Wat is een burn-out?

Wat is een burn-out? Terwijl werk steeds belangrijker wordt en een meer prominente plaats gaat innemen in ons leven, komen steeds meer mensen op het randje van de burn-out. En maar al te vaak hoor je tegenwoordig gefluister dat deze of gene (tijdelijk) gestopt is met zijn baan om bij te komen van een burn-out.

Een chronisch vermoeidheidssyndroom

Een burn-out is een chronische vermoeidheidssyndroom en lijkt op de ongedifferentieerd somatoforme stoornis, zoals die in het DSM-IV staat. Er is sprake van grote vermoeidheid die niet medisch te verklaren is en die niet bewust veroorzaakt is. Het verschil met OSS is dat een burn-out gerelateerd is aan werk en OSS over het algemeen geldt.

Kenmerken

  • Opgebrand gevoel
  • Weinig energie
  • Weinig motivatie

Zoals gezegd is dit alles gerelateerd aan werk. Burn-outs ontstaan na een langdurige blootstelling aan een grote dosis stress en een te idealistische instelling (waardoor de werkelijkheid tegenvalt). Het gaat niet enkel over overspannenheid en het is ook niet vergelijkbaar met een depressie, al komen de symptomen enigszins overeen. Ook in deze gevallen is het verschil voornamelijk dat een burn-out gerelateerd is aan het werk, en daarom ook anders behandeld moet worden.

Maslach en burn-out

De term "burn-out" is vooral in de jaren '70 bekend geworden door Christina Maslach, een Amerikaanse psychologe (zij was overigens een interviewer van de deelnemers aan het Stanford Prison experiment). Zij beschreef burn-out als bestaande uit drie verschijnselen:
  1. Uitputting, oftewel extreme vermoeidheid
  2. Cynisme, oftewel afstand nemen van werk en/of collega's
  3. Verminderde persoonlijke bekwaamheid, afname van werkgerelateerd zelfvertrouwen
Het verminderd werkgerelateerd zelfvertrouwen wordt echter betwijfeld als zijnde een onderdeel van het syndroom.

Maslach stelde ook een vragenlijst op om burn-out te kunnen meten: de Maslach Burnout Inventory. De lijst bevat 20 vragen over de drie door haar opgestelde dimensies ("emotional exhaustion", "depersonalization", en "personal accomplishment").

Voorbeelden van vragen zijn:
  • Uitputting: "Ik ben gefrustreerd door mijn baan"
  • Cynisme: "Ik heb het gevoel dat anderen mij de schuld geven van hun problemen"
  • Verminderde persoonlijke bekwaamheid: "Ik ga kalm om met emotionele problemen"

Oorzaken

Een burn-out ontstaat vaak volgens een bepaald stappenpatroon. In de eerste instantie heb je een werknemer die de sterke behoefte voelt zichzelf te bewijzen. Het gaat hier dus om ambitieuze werknemers die steeds harder en harder gaan werken. Het harder werken is dan ook de tweede stap. De steeds harder werkende werknemer vergeet daarbij naar zijn eigen behoeften te kijken. Niet langer onderhoudt hij zijn sociale contacten, hij vergeet te slapen en te eten: hij vergeet zijn eigen behoeften. Daar wordt de persoon wel bewust van en dat leidt tot een interne crisis. Waarden worden herzien en problemen worden ontkend.

Vervolgens begint de werknemer zich terug te trekken en raakt zelf het contact met zichzelf kwijt: depersonalisatie. Niet verwonderlijk ontstaat een gevoel van innerlijke leegte, wat kan resulteren in overmatig gebruik van bepaalde middelen als alcohol en voedsel. Hier ontstaat dan de depressie, wat een onderdeel kan zijn van een burn-out. Uiteindelijk resulteert het in een volledige burn-out met alle fysieke en emotionele gevolgen van dien.

Risico's

Bepaalde groepen blijken meer gevoelig te zijn voor een burn-out dan anderen. Je zou vooral kunnen denken aan beroepsgroepen die moeten presteren onder hoge druk, zoals mensen in de gezondheidszorg en in het onderwijs. Het is echter ook mogelijk dat dit sterk beïnvloed wordt door de aandacht die wordt besteed aan deze beroepsgroepen in dit veld.

Andere risicofactoren zijn:

  • Leeftijd: Ouderen zouden meer gevoelig zijn, maar dit kan ook zijn omdat vroeger burn-out resulteerde in een uitkering met een VUT
  • Geslacht: Vrouwen zouden meer gevoelig zijn, maar dit kan ook gerelateerd zijn aan de beroepsgroep, met meer vrouwen in de gezondheidszorg en het onderwijs

Behandeling

Hoewel een burn-out een langdurige vermoeidheid kan veroorzaken, is het relatief snel te behandelen. Een psychotherapeutisch behandeling met 12 tot 15 sessies, één per week, zou al voldoende kunnen zijn om de burn-out te doen verdwijnen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van cognitieve therapie: aanpakken van disfunctionele gedachten, maar ook wordt gekeken naar de werksituatie zelf. Iemand die veel moet overwerken zal ondanks het aanpakken van de gedachten nog steeds veel risico hebben op uitputting en opgebrand raken, dus ook daar moet aan gewerkt worden en een oplossing worden gezocht.

In plaats van bijkomen, is het vooral de bedoeling om de cliënt zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Soms gebeurt dit inderdaad al tijdens de behandeling zelf. Het blijkt dan ook dat uitstellen van werken kan leiden tot permanente arbeidsongeschiktheid.
© 2012 - 2024 Moneyq89, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ongedifferentieerde somatoforme stoornis (OSS)Ongedifferentieerde somatoforme stoornis (OSS)Ongedifferentieerde somatoforme stoornis (OSS) is één van de 7 somatoforme stoornissen die door de DSM-IV worden ondersc…
Somatoforme stoornis NAO (niet anderszins omschreven)Somatoforme stoornis NAO (niet anderszins omschreven)De somatoforme stoornis NAO (niet anderszins omschreven) is één van de 7 somatoforme stoornissen die door de DSM-IV word…
Kosten en vergoeding werkgever bij behandeling burn-outKosten en vergoeding werkgever bij behandeling burn-outWie met een burn-out kampt voelt zich opgebrand en is niet langer in staat goed te functioneren. Een intensieve behandel…
Chronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid, vaak ook wel aangeduid als het chronische vermoeidheidssyndroom (CVS), werd oorspronkelijk gebr…

Wat is schizofrenie?Bij ongeveer één procent van de bevolking komt schizofrenie voor. Er is hierbij geen sprake van sekse. Schizofrenie kan…
Stalking: als liefde een obsessie wordtStalking: als liefde een obsessie wordtWare liefde, je kunt niet zonder de ander. Je wilt de ander een veilige thuishaven bieden, verzorgen en beschermen. Een…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Burn-out
  • http://en.wikipedia.org/wiki/Burnout_(psychology)
Moneyq89 (152 artikelen)
Gepubliceerd: 24-10-2012
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.