moralistische gronden, angst of hokjesmentaliteit ingegeven. Wees in deze je eigen raadgever en als je een dergelijk proces in wilt, zorg dan dat je sterk genoeg in de schoenen staat om eventuele “ontraders” het hoofd te bieden.