TBS: Wordt de samenleving maximaal beschermd?

Terbeschikkingstelling, afgekort TBS, wordt in Nederland opgelegd om het recidivegevaar (risico op herhaling) te verminderen. In de praktijk betekent dit, dat verdachten van zware misdrijven en zedendelicten in particuliere klinieken met dwangverpleging worden behandeld. In 2005 zijn 73 TBS-ers ontsnapt en in 2006 zijn 43 TBS-ers ontsnapt uit deze klinieken. Een jaar heeft 52 weken. Wordt de samenleving maximaal beschermd?

Terbeschikkingstelling

Terbeschikkingstelling, afgekort TBS, is een maatregel in het Nederlands strafrecht, die kan worden opgelegd door de rechter aan een verdachte van een misdrijf waar minimaal 4 jaar op staat en aan een verdachte van specifiek genoemde delicten, zoals bijvoorbeeld bedreiging en stalking. De rechter moet ervan zijn overtuigd, dat de verdachte lijdende was aan een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens ten tijde van het delict, waarbij een causaal verband dient te zijn tussen de stoornis en het delict. De eerste tbs-periode begint al, nadat éénderde van de detentiestraf is uitgezeten.

Samenleving beschermen

Door het recidivegevaar dient de samenleving maximaal te worden beschermd. Maar zorgt het huidige tbs-systeem voor deze belangrijke bescherming?
In 2005 zijn 73 tbs-ers ontsnapt en in 2006 zijn 43 tbs-ers ontsnapt uit de particuliere tbs-klinieken. Een jaar heeft 52 weken, waaruit mag worden geconcludeerd dat de samenleving wekelijks wordt geconfronteerd met een veroordeelde delinquent. Veroordeeld voor een zeer ernstig misdrijf, wordt de tbs-er in de gelegenheid gesteld opnieuw slachtoffers te maken. Particuliere tbs-klinieken beschikken niet over maximale beveiliging. En dat, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor delinquenten, die het grootste gevaar voor de samenleving vormen. Veroordeelden die zwaar beveiligd dienen te worden, zonder mogelijkheid op verlof. Zou de beveiliging van tbs-klinieken niet minstens gelijk moeten worden gesteld aan die van detentie in een Nederlandse gevangenis?

In de praktijk hebben recidive delinquenten ,tbs-ers, meer vrijheid en minder beveiliging. Je zou verwachten dat veroordeelden, waarbij het risico op herhaling van een ernstig misdrijf groot is, minder vrijheid verkrijgen en maximaal beveiligd worden. Een omgekeerde wereld?

Tbs-behandeling maximaal 6 jaar

De wetgever stelt, dat een tbs-behandeling in principe moet zijn afgerond binnen 6 jaar. Als binnen deze zes jaar het recidivegevaar onvoldoende is verminderd, wordt de kliniek gekort op de verpleegprijs.
Aangezien de tbs-klinieken particuliere instellingen zijn, is het geld dat wordt verkregen voor de behandeling van een tbs-er, van groot belang. Zou het een overheidsinstelling zijn geweest, had geld een ondergeschikte rol gespeeld. In het geval van particuliere instellingen zijn geld en inkomen prioriteit, waarbij het resultaat van de behandeling ondergeschikt is. Het primaire doel van de instellingen is tenslotte het voortbestaan van de kliniek. Zou de behandeling van tbs-ers niet te allen tijde het primaire doel moeten zijn?

Indien na 6 jaar blijkt, dat het recidivegevaar onvoldoende is verminderd, wordt de kliniek gekort op de verpleegprijs en zal de nadruk worden verschoven van behandeling naar verblijf. De tbs-er wordt een 'longstay-patiënt' en levert aanzienlijk minder geld op voor de kliniek. De bezetting blijft voor de particuliere instelling gelijk, echter het inkomen daalt. Er komt geen kamer vrij voor een tbs-er, die met recht op behandeling zorgt voor een gedegen inkomen voor de kliniek, waardoor er geen compensatie is voor het verlies van inkomen door de korting op de verpleegprijs. In financieel opzicht, en dus van groot belang voor een particuliere kliniek, is een tbs-er alleen interessant ten tijde van behandeling.

Zou dit feit van invloed zijn op de beslissing die genomen wordt door de kliniek over de mate van vermindering van het recidivegevaar na 6 jaar? Het is tenslotte van financieel belang, zoveel mogelijk tbs-ers onder behandeling te hebben, aangezien de behandeling voor het inkomen zorgt. Zou een tbs-kliniek hierdoor in de verleiding komen, een tbs-er gerehabiliteerd te verklaren, zelfs als dit niet het geval is?

Recidivegevaar verminderen

Terbeschikkingstelling wordt in Nederland opgelegd om het recidivegevaar te verminderen. Is inmiddels bewezen dat de verschillende toegepaste methoden ook daadwerkelijk resultaat geven?
Decennia lang denken diverse specialisten het recidivegevaar te kunnen verminderen van veroordeelden met een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens. Indien de specialist van mening is dat het recidivegevaar voldoende is verminderd en de veroordeelde tbs-er weer toegelaten kan worden tot de samenleving, is zo'n besluit van groot belang. Indien de specialist onjuist heeft geoordeeld, zijn de gevolgen zeer ernstig. Juist veroordeelde tbs-ers hebben misdrijven begaan die de samenleving in het hart raken. Wordt een tbs-specialist overschat, als gedacht wordt een tbs-er te kunnen 'genezen' tot maatschappelijk verantwoord niveau?

Is het terecht jezelf af te vragen of het tbs-systeem de samenleving maximaal beschermd?

Zou de samenleving beter beschermd zijn, als recidiverende delinquenten van zware misdrijven, een feitelijke levenslange detentie wordt opgelegd, zonder mogelijkheid ooit in de samenleving terug te keren?