De zin en onzin van ‘multitasken’

Een relatief nieuw woord en past helemaal bij de hedendaagse maatschappij. We vinden het handig dat we meerdere dingen tegelijk kunnen doen, immers we willen zoveel mogelijk zaken in een zo beperkt mogelijke tijd doen. Vrouwen schijnen er nog beter in te zijn dan mannen. Toch speelt al enige tijd de vraag in hoeverre het handig en efficiënt is.

Héél snel veel werk verzetten … of toch niet?

De vraag of en zo ja hoe efficiënt multitasken is, leeft steeds meer en dat zet onderzoekers altijd weer aan het werk. Dan blijkt toch dat menig man of vrouw de ideeën rond efficiency bij het multitasken, bij moet stellen.

Concentratie/werkgeheugen

Wat direct naar voren komt is de concentratie die voor de afzonderlijke onderwerpen nodig is. Dit werkt nauwelijks als het gaat om zaken waar een goede concentratie een must is. Het gaat bij multitasken dus meer om platte(re) processen die tot op zekere hoogte routinematig uitgevoerd kunnen worden. Daar komt nog bij dat het mogelijk om primaire en intuïtieve zaken gaat.
Maak bijvoorbeeld een gerecht wat je met enige regelmaat maakt, je hebt het geschreven recept niet meer nodig en het gerecht maak je vanuit een automatisme. Niet zelden ben je met je gedachten heel ergens anders, denk je na over een probleem wat nog opgelost moet worden, welke kleur de muur in de kamer moet krijgen of dat de tuin op de schop moet of niet. Met een beetje geluk doet menig man of vrouw er ook nog een afwasje tussendoor.

Het werkgeheugen, waar we het hier over hebben, werkt bij een goede concentratie een reeks letters en cijfers af (deze komen uit het lange termijngeheugen) om te doen waar je op dat moment de focus op hebt liggen. Zodra er een tweede of zelfs een derde reeks aan toegevoegd moet worden, wordt het lastig. Het schakelen kost veel energie en tijd. Per saldo ben je dus sneller als je deze zaken niet tegelijk maar achter elkaar doet.

Impulsen

De gedreven multitasker is meestal een man of vrouw die verhoudingsgewijs veel meer drijft op impulsen dan de gemiddelde persoon. Impulsiviteit is nogal inefficiënt, waarbij de sensatie van het moment ook een nadrukkelijke rol kan spelen. Spreekt voor zich dat er altijd uitzonderingen zijn. Echter, het is wetenschappelijk aangetoond inefficiënt en werkt dus ook, ten aan zien van het beoogde resultaat met multitasken, averechts.

De voordelen

Zoals alles zijn er altijd voor- en nadelen te bedenken en een voordeel van multitasken is wanneer je het hoofd helder moet houden bij een routinematige klus. Het routinematig karakter van een klus kan – afhankelijk wat het is – zelfs tot gevaar leiden.

Een goed voorbeeld is het autorijden in de late avonduren. Je rijdt door het geringe aantal auto’s op de weg routinematig naar huis, maar het tijdstip kan ook met zich meebrengen dat je langzaam in slaap sukkelt. Zeker de multitasker heeft meer slaap nodig en de mogelijkheid is zeker aanwezig dat het enig moment fout gaat. Als je op zo’n moment een gesprek in de auto of aan de telefoon kunt voeren (handsfree uiteraard) zorgt het er wel voor dat je helder moet blijven om het gesprek te kunnen voeren. In zo’n geval is het handig om te multitasken.
Een ander voorbeeld is een situatie waar iemand bang is (als voorbeeld angstig voor het donker zijn) en deze angst het gezonde verstand kan overheersen. Door in gesprek te geraken met iemand, moet hij/zij zich concentreren op het gesprek, de vragen die eventueel gesteld worden etc. Dit maakt dat je nog steeds scherp bent vanwege het gegeven dat je bang bent, maar de top er afgehaald wordt door het gesprek en je niet door kunt slaan in je angst.

Toch niet (meer) multitasken?

Als je besluit het multitasken los te laten ben je er niet zomaar vanaf, als je het langere tijd gedaan hebt. Het kan immers zomaar en tweede natuur geworden zijn. Er zijn wel een aantal zaken waar je op kunt letten om het los te laten. Te denken valt aan:

• Werk met afgebakende tijdblokken. Tijdblokken die je indeelt met de taken die je dagelijks hebt. Moet je je email bijhouden, maak daar dan twee tijdblokken verdeeld voer de dag van. Dat kan je ook doen voor de telefoontjes die je nog moet plegen en andere terugkomende zaken. Baken het af en voorkom, met de computer voor je, dat je in de verleiding komt. Sluit bijvoorbeeld je email ook concreet af.
• Op het moment dat de verleiding van iets anders opkomt (iets inschenken, een gedachte), wees dan alert, adem een keer goed door en focus je weer op datgene waar je mee bezig was.
• Als er toch iets is waar je je werkzaamheden voor moet onderbreken (bijvoorbeeld iemand aan de deur), schrijf dan even op waar je exact gebleven was (bepaalde gedachten / hersenspinsels over iets etc) en ga dan dat doen waar je je werk voor moet onderbreken.
• Voordat je aan datgene begint waar je concentratie voor gewenst is, is het goed even de ruimte rond te kijken. Zijn er zaken die af kunnen leiden? Een wapperend gordijn voor de raam, een televisie die aanstaat of op de achtergrond het geluid van muziek uit radio of cd speler etc. haal de mogelijke afleiding weg en ga dan pas aan de slag. Waarbij een rustige, heldere ruimte altijd helpt.

Tot slot

Alles heeft zijn voor- en nadelen en als je al gaat multitasken, doe het dan niet om sneller klaar te zijn en doe het niet bij zaken die echt je concentratie kunnen gebruiken. Daar staat tegenover dat leren concentreren ook een aspect op zich is, wat je altijd kunt gebruiken. Doe er je voordeel mee.